Οι συνέπειες της άρνησης του μερισμού των πόρων σε όσους έχουν ανάγκη Το οικονομικό κραχ του 1929 που προηγήθηκε αποτέλεσε άλλη μια καταστάλαξη επιλογών ατομικής και εθνικής απληστίας που συνέβαλε καθοριστικά στο ξέσπασμα του μεγάλου πολέμου. |
Τόσο οι πολίτες μεμονωμένα όσο και τα κράτη ήθελαν να συσσωρεύσουν πλούτο και δύναμη μόνο για τον εαυτό τους αρνούμενοι να διανέμουν οτιδήποτε προς όφελος εκείνων που είχαν ανάγκη. Ο δε ψυχισμός του νικητή που «τα παίρνει όλα», μετά τον Α Παγκόσμιο πόλεμο, οδήγησε στην επιβολή τόσο σκληρών οικονομικών όρων για πολεμικές αποζημιώσεις στην Γερμανία, που η αδυναμία τήρησής τους, ο απαιτούμενος υπερδανεισμός και η επακόλουθη εξαθλίωση, αναζωπύρωσαν τον εθνικισμό και συνέβαλε τα μέγιστα στην άνοδο του Ναζισμού [1]. Το συμπέρασμα της τότε οικονομικής κρίσης συνοψίστηκε από τον τότε πρόεδρο των ΗΠΑ Φραγκλίνο Ρούσβελτ με την φράση «γνωρίζαμε ότι ανέκαθεν ότι το αχαλίνωτο ιδιοτελές συμφέρον είναι δείγμα κακής ηθικής. Τώρα ξέρουμε ότι οδηγεί και σε κακά οικονομικά» [2]. Για την ανθρωπότητα το μάθημα που πήρε συνοψίστηκε μεταξύ άλλων – ενδεικτικά – στην διανοητική αναγνώριση της διακήρυξης των δικαιωμάτων του ανθρώπου και τον καταστατικό χάρτη του ΟΗΕ, στο σλόγκαν της Unicef «επειδή οι πόλεμοι ξεκινούν στο νου των ανθρώπων εκεί πρέπει και να τερματιστούν». Η πλάνη της απειρότητας των πόρων Σε χρόνο που ελάχιστοι άνθρωποι αναγνώριζαν την μυωπική οπτική αντιμετώπισης των ζητημάτων της ανάπτυξης ο γνωστός οικονομολόγος Σουμάχερ επισημαίνει ότι «το κεφάλαιο, που η φύση κι όχι ο άνθρωπος εισκομίζει στην παραγωγική διαδικασία, είναι κατά πολύ μεγαλύτερο κι εμείς δεν το αναγνωρίζουμε καν. Το μεγαλύτερο αυτό μέρος αναλίσκεται τώρα μ’ έναν ρυθμό που προκαλεί δέος και να γιατί είναι εξωφρενικό σφάλμα, λες και θέλουμε να αυτοκτονήσουμε, το να πιστεύουμε και να ενεργούμε με την πεποίθηση πως το πρόβλημα της παραγωγής έχει λυθεί»[3].
Η περίπτωση του νερού
Η έλλειψη του νερού αποτελεί συχνή αιτία πολέμου, συχνή αιτία μετανάστευσης, πιθανό μέσο κοινωνικού ελέγχου, αιτία έλλειψης τροφίμων και αιτία καταστροφής των οικοσυστημάτων. Η επάρκεια καθαρού νερού αποτελεί, κριτήριο ύπαρξης ζωής, κριτήριο διατροφικής επάρκειας, κριτήριο δημόσιας υγείας, κριτήριο ποιότητας ζωής, κριτήριο πολιτισμού και προστασίας περιβάλλοντος. Η επάρκεια και καθαρότητα του νερού, ο καθαρός αέρας που αναπνέουμε, η διατήρηση της ικανότητας της Γής να θρέφει τα όντα της, αποτελούν κοινά αγαθά. Πολλά γεγονότα που συμβαίνουν στο πλανήτη δεν συνδέονται μόνο για την «εξασφάλιση» του πετρελαίου, ή άλλων ενεργειακών πόρων αλλά και για την «εξασφάλιση» του νερού. Η ατομική και κρατική αμέλεια, σπατάλη ή μόλυνσή του είναι εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Στην πιθανότατη επερχόμενη παγκόσμια κρίση πιθανόν να στηθεί ένα δικαστήριο για παγκόσμια εγκλήματα κατά του περιβάλλοντος και της ανθρωπότητας αντίστοιχο με αυτό της Νυρεμβέργης. Ήδη πολιτικοί έχουν αρχίσει να συζητούν για την αναγκαιότητά του. Απαιτείται ένας οδικός χάρτης ορθού και δίκαιου μερισμού του νερού για όλους, ώστε αυτός να γίνει πόρος ειρήνης και συνεργασίας. Υπάρχουν πολλοί πυρήνες ανθρώπων που εφαρμόζουν στη ζωή τους νέες αξίες για ένα νέο καλύτερο πολιτισμό. Αξίες που απελευθερώνουν από τον διαρκή φόβο της εξασφάλισης των στοιχειωδών της ζωής. Το πνεύμα του εθελοντισμού και της καλής θέλησης έχει αυξανόμενη ανταπόκριση και ασκεί πίεση – μικρή ακόμη – για δικαιότερη άσκηση πολιτικών. Τέτοιες αξίες είναι αυτές του σεβασμού των συλλογικών αγαθών, της κατανόησης της ανθρώπινης ανάγκης, της ανθρωπιστικής & κοινωνικής συνοχής, της φύσης ως εταίρου του ανθρώπου & της κοινωνίας, της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης, της υπεύθυνης διαχείρισης των πόρων, του εθελοντισμού και της αλληλεγγύης[4]. Η συμβιωτικότητα και ο μερισμός Η εποχή που εμείς οι άνθρωποι, κάναμε κάτι μόνο όταν αυτό είχε αποκλειστικά ατομική ωφέλεια παρέρχεται σιγά σιγά. Ένας αυξανόμενος αριθμός ανθρώπων καλής θέλησης σε όλα τα κόμματα, σε όλες τις θρησκείες σε όλες τις τάξεις, διαπνέεται από μια κουλτούρα σεβασμού κάθε μορφής ζωής, ανθρώπινης και μη, και του οικοσυστήματος συνολικότερα, διαμορφώνοντας τον πυρήνα της βιωσιμότητας της ζωής στη Γή. Ο οικονομικός μερισμός, ο μερισμός των πόρων και των προβλημάτων είναι η μόνη βιώσιμη πολιτική. Όταν ως πολιτισμός το κατανοήσουμε και το εφαρμόσουμε, τότε θα γνωρίσουμε και την εποχή του μερισμού του καλού, το οποίο εκφραζόμενο σε αφθονία θα λούζει τα πάντα. Παραφράζοντας το «η πιο έξυπνη ιδιοτέλεια είναι η ανιδιοτέλεια» του Στιούαρτ Μίλ θα μπορούσαμε να πούμε ότι «ο πιο έξυπνος τρόπος εξασφάλισης επάρκειας φυσικών πόρων είναι ο μερισμός τους» σε όλους όσους τους έχουν ανάγκη και όχι μόνο για όλους τους ανθρώπους αλλά και για όλα τα όντα που συνθέτουν το οικοσύστημα της ζωής στο πλανήτη Γή [5].
[1] Ουίνστον Τσόρτσιλ, “Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος” |
5 Νοεμβρίου 2009 Αλέξανδρος Μπέλεσης Μέλος της ΜΚΟ Σόλων |