Η απληστία έχει δραματικές συνέπειες, όταν λειτουργεί στις διεθνείς σχέσεις, γιατί επηρεάζει όλον τον κόσμο και όχι μόνον την προσωπική ζωή κάποιου. Για την απληστία ο άλλος είναι πάντοτε ένας περιορισμός, ένα όριο. Αυτή είναι μία ψυχολογική παρέκκλιση, που πρέπει να λαμβάνεται υπόψη και να μη θεωρούμε τόσο εύκολα ότι το συμφέρον διατηρεί πάντοτε τη λογική του
Το πρόβλημα στην ανθρώπινη ζωή – και κυρίως στην πολιτική – είναι ότι όλοι θέλουν μία πρόταση εντυπωσιακή που να τους λύσει τα προβλήματα γρήγορα και αποτελεσματικά. Δηλαδή, απαιτούν άμεσα αποτελέσματα.
Η ιδέα της ελευθερίας (που είναι ουσιαστικά η κυριότερη ιδέα για την ανθρωπότητα) και η ανεξαρτησία είναι όροι σχεδόν ταυτόσημοι, αλλά η ελευθερία είναι πολύ ευρύτερη και πιο περιεκτική, περιέχοντας όχι μόνον την απελευθέρωση από τα εμπόδια (ελευθερία από κάτι), αλλά και ένα νόημα περισσότερο αυθύπαρκτο και σχετικό με τη φύση του όντος.
Κανείς δεν μπορεί να αμφιβάλλει ότι η κοινή γνώμη είναι στο επίκεντρο της πολιτικής ζωής. Η προπαγάνδα απευθύνεται στο πλήθος των ανθρώπων, ώστε να πείθεται για την αλήθεια αυτών που ισχυρίζεται η εκάστοτε εξουσία και να μην αντιδρά.
Έχουμε δώσει δυσανάλογα μεγάλη σημασία στην ελευθερία έκφρασης, αλλά σχεδόν μηδαμινή σημασία στο ίδιο το περιεχόμενο της ελευθερίας και της γνώμης που θα χρησιμοποιήσει αυτή την ελευθερία.
Θα έλεγα ότι σίγουρα υπάρχει σκοπός στην πολιτική. Όμως η εξουσία συχνά επιχειρεί να πείσει την κοινωνία ότι η ατομική και κοινωνική ζωή δεν χρειάζεται να έχει κάποιον σκοπό, ότι μπορεί να αναλώνεται στο χάος, στον ατομισμό και στην απαξίωση των κοινών.
Οι ιδέες και η σύνθεσή τους αποτελούσαν ανέκαθεν ένα από τα σπουδαιότερα προβλήματα της ανθρωπότητας. Παίρνοντας, λοιπόν, ερέθισμα από δύο αποσπάσματα της σκέψης του Μορίς Μπλανσό, θέλησα να παραθέσω μερικούς προβληματισμούς μου
Έχουμε φθάσει πια στην εποχή που η ανθρωπότητα βρίσκεται πάλι σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι, αλλά με πολύ χειρότερους όρους από εκείνους που υπήρχαν πριν από τον β΄ παγκόσμιο πόλεμο.
Ο όρος “ανοσία της αγέλης” προβλήθηκε τελευταία μέσα στην παγκόσμια κρίση υγείας από κρατικούς εκπροσώπους, δημοσιογράφους και επιστήμονες διαφόρων χωρών ως μέσον αντιμετώπισης της κρίσης.
Ζούμε και έχουμε ζήσει επί πολλές δεκαετίες σε μία κατάσταση εκρηκτικού ατομισμού. Η ατομικότητα στη δύση έχει αναγορευθεί σε θεότητα και η δημοκρατία (ή, μάλλον, τα ίχνη μιας αρχόμενης δημοκρατίας) έχουν πια αφανιστεί στην απόλυτη ιδιώτευση της κοινωνίας.
Το φαίνεσθαι με όλες τις προεκτάσεις του, όπως την μόδα με το ανάλογο έχειν, τη συμπεριφορά και ακόμη και ορισμένα προκαθορισμένα ψυχολογικά στοιχεία που λειτουργούν εν είδει θεάτρου, έχουν σαν σκοπό να δημιουργήσουν ένα στυλ που θα αναδείξει τη μοναδικότητα του ατόμου και θα το επιβάλει στους άλλους.
Η ανοιχτή κοινωνία πρέπει να είναι αποτέλεσμα και όχι αίτιο της αδελφοσύνης, γιατί ο ανθρωπισμός είναι ενδιάθετος, όχι οργάνωση.
Όσον αφορά την εμπειρία και την κριτική που απαιτεί κατά Πόππερ ο ορθολογισμός, θα πρέπει να προσθέσουμε τα εξής: Εμπειρία έχουν και οι μυστικιστές. Κάθε δε εμπειρία οποιουδήποτε τύπου βιώνεται διαφορετικά από τον καθένα, έστω ενίοτε μόνον στις λεπτομέρειες.
Η εποχή μας, αυτή μετά τον β’ παγκόσμιο πόλεμο, χαρακτηρίστηκε από μερικές έννοιες όπως η ελευθερία και η ανοιχτή κοινωνία. Υπό μία έννοια αυτές οι δύο είναι συναφείς, αλλά θα επικεντρωθούμε στην ανοιχτή κοινωνία, στο όνομα της οποίας συνέβησαν ώς τώρα τόσες δραματικές μεταβολές των κοινωνιών.
Δεν έχετε ακόμη λογαριασμό;
Δημιουργία λογαριασμού
