Η ΔΙΚΗ ΜΑΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
Σε κάθε ιστορική περίοδο υπήρχε η σύγκρουση ανάμεσα στην κίνηση προς το μέλλον και την πρόοδο ή στην καταφυγή στο παρελθόν και την ενέλιξη μέσα σε αυτό. Εξάλλου είναι Χριστική η φράση για την αναγκαιότητα της συνύπαρξης του νέου οίνου σε νέους ασκούς. Συνεπώς η ανάγκη της νέας εποχής είχε ιδρυτικά ενσταλαχτεί στον Χριστιανισμό. Η ανάγκη της νέας εποχής είναι μια διαρκής ανάγκη που δεν καταλύεται. Το θέμα όμως είναι τι είναι νέο και τι είναι παλιό. Πάντα συκοφαντείται το νέο. Ο Χριστιανισμός αρχικά ως το νέο συκοφαντήθηκε «φαρισαϊκά», επίσης συκοφαντήθηκε «ρωμαϊκά» ή ακόμη από τον παγανιστικό συντηρητισμό και την παγανιστική συντηρητική φιλοσοφία. Με αντίστοιχο τρόπο οι σημερινές περιχαρακωμένες και μαζικές κοινωνίες συκοφαντούν το νέο.
περισσότερα…
Σύμφωνα με τον προβληματισμό που θα παραθέσω πιο κάτω, δηλαδή το εύρος του ορθολογισμού, δεν νομίζω ότι είναι τόσο εύκολο να δώσω και την απάντηση. Οπότε κυρίως θα θέσω ερωτήματα και θα προσπαθήσω να αφαιρέσω στάσεις και θεωρήσεις, που σε μια πιο προσεκτική εξέταση αναδεικνύονται ανορθολογικές και παντοτινή υπονόμευση της λογικής.
Έχουμε φθάσει πια στην εποχή που η ανθρωπότητα βρίσκεται πάλι σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι, αλλά με πολύ χειρότερους όρους από εκείνους που υπήρχαν πριν από τον β΄ παγκόσμιο πόλεμο.
Όσο λιγότερες είναι οι ανάγκες τόσο πλουσιότεροι είμαστε, τόσο αυξάνεται η ευημερία μας, διότι έχουμε απεγκλωβιστεί από το αίσθημα της στέρησης και του ανικανοποίητου.
Τα τελευταία χρόνια του 20ου αιώνα σημαδεύτηκαν από μία ανάπτυξη προσωπικής ελευθερίας και έδειξαν την ιδεολογική ρηχότητα του παρελθόντος με την σπασμωδικότητα των τοπικών Μεγάλων Ιδεών εθνικισμών-ρατσισμών-φονταμενταλισμών και πολιτιστικών αναχρονισμών.
Το κείμενο που ακολουθεί, προτείνουμε να διαβαστεί μαζί με το «Η νέα γενιά των περιπλανώμενων και τα αερόφυτα». Στόχος των κειμένων αυτών είναι να δείξουν ότι ο σύγχρονος κουλτουραλισμός (culturalism), ή αλλιώς μεταμοντέρνα «πολιτισμικότητα», είναι μια αλαζονική, μη διαλεκτική, πολεμική επίδειξη πολυπολιτισμού (multiculture).
Πολλοί νέοι άνθρωποι φαντάζονται τον παγκοσμιοποιημένο κόσμο σαν μια αυριανή Παγγαία που θα οδηγήσει τον άνθρωπο σε μια προ Βαβέλ εποχή. Ένας καθολικός μετασχηματισμός που θα αλλάξει ριζικά την ανθρωπότητα με αποτέλεσμα μια κοινή γλώσσα επικοινωνίας και κατανόησης.
Δυστυχώς η ελπίδα που γέννησε η επιστήμη, ότι δηλαδή θα παρέμβει καθοριστικά στην έννοια της μοίρας και σε συνομιλία με τις κοινωνίες θα εδραιώσει ένα πανανθρώπινο σύστημα αξιών, δείχνει πως απέτυχε.
Παρά κάποιες οικονομικές και κοινωνικές καθυστερήσεις και προβλήματα, η δυτική αυτοκρατορία τα πάει αρκετά καλά, αν μετρήσουμε, δηλαδή, την επιτυχία με την ικανότητα ελέγχου του κόσμου, επηρεασμού της σκέψης των ανθρώπων σε όλες τις...
Η θετικιστική φιλοσοφία που κινεί το μεγαλύτερο μέρος της μοντέρνας επιστήμης και τεχνολογίας (και το μεγαλύτερο μέρος της σύγχρονης φιλοσοφίας) αντιλαμβάνεται τη «μεταφυσική» ως μια άνευ νοήματος αναζήτηση απαντήσεων σε ερωτήσεις που δεν επιδέχονται...
Το όνομα του Βρετανού κοινωνιολόγου Κόλιν Κράουτς έχει συνδεθεί με την έννοια της «μεταδημοκρατίας». Στο βιβλίο του με αυτό τον τίτλο («Μεταδημοκρατία», Εκκρεμές, 2006) ο Κράουτς ανέλυε κριτικά την ολιγαρχική παρέκκλιση των σύγχρονων δημοκρατιών. Στη γλώσσα...
Η ικανότητα να σκεφτόμαστε ένα συλλογικό μέλλον και να το φανταζόμαστε πέρα από τις δικές μας ατομικές προσδοκίες μειώνεται δραστικά. Η Ιστορία φαίνεται ήδη να στερείται την ενδογενή λογική της, η οποία -όπως πίστευαν...
Είναι πλέον απολύτως ξεκάθαρο για όποιον έχει την στοιχειώδη ικανότητα να αντιλαμβάνεται και να κατανοεί τον κόσμο, ότι έχουμε τα εξής δεδομένα: 1. Η άκρατη και ολοένα αυξανόμενη με φρενήρεις ρυθμούς παγκόσμια κατανάλωση φυσικών...
ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΘΟΣ ΓΙΑ ΤΑ ΚΟΙΝΑ ΣΤΟ ΠΡΟΤΑΓΜΑ ΤΗΣ ΑΥΤΟΝΟΜΙΑΣ Αυτονομία, αυτοδικία και αυτοτέλεια Σε μια από τις ομιλίες του στην Ελλάδα ο Καστοριάδης αναφέρεται στο πρώτο στάσιμο της “Αντιγόνης” του Σοφοκλή, όπου εκφράζεται...
Το τελευταίο διάστημα λόγω των πολιτικών εξελίξεων στη χώρα μας, συζήτησα αρκετές φορές με φίλους, αλλά κυρίως παρακολούθησα πολιτικές συζητήσεις τόσο στα μαζικά όσο και στα εναλλακτικά μέσα ενημέρωσης, καθώς και στα κοινωνικά media...
Ζούμε μια μεταβατική εποχή. Στο παρελθόν δίναμε έμφαση στα ιδανικά ενώ σταδιακά η κυρίαρχη τάση είναι η έμφαση στην οργάνωση και την «πρακτική». Αυτή η μετάβαση έχει τους κινδύνους της. Ο κυρίαρχος κίνδυνος είναι...
Ομιλία στη Θεσσαλονίκη το 1997 κατά την παρουσίαση του βιβλίου του Σωτήρη Γουνελά: «Η κρίση του πολιτισμού» (Αρμός 1997). Δεν θα σας μιλήσω για το τι ακριβώς λέει το βιβλίο – θα διαμορφώσετε άλλωστε τη δική...
Βρισκόμαστε πραγματικά σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι εξελίξεων. Ο 21ος αιώνας αποδεικνύεται όλο και πιο πολύ ότι θα είναι καθοριστικός για το μέλλον. Ζούμε μια μεταβατική περίοδο ρύθμισης διογκούμενων περιβαλλοντικών, οικονομικών, πολιτικών και πολιτισμικών κρίσεων....
Οι θρησκείες και οι μεγάλες ηθικές φιλοσοφίες αγωνίστηκαν –όσο διατηρούσαν την ιδρυτική τους αγνότητα- να πείσουν τον άνθρωπο ότι: Α. οι πραγματικές ανάγκες του καλύπτονται από λίγα υλικά αγαθά, Β. η παραίτησή του από τον κόσμο...
Στο προηγούμενο άρθρο είδαμε εν τάχει ένα ενδεικτικό φάσμα οργανώσεων και προσώπων που εκπροσωπούνται από κουλτούρες, οι οποίες συνήθως αποκαλούνται «εναλλακτικές», «συγκριτικές» ή της «Νέας Εποχής». Όπως συμβαίνει σε κάθε ρεύμα σκέψης, έτσι και αυτό της...
Αντίθετα με ότι συχνά πιστεύεται, η προσδοκία σε μια Νέα Εποχή θα μπορούσε να θεωρηθεί αρκετά παλιά. Γενικά, η προσδοκία σε μια Νέα Εποχή μπορεί να αποδοθεί με όρους οριοθέτησης που προηγούνται η έπονται...
Ενώ για τη λήψη των αποφάσεων της πολιτείας από το Σύνολο υπάρχει χαμηλή εμπιστοσύνη, για την υλοποίηση των αποφάσεων αυτών ισχύει το αντίθετο.
Χωρίς αυτές τις τρεις προϋποθέσεις, δεν μπορεί ο κόσμος να πάει πολύ μακριά και, σίγουρα, δεν θα μπορέσει να αντιμετωπίσει την κρίση, αλλά μάλλον θα δημιουργήσει άλλες κρίσεις χειρότερες στο μέλλον. Ορισμένοι θα μπορούσαν, ίσως, να βρούν μια λύση για την κρίση –ή μάλλον για τον εαυτό τους– σε βάρος άλλων και μετά να εφησυχάσουν, αν και όχι για πολύ. Αλλά, αλίμονο, αν μιλάμε για τέτοια λύσηˑ τότε η επόμενη μεγαλύτερη καταστροφή ίσως δεν αργήσει.
Η σημερινή πόλη (και δυστυχώς αυτό ισχύει για τις περισσότερες ελληνικές πόλεις και όχι μόνο για την Αθήνα) έχουν υποστεί μια πρωτοφανή αλλοτρίωση στην ταυτότητά τους. Και είναι να απορεί κάποιος πως καταφέρνουν ορισμένοι να λειτουργούν τόσο...
«Είναι ευκολότερο να διασπασθεί ένα άτομο από το να αλλάξει μια πεποίθηση» έλεγε ο Αϊνστάιν. Πράγματι, όλοι οι άνθρωποι έχουν την τάση να αντιστέκονται στις αλλαγές και στις καινοτομίες καταναλώνοντας για αυτό ένα μέρος από...
