Από τα μεγαλύτερα κείμενα που έχουν μπει στην παγκόσμια ιστορία των διακηρύξεων, είναι αυτά είναι αυτά του περιβάλλοντος, (αν εξαιρέσουμε μεγάλες στιγμές της ανθρωπότητας όπως η Μάγκνα Κάρτα, οι Διακηρύξεις των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου μέσα από τις διαδικασίες της Αμερικάνικης Ανεξαρτησίας, της Γαλλικής Επανάστασης, ή του Habeas corpus όπως και τα νομικά κείμενα από την αρχαιότητα ως σήμερα. Συμπεριλαμβάνουμε βέβαια τις διακηρύξεις που βγήκαν στο πλαίσιο τόσο για την απελευθέρωση της εργασίας απ’ τον χώρο της σοσιαλιστικής ιδεολογίας, και πολιτικής όσο και στο πλαίσιο της ελευθερίας και της διεθνούς κοινότητας μετά από τον Πρώτο και τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Ωστόσο σήμερα ο νέος σταθμός για την ανθρωπότητα, στο πεδίο των διακηρύξεων και το αναδυόμενο πεδίο παραγωγής κειμένων υπήρξε το περιβάλλον, στο δεύτερο μισό του 20ου αιώνα και στην είσοδο του 21ου.
Όμως στον τομέα του περιβάλλοντος οι διακηρύξεις έχουν χαρακτήρα ευκτικό. Αυτό είναι το βασικό τους έλλειμμα. Τέτοιο χαρακτήρα έχουν και οι διακηρύξεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τα ανθρώπινα δικαιώματα παρά το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει μια εκτελεστική συνεκτικότητα σε σχέση με αυτό, δεδομένων και των συνταγματικών αλλά και των λοιπών νομικών πλαισίων για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις ανθρώπινες ελευθερίες. Το ίδιο ισχύει βέβαια και για την διακήρυξη για τα ανθρώπινα δικαιώματα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών.
Όμως οι διακηρύξεις για το περιβάλλον πλέον όλο και πιο πολύ διασυνδέονται με την επιτακτικότητα πολιτικών σε σχέση με το κλίμα, το νερό και την ενέργεια. Ταυτόχρονα έχουνε μια μεγάλη διαπολιτισμική διεισδυτικότητα μέσα από την περιβαλλοντική εκπαίδευση που συνοδεύεται και αυτή από διακηρύξεις που βέβαια είναι σχετικά απαρατήρητες και όχι αποτελεσματικές εκτελεστικά.
Η εντατικοποίηση των ζητημάτων του περιβάλλοντος και η κρίση στο πεδίο της γεωπολιτικής και γεωοικονομικής αντιπαράθεσης ελπίζουμε ότι θα μετατοπίσει το επίκεντρο αυτό των διακηρύξεων σε πιο ισχυρές νομικές μορφές και ταυτόχρονα σε πιο περιεκτικές σε πράξη προσεγγίσεις. Ταυτόχρονα πιστεύουμε ότι θα υπάρξει ένας σταδιακός μετασχηματισμός της Διεθνούς Κοινότητας και του Διεθνούς Δικαίου μέσα ακριβώς από τις ανάγκες της αειφορικότητας σε πλανητική διάσταση.
Τα ζητήματα που αφορούν την βιοτεχνολογία δεν αντιμετωπίζονται επαρκώς στο επίπεδο της πολιτικής και της λογικής διακήρυξης. Επίσης δεν έχουμε αντιμετωπίσει ολοκληρωμένα τα ζητήματα που αφορούν τις προοπτικές σε σχέση με την νανοτεχνολογία ή της διαστημικής τεχνολογίας. Μια πλειάδα ζητημάτων στα οποία πρωτοστατούν στρατηγικά και οικονομικά συμφέροντα φαίνεται ότι διαφεύγουν από το πεδίο των διακηρύξεων για το περιβάλλον με αποτέλεσμα αυτές οι διακηρύξεις να μην έχουν αυτή την προβλεπτικότητα που χρειάζεται. Ωστόσο οι διακηρύξεις αυτές με το γενικό τους πλαίσιο και με τις γενικές τους αρχές καλύπτουν και αυτά τα πεδία.
Εν πάση περιπτώσει θα πρέπει να παραμείνουμε ενεργοί ως πολίτες, σαν ακταιωροί μιας νέας αντίληψης που θα προωθείται μέσα από τον τομέα του περιβάλλοντος και από την διασύνδεση των διακηρύξεων για το περιβάλλον με τις διακηρύξεις για τον άνθρωπο και τον πολιτισμό ή το πνεύμα. Στο πλαίσιο λοιπόν αυτό αν αναμένουμε νέες πρωτοβουλίες για διακηρύξεις αλλά και το να συζητήσουμε αυτές τις διακηρύξεις και να τις παρουσιάσουμε. Κι αυτό θα επιδιώξουμε.
