Η ΔΙΚΗ ΜΑΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ

ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑ

image_pdfimage_print

Η βιοποικιλότητα είναι το ακρογωνιαίο θέμα του περιβάλλοντος, σ’ αυτό ο άνθρωπος δοκιμάζει τον πολιτισμό του, την ηθική του, την αβλάβειά του. Ξεκινήσαμε από την σχέση μας με το τοπίο μέσα στο οποίο ανατράφηκε τελικά και ο άνθρωπος και ο πολιτισμός του. Το τοπίο αυτό ήταν γεμάτο από παραγωγικούς πόρους, αισθητικές αξίες, είναι το ίδιο μια πολιτιστική αξία.
Συμπεριλαμβάνει επίσης η σχέση μας με την βιοποικιλότητα, την σχέση μας με τα ζώα. Η σχέση μας αυτή κατά πρώτον κατηγοριοποιείται στα οικόσιτα ζώα τους αρωγούς του ανθρώπου όπως ο σκύλος, το άλογο, η γάτα, ο ελέφαντας. Η σχέση αυτή επεκτείνεται ως την ανοικτή συνεργατική σχέση και με τα δελφίνια στην θάλασσα. Η σχέση αυτή περιλαμβάνει στα ζώα την εργασία. Το άλογο υπήρξε και ζώο εργασίας όπως το γαϊδούρι. Όμως το βόδι υπήρξε ένα ζώο τόσο εργασίας όσο και διατροφής. Οι σχέσεις αυτές είναι ριζικά διαφορετικές σε περιοχές και ιστορικές περιόδους και αποτελούν εν μέρει και πολιτιστική κληρονομιά.
Έχουμε δηλαδή μια κατηγοριοποίηση η οποία συνδέθηκε με τα διάφορα στάδια του ανθρώπινου πολιτισμού. Έχουμε τα ζώα τα αναπαραγωγικά και τα ζώα διατροφής και τέλος έχουμε την διαβαθμισμένη ως άγρια πανίδα. Ανάλογες σχέσεις υπάρχουν και με την χλωρίδα. Πλέον πρέπει να αναδείξουμε στο θέμα με την βιοποικιλότητα βασικές αξίες μας. Το πραγματικό πεδίο δοκιμασίας μας είναι εκεί όπου είμαστε παντοδύναμοι. Είμαστε τεχνολογικά παντοδύναμοι απέναντι στα ζώα. Είμαστε παντοδύναμοι απέναντι στα φυτά, πάντα βέβαια μέσα σε ορισμένες συνθήκες γιατί η χημεία της ζωής δεν είναι υπάκουη στις σχέσεις κυριαρχίας και εξουσίας που αναπτύσσονται μόνο. Σ’ αυτό λοιπόν το πεδίο δοκιμαζόμαστε έχοντας ένα αποτύπωμα στην βιοποικιλότητα μέσα από τα λεγόμενα χόμπι μας, μέσα απ’ τον τρόπο ακόμη που οδηγούμε, μέσα από την καταναλωτική μας συμπεριφορά και απ’ την διατροφή μας. Έχουμε ένα αποτύπωμα στην βιοποικιλότητα μέσα από το πρότυπο παραγωγής που έχουμε στον αγροτικό τομέα, στην βιομηχανία, μέσα από τις πόλεις μας που λειτουργούν σαν ένα γκέτο για την βιοποικιλότητα αλλά και μέσα από τις προσωπικές μας σχέσεις, τις σχέσεις συμπάθειας ή αποξένωσης και μίσους. Δοκιμάζεται η αντίληψη μας για το αδύναμο όν που δεν μπορεί να διεκδικήσει δικαιώματα για την αξία και το δικαίωμα στην ζωή, για την οικολογική διαφορετικότητα και ετερότητα. Δοκιμαζόμαστε απέναντι στην ιδιαιτερότητα που έχει κάθε ζώο και κάθε είδος ακόμη και για την ποιότητα των σχέσεων όπως οι σχέσεις της εξημέρωσης και της οικειότητας. Οι σχέσεις αυτές πρέπει να μην είναι σχέσεις καταστροφικές. Ταυτόχρονα όμως όντως κατά ένα μέρος αυτές οι σχέσεις προάγουν την ευρύτερη αβλάβειά μας, την ευαισθησία μας και σε πολλές περιπτώσεις αποτελούν ένα πεδίο έκφρασης και προτίμησης και από μέρους των ζώων προς τον άνθρωπο. Πολλά είναι ακόμη όμως και άτομα των ειδών είναι κοινωνικά προς τον άνθρωπο ακόμη και σε συνθήκες πόλης.
Είναι φανερό ότι υπάρχει η δυναμική αυτής της οικειότητας. Το θέμα είναι αυτή η δυναμική να μην γίνεται αιτία βλάβης για τα ζώα. Εδώ λοιπόν δοκιμάζεται ένα σύνθετο πλέγμα σχέσεων και πάνω σ’ αυτή την κατεύθυνση χρειάζεται πάρα πολύ πληροφόρηση για να καταλάβουμε την χρησιμότητα των ζώων στις συνθήκες της ζωής, τις ανάγκες τους για νερό, την λειτουργία και το πλαίσιο των περιοχών παράδειγμα του δικτύου natura ή των περιοχών RAMSAR. Να καταλάβουμε την σχέση της βιοποικιλότητας ακόμη με την κλιματική σταθερότητα και τις κλιματικές αλλαγές. Βέβαια δεν πρέπει να υποτιμήσουμε την σχέση μας με την βιοποικιλότητα με την μορφή της χλωρίδας, όπου αναφαίνεται μια άλλη τάξη από ότι αυτή η σχέση μας με την πανίδα.
Εδώ λοιπόν στον τομέα της βιοποικιλότητας αναπτύσσονται και πολιτικές. Για παράδειγμα πρέπει να αναπτυχθούν οι πολιτικές για την ανάκτηση της τοπικής βιοποικιλότητας, των τοπικών σπόρων και πρέπει να ανακτηθεί και να διευρυνθεί ο πλούτος της βιοποικιλότητας. Υπάρχει κρυμμένη πληροφορία μέσα στην βιοποικιλότητα η οποία μπορεί να ‘ναι λυτρωτική και σωτήρια στους τομείς της υγείας για τον άνθρωπο αλλά και σε πληροφορίες για τον κύκλο ζωής στην φύση.
Μπορούμε να πούμε ότι το κρίσιμο τεστ για τον προσανατολισμό της ανθρωπότητας στον 21ο αιώνα θα είναι η αλλαγή των σχέσεων του με την βιοποικιλότητα. Όπως ακριβώς μεταξύ μας σε σχέσεις ανθρώπινες κυριαρχεί η σχέση μας με την ανθρώπινη ετερότητα, την ετερότητα του φύλου, την ετερότητα του χρώματος, την ετερότητα της τάξης, την ετερότητα του θρησκεύματος, την εθνοτική ετερότητα, έτσι και με την οικολογική και περιβαλλοντική ετερότητα είναι ακόμη πιο βαθιά η δοκιμασία των προθέσεών μας και των στάσεών μας. Η οικολογική αλληλεγγύη μέσα στην ζωή είναι πολύ πιο ολοκληρωμένο πεδίο από την αλληλεγγύη στον άνθρωπο ηθικά και πολιτισμικά. Βέβαια η ίδια η μείζων ένταση της δυναμικής αναπτύσσεται στις ανθρώπινες σχέσεις και λίγο-πολύ η σχέση μας με την βιοποικιλότητα επαφίεται στις υποσυνείδητες στάσεις μιας μαζικής κυρίως διατροφικής αλλά και πολιτισμικής νοοτροπίας και συμπεριφοράς.