ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗΣ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΣ ΚΑΙ ΓΕΩΡΓΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ: 1) Η λεηλασία της βιοποικιλότητας του πλανήτη (του Γιώργου Κολέμπα)
Τον Απρίλιο του 1492 η βασιλική οικογένεια της Ισπανίας παραχωρούσε στον Χριστόφορο Κολόμβο το προνόμιο της «ανακάλυψης και της κατάκτησης». Η παπική βούλα με την πράξη παραχώρησης της Αμερικής στον Κολόμβο και την εξασφάλιση αποκλειστικών δικαιωμάτων για χάρη της ισπανικής μοναρχίας, αποτέλεσε την ηθική και νομική βάση για την αποικιοποίηση και τη γενοκτονία των μη ευρωπαϊκών λαών. Παραχωρήσεις και αποκλειστικά δικαιώματα μετονόμασαν πράξεις υφαρπαγής και πειρατείας σε θεία βούληση.
Πεντακόσια χρόνια μετά τον Κολόμβο η αποικιοποίηση βρίσκεται ακόμη εν δράσει, αυτή τη φορά σε εκδημοκρατισμένη μορφή. Πραγματοποιείται με τις ευρεσιτεχνίες και τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας. H παπική βούλα αντικαταστάθηκε από τη συμφωνία GATT. Η αρχή της αντικειμενικής κατοχής από μέρους των χριστιανών ευγενών αντικαθίσταται από την κατοχή των πολυεθνικών εταιρειών που υποστηρίζονται από τη μοντέρνα κυριαρχία. Οι τίτλοι ιδιοκτησίας γης αντικαθίστανται από τίτλους ιδιοκτησίας επί των ειδών και των μορφών ζωής που ελέγχονται από τις νέες γενετικές τεχνολογίες. Πεντακόσια χρόνια μετά τον Κολόμβο ζούμε ξανά με τις πατέντες και τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας ένα δεύτερο κύμα αποικιοκρατίας. Στη θέση της ελεύθερης διάθεσης των κατακτημένων χωρών μπήκε η ελεύθερη διάθεση των καινούριων «μορφών ζωής», οι οποίες χειραγωγούνται μέσα από τις διαδικασίες της βιοτεχνολογίας. Όπως στη διάρκεια της αποικιοκρατίας υπήρχε η εντολή να προσηλυτισθούν «οι άγριοι» στον χριστιανισμό, έτσι και τώρα υπάρχει η υποχρέωση να ενσωματωθούν τοπικές και εθνικές οικονομίες στην παγκόσμια αγορά. Σε αυτήν την προσπάθεια περιλαμβάνεται και η ενσωμάτωση «μη δυτικής» γνώσης στην αναγωγική λογική της εμπορευματοποιημένης δυτικής επιστήμης και τεχνολογίας. Η θεσμοθέτηση της ιδιοκτησίας μέσω κλοπής –πνευματικά δικαιώματα– ακολουθεί την ίδια αρχή όπως πριν από 500 χρόνια και καπηλεύεται στον αγροτικό τομέα τόσο τους φυσικούς πόρους όσο και την εργασία που συνδέεται με αυτούς.
Για την πρώιμη βιομηχανική ανάπτυξη στην Δυτική Ευρώπη ήταν απαραίτητη η αποικιοκρατία και η καταστροφή της τοπικής «φυσικής οικονομίας». Η αποικιοκρατία είναι ένας απαραίτητος όρος για την αύξηση και τη συσσώρευση του κεφαλαίου: χωρίς αποικίες, η πρωταρχική συσσώρευση σιγά-σιγά θα σταματούσε. Η ανάπτυξη ως συσσώρευση πλούτου και εμπορευματοποίηση της οικονομίας για την παραγωγή της «αφθονίας» και των κερδών περιλαμβάνει την αναπαραγωγή όχι μόνο μιας ιδιαίτερης μορφής δημιουργίας του πλούτου, αλλά και της δημιουργίας σχετικής ένδειας. Η βιοτεχνολογική βιομηχανία, μόνο των ΗΠΑ, ξεπερνά πλέον τα 375 δισ. δολάρια σε συνολική χρηματιστηριακή αξία. Το μόνο που χρειάζεται ο «εφευρέτης» είναι καλό lobbying με τους γραφειοκράτες και η εφεύρεση μιας υποτιθεμένης μελλοντικής χρήσης της πατέντας.
Το οικονομικό όραμα της σύγχρονης δυτικής πατριαρχίας βασίστηκε στην εκμετάλλευση της φύσης (τόσο στη Δύση όσο και στον μη δυτικό κόσμο), καθώς και στην εκμετάλλευση και τη διάβρωση άλλων πολιτισμών. Η «ανάπτυξη» συνεπάγεται καταστροφή για τη φύση και τους υποταγμένους πολιτισμούς: αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο, σε όλο τον Τρίτο Κόσμο, οι αγρότες/τισσες και οι διάφορες εθνότητες αγωνίζονται για την απελευθέρωση από την «ανάπτυξη», ακριβώς όπως αγωνίστηκαν νωρίτερα για την απελευθέρωση από την αποικιοκρατία.
Στον 21ο αιώνα οι δυτικές δυνάμεις διακατέχονται ακόμα από την ίδια αποικιοκρατική παρόρμηση της ανακάλυψης, ιδιοκτησίας και κυριαρχίας επί όλων των κοινωνιών και πολιτισμών. Οι αποικίες επεκτάθηκαν τώρα στους «εσωτερικούς χώρους» των ζωντανών οργανισμών, στους γενετικούς κώδικες των μικροοργανισμών, των φυτών και των ζώων, συμπεριλαμβανομένων και των γονιδίων του ανθρώπου. Οι συγκρούσεις που δημιουργήθηκαν μέσω της βιοτεχνολογίας και της συμφωνίας της GATT σχετικά με τις πατέντες σε ζωντανούς οργανισμούς και στην παραδοσιακή γνώση θυμίζουν δεύτερη άφιξη του Κολόμβου. Η καρδιά της συμφωνίας GATT και των νομοθετικών πλαισίων της για τις πατέντες επαναπροσδιορίζουν τον όρο βιοπειρατία, ως να επρόκειτο για φυσικό δικαίωμα των μεγαλοεπιχειρηματιών, απαραίτητο δήθεν για την ανάπτυξη των ανθρώπινων κοινοτήτων του «Τρίτου Κόσμου». Ο συνδυασμός όμως πατέντας και γενετικής μηχανικής φτιάχνει καινούριες αποικίες: το κεφάλαιο τις χρειάζεται για να μπορεί να τις λεηλατήσει και να συνεχίσει τη συσσώρευσή του.
Είναι χαρακτηριστικό ότι στην εποχή μας διευρύνονται συνεχώς οι το- μείς στους οποίους ισχύουν τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας. Παλαιότερα στον γεωργικό τομέα δεν υπήρχαν μονοπώλια, ενώ τώρα στα μονοπώλια συμπεριλαμβάνονται οι σπόροι, όπως και τα κύτταρα, τα γονίδια, και τα ίδια τα ζώα. Με τη διεύρυνση των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας στις μορφές ζωής, τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας όχι μόνο ρυθμίζουν την τεχνολογία που ρυθμίζει τη ζωή, ρυθμίζουν την οικονομία την ίδια. Ρυθμίζουν τις πρώτες ανάγκες.