ΠΝΙΓΟΝΤΑΙ ΟΙ ΘΑΛΑΣΣΕΣ ΣΤΑ ΣΚΟΥΠΙΔΙΑ! (της Βάσης Παναγοπούλου)
Ποιος είναι ο μεγαλύτερος πληθυσμός που ενδημεί στις παραλίες της Ελλάδας; Αποτσίγαρα. Με αριθμητική διαφορά ακολουθούν τα πλαστικά αντικείμενα, με κυρίαρχα τα πλαστικά πώματα μπουκαλιών. Κρατούν σθεναρά τις δύο πρώτες θέσεις στον κατάλογο των 10 πολυπληθέστερων αντικειμένων που ρυπαίνουν τις ελληνικές ακτές. Σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα η Ελληνική Ενωση Προστασίας Θαλάσσιου Περιβάλλοντος (HELMEPA), τις αμέσως επόμενες εφτά θέσεις κατέχουν πλαστικά που έχουν προέλευση τον τρόπο αναψυχής στην καθημερινότητα των ανθρώπων.
Και αυτά είναι: πλαστικά μπουκάλια, καλαμάκια, καπάκια συσκευασιών, πλαστικά κομμάτια σε μέγεθος μικρότερο των 2,5 εκατοστών, συσκευασίες τροφίμων, οι αγαπημένες πλαστικές σακούλες, ακολουθούν τα παραχωμένα στην άμμο ή στον βυθό της θάλασσας αλουμινένια κουτιά αναψυκτικών, που μέσα τους πολλοί σφηνώνουν και διάφορες πλαστικές συσκευασίες τροφίμων, αν δεν τις θάψουν στην άμμο.
Η καταγραφή και περισυλλογή των απορριμμάτων έγινε στο πλαίσιο του Παγκόσμιου Εθελοντικού Καθαρισμού Ακτών, αφορά το έτος 2015 και είναι δράση που οργανώθηκε και συντονίστηκε από την HELMEPA σε 11 περιφέρειες της χώρας -με «πρωταθλήτριες» την Ανατολική Μακεδονία-Θράκη, τα νησιά του Νοτίου Αιγαίου και την Ηπειρο, όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στη σελίδα της- στο χρονικό διάστημα μεταξύ 19 Σεπτεμβρίου έως 19 Οκτωβρίου.
Για την ακρίβεια, στο πλαίσιο των δράσεων έγιναν 104 καθαρισμοί ακτών σε όχθες ποταμών και λιμνών συνολικού μήκους 73 χιλιομέτρων. Υπεύθυνοι για την περισυλλογή και καταγραφή των σκουπιδιών ήταν πάνω από πέντε χιλιάδες εθελοντές. Τι είδαν τα μάτια τους και τι μάζεψαν;
Συνολικά περισυνέλεξαν και κατέγραψαν 9 τόνους απορριμμάτων. Από αυτά οι τέσσερις τόνοι αφορούσαν ανακυκλώσιμα υλικά τα οποία προωθήθηκαν στις μονάδες της Ελληνικής Εταιρείας Αξιοποίησης-Ανακύκλωσης.
Οι δράσεις ευτυχώς επεκτάθηκαν και σε 16 καθαρισμούς του βυθού θαλασσών. Εκατόν τριάντα πέντε εθελοντές δύτες επενέβησαν σε περιοχές όπως το Αγαθονήσι, οι Αγ. Θεόδωροι, το Αναυρο Μαγνησίας, τα Ισθμια, η Λίμνη Ηραίου και το Λουτράκι.
Τα σκουπίδια που «ζούσαν» στον υποθαλάσσιο κόσμο και περισυνελέγησαν έφτασαν τους πέντε τόνους.
Ανάμεσα στα πολλά ανασύρθηκαν, κατά σειρά πρωτοτυπίας και όχι αριθμού, 135 ελαστικά αυτοκινήτων, 18 βάζα, 2 κάδοι σκουπιδιών, 238 μέτρα σχοινί, 112 μεταλλικοί σωλήνες, 42 άγκυρες, 21 σαγιονάρες και 6 οδοντόβουρτσες. Πρωτοστάτησαν τα πλαστικά και γυάλινα μπουκάλια (421), τα αλουμινένια κουτιά (215) ενώ έδωσαν στίγμα παρουσίας και οι πλαστικές σακούλες (62).
Τραγική αύξηση των σκουπιδιών από πλαστικό, που το 2015 αγγίζει το 50% του συνόλου των απορριμμάτων
Τα ευρήματα όμως των καθαρισμών δεν περιορίστηκαν στα προαναφερθέντα είδη.
Ο κατάλογος εμπλουτίστηκε και από ένα ολόκληρο νοικοκυριό. Ητοι, μια πολυθρόνα, ένα τραπέζι με οχτώ πλαστικές καρέκλες, δύο χαλιά, μία ηλεκτρική σκούπα, δύο ηλεκτρικά σίδερα, έναν ηλεκτρονικό υπολογιστή, 52 ζευγάρια παπούτσια, πιπίλες, πάνες, μωρομάντιλα, οικοδομικά υλικά και τρεις κουδούνες ζώων. Μέσα σε όλα αυτά και μια ξένη σημαία. Προφανώς στο σπιτικό που καταποντίστηκε φιλοξενούσαν φίλους από το εξωτερικό.
Φανταστείτε πώς θα ήταν να πηγαίνατε για μπάνιο και, αντί να βουτήξετε στα δροσερά νερά, να προσγειωνόσασταν σε μια θάλασσα πενήντα τεσσάρων χιλιάδων τετρακοσίων είκοσι τριών αποτσίγαρων, πλαισιωμένων από χιλιάδες πώματα μπουκαλιών. Ή να απλώνατε την πετσέτα σας επάνω τους για να ξαπλώσετε;
Γιατί αυτός είναι ο αριθμός των τσιγάρων που σβήστηκαν στις συγκεκριμένες παραλίες. Και είναι όσα δεν παρασύρθηκαν από τα κύματα, αλλά παρέμειναν εκεί. Αναρωτιέται ποτέ κανείς πόσα καταλήγουν να επιπλέουν στα νερά των θαλασσών; Και τι ζημιά προκαλούν τόσο στη θαλάσσια ζωή όσο και στα πουλιά;
Το δυστύχημα είναι ότι -αντλώντας και συγκρίνοντας τα στοιχεία από τη βάση δεδομένων της HELMEPA- καταγράφεται τραγική αύξηση των σκουπιδιών από πλαστικό. Εν έτει 2015 αγγίζουν το 50% του συνόλου των απορριμμάτων, ποσοστό που το 2004 κατείχε το 21% του συνόλου.
Ποιους πρέπει να ευχαριστούμε για το σημαντικό έργο των καθαρισμών των ακτών; Τα παιδιά και τους νέους 54 δημόσιων και ιδιωτικών σχολείων με τους δασκάλους τους -πολλά από αυτά είναι μέλη των παιδικών προγραμμάτων της HELMEPA ή ανήκουν στους «Ναυτίλους» της-, έντεκα εταιρικά μέλη της με τις οικογένειές τους, οργανισμούς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, φορείς προστατευόμενων περιοχών, περιβαλλοντικές οργανώσεις, συλλόγους, ναυτικούς ομίλους και αλιευτικούς συνεταιρισμούς, πρωτοβουλίες πολιτών, είκοσι λιμεναρχεία και λιμενικούς σταθμούς αλλά και την Ελληνική Εταιρεία Αξιοποίησης Ανακύκλωσης που και πάλι υποστήριξε τη δράση.
«Αυτό το καλοκαίρι ας αφήσουμε στην άμμο μόνο το ίχνος μας»
Αυτό είναι το μήνυμα και η προτροπή του γνωστού γλάρου-σύμβολο της HELMEPA από το 1983- για το φετινό καλοκαίρι.
Χρόνια τώρα προσκαλεί μικρούς και μεγάλους να διατηρούν τις παραλίες καθαρές. Προτροπή που γίνεται πραγματικότητα μέσω των δύο εθελοντικών μεγάλων δράσεων που γίνονται κάθε χρόνο στην Ελλάδα.
Της Παγκόσμιας Ημέρας Εθελοντικού Καθαρισμού Ακτών κάθε Σεπτέμβριο και της Ευρωπαϊκής Ημέρας Καθαρισμού κάθε Μάιο.
Στόχος της HELMEPA, που λειτουργεί ως εθνικός συντονιστής των δύο αυτών δράσεων, είναι η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση των πολιτών σε μια προσπάθεια μείωσης της ρύπανσης των ακτών από στερεά απορρίμματα και η συμμετοχή τους στους καθαρισμούς.
Ιδιαίτερο βάρος έχει δώσει στις βιωματικές δραστηριότητες που αφορούν παιδιά πέντε έως δεκατριών ετών μέσω εκπαιδευτικών προγραμμάτων όπως η «Παιδική HELMEPA».
Τα παιδιά μαθαίνουν να κοπιάζουν και να αφιερώνουν λίγο από τον χρόνο τους, να μυούνται δηλαδή σε αυτό που ονομάζουμε ενεργός πολίτης, προκειμένου να μπορούν να απολαμβάνουν τις υδάτινες πηγές ζωής καθαρές.
Info:
http://www.helmepajunior.gr/dnews2.php?article_id=710
http://helmepa.gr/gr/beach_clean_ups.php
Πληροφορίες για τον ιδρυτικό χαρακτήρα της HELMEPA και των δράσεών της θα βρείτε στην ιστοσελίδα της http://helmepa.gr/gr/what_is_helmepa.php.
Ωκεανοί σκουπιδιών
Αυτό είναι δικό σας; Ευρηματική η καμπάνια της Greenpeace για το πρόβλημα της ρύπανσης των θαλασσών από οικιακά σκουπίδια |
«Οι θάλασσες εκπέμπουν SOS» είναι ο τίτλος της τελευταίας διαφημιστικής εκστρατείας της Greenpeace, που ζητά από τους ηγέτες του κόσμου να δημιουργήσουν θαλάσσια καταφύγια για την προστασία τόσο της θαλάσσιας ζωής όσο και των ανθρώπων ολόκληρου του πλανήτη, που εξαρτώνται από αυτήν.
Η εικόνα που χρησιμοποιεί και οι πληροφορίες δίνουν μια πρώτη απάντηση στο τι γίνεται με όλα αυτά τα πλαστικά και άλλα αντικείμενα που κατακλύζουν τις θάλασσες, όχι μόνο της χώρας μας, αλλά του πλανήτη.
Για να αποσυντεθεί ένα φίλτρο τσιγάρου χρειάζονται από 1 έως 5 χρόνια. Ενα πλαστικό μπουκάλι ή ποτήρι χρειάζεται 450 χρόνια, μια πλαστική σακούλα χρειάζεται από 10 έως 20 χρόνια, τα πλαστικά μαχαιροπίρουνα, παιχνίδια, καλαμάκια, από 20 έως 1.000 χρόνια ενώ οι μεταλλικές ράβδοι δεν αποσυντίθενται ποτέ. Μένουν εκεί όπου ρίχτηκαν.
Info:
Αποτσίγαρα και πλαστικά πνίγουν τις παραλίες, μένουν πίσω και απειλούν τη θαλάσσια ζωή. Δράσε υπεύθυνα, προστατεύοντας τις παραλίες. http://grnpc.org/
Το junk food στα εστιατόρια των ωκεανών
Τι γίνεται όμως με όλα αυτά τα -πλαστικά κυρίως- σκουπίδια μέχρι να περάσει ο απαραίτητος χρόνος αποσύνθεσής τους; Αποσυντίθενται ως διά μαγείας, τώρα υπάρχει – τώρα δεν υπάρχει; Οχι, βιοδιασπώνται σε μικρότερα κομμάτια, παρασύρονται από τα ρεύματα των θαλασσών και δημιουργούν επιπλέουσες μάζες στους ωκεανούς της Γης. Περίπου 8 εκατομμύρια τόνοι πλαστικών σκουπιδιών καταλήγουν κάθε χρόνο στους ωκεανούς.
Τη δημοσιότητα έχει απασχολήσει μόνο αυτό που αποκαλείται «The Great Pacific Garbage Patch» και αφορά μια σκουπιδομάζα πλαστικών που πλέει στον Ειρηνικό Ωκεανό ανάμεσα στις ακτές της Καλιφόρνιας και της Χαβάης, ενώ καταλαμβάνει μια έκταση, σύμφωνα με πληροφορίες που έδωσαν εθελοντές και ερευνητές, διπλάσια από την έκταση της Πολιτείας του Τέξας.
Σύμφωνα με τα στοιχεία νέων ερευνών που διεξήγαγαν Αμερικανοί, Γάλλοι, Αυστραλοί, Νεοζηλανδοί και Χιλιανοί επιστήμονες, διακόσιοι εξήντα εννέα χιλιάδες (269.000) τόνοι πλαστικών επιπλέουν στους ωκεανούς της Γης.
Αυτός ο αριθμός μεταφράζεται σε περισσότερα από πέντε τρισεκατομμύρια κομμάτια μικροπλαστικών, μήκους από 1mm έως 5mm, που επιπλέουν τραυματίζοντας τη θαλάσσια ζωή, τα πτηνά και όχι μόνο.
Τα αποσυντιθέμενα πλαστικά κομμάτια προέρχονται κυρίως από συσκευασίες τροφών, ποτών και ρούχων, δεδομένα που συλλέχθηκαν έπειτα από 24 αναγνωριστικές εξορμήσεις σε μια περίοδο έξι χρόνων. Ολα τα δεδομένα συγκεντρώθηκαν και εκδόθηκαν κάτω από μια έρευνα, την PLOS One (http://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0111913), την πρώτη που ασχολήθηκε με το μέγεθος των πλαστικών σκουπιδιών τα οποία επιπλέουν στους ωκεανούς του κόσμου.
Οι έρευνες για πρώτη φορά καταδεικνύουν ακόμη τον τρόπο που αυτά τα μικροπλαστικά καταστρέφουν και διεισδύουν στην τροφική αλυσίδα.
Μια απλοϊκή πρώτη περιγραφή είναι ότι ζώα, όπως π.χ. οι φώκιες, μπορούν να πνιγούν καταπίνοντας τα μεγαλύτερα κομμάτια πλαστικών, τα ψάρια τρώνε τα μικρότερα σε μέγεθος κομμάτια και, αδυνατώντας να τα χωνέψουν, ψοφούν.
Αυτή είναι η καλύτερη εκδοχή θα μπορούσε να πει κανείς, σκεπτόμενος ότι το γεγονός σταματά εκεί. Οχι όμως.
Η χειρότερη είναι ότι τα μεγαλύτερα ψάρια, τα οποία τρώνε τα μικρότερα που έχουν καταναλώσει αυτό το ωραίο πλαστικό γεύμα, φτάνουν κάποια στιγμή ως φαγητό στο πιάτο των ανθρώπων. Τα δε πουλιά αναγνωρίζοντας τα επιπλέοντα πλαστικά ως τροφή -από ψηλά γυαλίζουν και τα νομίζουν για ψάρια- τα τρώνε. Επειδή όμως δεν μπορούν να τα χωνέψουν, κάποια στιγμή πεθαίνουν από ασιτία.
«Είδαμε θαλάσσιες χελώνες να τρώνε πλαστικές σακούλες και ψάρια που είχαν στο στομάχι τους πετονιές ψαρέματος» δήλωσε η Αυστραλιανή ερευνήτρια Julia Reiser, μιλώντας για τα όσα αντίκρισαν κατά τη διάρκεια των ερευνών τους που διεξήχθησαν στον Ειρηνικό, τον Ατλαντικό και τον Ινδικό Ωκεανό, στις ακτές της Αυστραλίας και του Κόλπου της Βεγγάλης.
Προσπαθώντας να αποδώσει την πραγματική εικόνα της κατάστασης είπε χαρακτηριστικά: «Ηταν σαν να ταξίδευα σε μια σούπα από πλαστικά».
Το τραγικό είναι ότι οι ερευνητές προβλέπουν αύξηση των όγκων πλαστικών που ταξιδεύουν στις θάλασσες υπολογίζοντας την αύξηση της παραγωγής πλαστικών μιας χρήσης, με μόνο ένα 5% της παγκόσμιας παραγωγής πλαστικών να ανακυκλώνεται ανά τον κόσμο σήμερα. Ο αριθμός δε των πλαστικών που εισβάλλουν στους ωκεανούς κάθε χρόνο αγγίζει τους 8 εκατομμύρια τόνους.
Tη λύση του προβλήματος εργάζεται για να πετύχει, ο 22χρονος Boyan Slat, ιδρυτής της εταιρείας the ocean clean up, ο μικρότερος στην ιστορία αποδέκτης του ανώτερου βραβείου για το περιβάλλον των Ηνωμένων Εθνών.
Υπολογίζει να ξεκινήσει με την ομάδα του τις διαδικασίες καθαρισμού των ωκεανών το 2020, όταν θα έχει τελειοποιήσει το σύστημα προηγμένης παθητικής τεχνολογίας που επινόησαν.
Info:
http://www.theoceancleanup.com/
Γεράκια ταΐζουν τους νεοσσούς τους με πλαστικά σκουπίδια
Για να αντιληφθούμε ότι το πρόβλημα δεν αφορά κάποιες άλλες χώρες αλλά είναι υπαρκτό σε όλο τον κόσμο. Πρόσφατα, για πρώτη φορά, έγινε καταγραφή περιστατικού που καταδεικνύει το πρόβλημα σε βραχονησίδα της Ελλάδας.
Απαθανατίστηκαν γεράκια (μαυροπετρίτες) να ταΐζουν τους νεοσσούς τους με πλαστικά κομμάτια. Η καταγραφή έγινε με κάμερα, στο πλαίσιο έρευνας του Πανεπιστημίου της Νορβηγίας (Norwegian University of Life Sciences) σε συνεργασία με το «Αρχιπέλαγος».
Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει το «Αρχιπέλαγος» στην ηλεκτρονική του σελίδα, «το γεγονός αποτελεί άλλη μία ιδιαίτερα ανησυχητική απόδειξη της δραματικής έκτασης που έχει πλέον η ρύπανση από τα πλαστικά απορρίμματα που διασκορπίζονται ακόμα και στις πιο δυσπρόσιτες περιοχές των θαλασσών μας.
«Oι συνέπειες είναι επικίνδυνες όχι μόνο για την άγρια ζωή, αλλά φυσικά και για τον άνθρωπο». Η καταγραφή αυτής της συμπεριφοράς μαυροπετριτών έγινε σε ακατοίκητη βραχονησίδα του μόνιμου καταφυγίου Άγριας Ζωής Αρκιών και νησίδων Βορείου Πάτμου.
Προφανώς, είχε δίκιο ο αρχηγός των Ινδιάνων Ντουγάμι Σιάτλ, όταν στην απάντησή του το 1855 στον πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών, που τους ζητούσε να αγοράσει τη γητους, έγραψε:
«Ο καιρός της δικής σας παρακμής είναι ακόμη μακριά αλλά θα έρθει. Μολύνετε το κρεβάτι σας και μια νύχτα θα πάθετε ασφυξία από τα ίδια σας τα απορρίμματα… Η γη δεν είναι σύντροφός του αλλά εχθρός του (αναφέρεται στους λευκούς). Με την απληστία του θα την καταβροχθίσει και δεν θα αφήσει πίσω του τίποτα, παρά μόνο έρημο».*
Info:
http://archipelago.gr/gerakia-berdevoun-plastiko-gia-trofi-se-akatikiti-…
* Από το βιβλίο: «Πού είναι ο αετός; Ένας χαιρετισμός στη Γη», εκδόσεις ΚΟΑΝ.