1

ΟΙ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΣΤΟΥΣ Γ.Τ.Ο. ΔΕΝ ΕΜΠΟΔΙΖΟΥΝ ΜΙΑ “ΝΕΑ ΠΡΑΣΙΝΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ”, ΑΛΛΑ ΜΙΑ ΑΜΦΙΒΟΛΗ & ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ (του Βασίλη Γκισάκη)

Σχετικά με την είδηση που αναπαράχθηκε πρόσφατα στα ελληνικά ΜΜΕ για την “δήλωση 1400 επιστημόνων πως τα μεταλλαγμένα μπορούν να θρέψουν τον κόσμο” η οποία υπεραμύνεται της χρήσης των γ.τ. καλλιεργειών με τις ευλογίες των επιστημόνων(1), πρέπει  να διασαφηνισθεί ότι:

– Η “δήλωση 1400 επιστημόνων” δεν αποτελεί παρά ανοιχτή συλλογή υπογραφών στο διαδίκτυο (petition) την οποία μπορεί να υπογράψει ο καθένας, είτε επιστήμονας, είτε υποστηρικτής των γενετικά τροποποιημένων (γ.τ.) φυτών. Οι υπογραφές έχουν φτάσει τις 1750 και περιλαμβάνει, πέρα από επιστήμονες που ασχολούνται κατά κύριο λόγω με την γενετική τροποποίηση, φοιτητές και υπάλληλους σε μεγάλες εταιρείες βιοτεχνολογίας όπως η Monsanto, Syngenta και Bayer(2).

– Η συγκεκριμένη συλλογή υπογραφών διοργανώθηκε, μεταξύ άλλων, από Αμερικάνους ερευνητές του Donald Danforth Plant Science Center, ένας μη-κυβερνητικός οργανισμός ο οποίος ιδρύθηκε μετά από δωρεά 50 εκ. δολαρίων και γης από την γνωστή, για τα αποτελέσματα των προϊόντων της πάνω στο περιβάλλον, εταιρεία βιοτεχνολογίας Monsanto(3).

– Η επιστολή την οποία καλούνται να υπογράψει το κοινό, αποτελεί δήλωση της Αμερικανικής Εταιρείας Βιολογίας Φυτών (ASPB). Η ASPB αποτελεί ουσιαστικά την ένωση επιστημόνων που ασχολούνται κατά κύριο λόγω με την γενετική τροποποίηση φυτών. Στο ενεργητικό της  περιλαμβάνει την προάσπιση της μη- υποχρεωτικής σήμανσης των τροφίμων που περιέχουν γ.τ.ο.(4) και την διοργάνωση εκδηλώσεων προώθησης της χρήσης γ.τ.ο. με προσκεκλημένους αμφιλεγόμενους επιστήμονες και οργανώσεις οι οποίες διατηρούν ισχυρούς δεσμούς με την βιομηχανία της βιοτεχνολογίας(5).

Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του Kevin Folta, καθηγητής μοριακής βιολογίας ο οποίος πρωτοστατεί σε εκδηλώσεις της ASPB(5) και υπογράφει την δήλωση υπέρ των γ.τ.ο.. Oι στενές σχέσεις του Folta με την εταιρεία Monsanto, αποκαλύφθηκε μόλις τον περασμένο χρόνο, ενώ πρότινος αρνούνταν οποιαδήποτε σχέση(6). Όπως διαβάζουμε στο σχετικό άρθρο της New York Times, από τον βραβευμένο με βραβείο Pulitzer δημοσιογράφο Eric Lipton “οι εταιρείες ρίχνουν χρήματα σε πανεπιστήμια για τη χρηματοδότηση της έρευνας εδώ και δεκαετίες, αλλά τώρα, η συζήτηση πάνω στα γ.τ. τρόφιμα έχει κλιμακωθεί σε μια πολεμική πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων…Η Monsanto και άλλες εταιρείες χορηγούν άγνωστα ποσά με ειδικές υποτροφίες σε επιστήμονες όπως ο Kevin Folta,..ώστε να βοηθήσει στην “προσέγγιση της βιοτεχνολογίας” και για να ταξιδεύει σε όλη τη χώρα για να υπερασπίζεται τα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα”.

Η εν λόγω συλλογή υπογραφών υπέρ των πραγματοποιήθηκε για να επηρεάσει αρνητικά την επικείμενη νομοθετική πρωτοβουλία σήμανσης των προϊόντων που περιέχουν γ.τ.ο. σε διάφορες πολιτείες των ΗΠΑ και σε προσπάθεια να δημιουργήσουν εικόνα σύμπνοιας της επιστημονικής κοινότητας για την ασφάλεια των γ.τ.ο. και αντι-επιστημονισμού όσων αντιτίτεθενται στην εφαρμογή αυτής της τεχνολογίας. Η συγκεκριμένη κίνηση αποτελεί αντίβαρο στην παλιότερη κίνηση 300 επιστημόνων, ακαδημαϊκών και ειδικών, η οποία δήλωναν ότι δεν υπάρχει ομοφωνία σχετικά με την ασφάλεια των γ.τ.ο.(7) καθώς και την προ πενταετίας συλλογή ενός εκατομμυρίων υπογραφών κατά των γ.τ.ο στην Ευρώπη(8)

Το άρθρα στα ελληνικά ΜΜΕ αναπαράγουν σχεδόν αυτολεξεί τα επιχειρήματα της βιοτεχνολογικής βιομηχανίας, ότι οι γ.τ. καλλιέργειες είναι αποδοτικότερες, μπορούν να θρέψουν τον κόσμο, μειώνουν την χρήση εντομοκτόνων, ενώ είναι ασφαλείς για το περιβάλλον.

Ωστόσο, πέρα από τις επιδιώξεις της βιομηχανίας και τα ασύλληπτα κέρδη, η ασφάλεια και το περιβαλλοντικό αντίκτυπο των γ.τ.ο είναι ένα αντικείμενο προς διερεύνηση με ισχυρότατες ενδείξεις για τις αρνητικές συνέπειες τόσο στην ανθρώπινη υγεία, όσο και κοινωνικές και περιβαλλοντικές. Αντίθετα από τον γεμάτο οπτιμισμό μηνύματα της βιομηχανίας η οποία αποκρύπτει οποία πολυπλοκότητα και αβεβαιότητα, πολλοί επιστήμονες τονίζουν ότι οι γ.τ. καλλιέργειες δεν είναι ασφαλείς ούτε αναγκαίες(9):

– Τα διαθέσιμα επιστημονικά δεδομένα σχετικά με γ.τ. καλλιέργειες είναι ανεπαρκή για αποδείξουν την ασφάλεια τους: Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα για την εκτίμηση βιωσιμότητας των γ.τ.ο. από το Ερευνητικό Κέντρο για την Βιοασφάλεια Genok της Νορβηγικής Κυβέρνησης, “υπάρχουν σημαντικά κενά στην επιστημονική βιβλιογραφία και δεν είναι δυνατόν να δοθεί μια επιστημονική ετυμηγορία σχετικά με την ασφάλεια τους.. [οι εκτιμήσεις επικινδυνότητας των γ.τ.ο] επιδεικνύουν μια σειρά μεθοδολογικών αδυναμιών, και αναδεικνύουν το πρόβλημα της ελλιπούς πληροφόρησης και έρευνας σχετικά με γ.τ. καλλιέργειες στη διαθέσιμη βιβλιογραφία. (10).

– Οι γ.τ. οργανισμοί παρασκευάζονται στο εργαστήριο με μεθόδους ασταθείς και μεθόδους ουσιαστικώς διαφορετικές από την φυσική αναπαραγωγή(9).

– Δεν αυξάνουν την απόδοση των καλλιεργειών(11): η σύγκριση των δεδομένων της παραγωγικότητας της γεωργίας για βασικές καλλιέργειες στις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Δυτική Ευρώπη δείχνει πως η επί το πλείστον μη γ.τ. παραγωγή της Ευρώπης έχει καλύτερες αποδόσεις και με λιγότερα φυτοφάρμακα, από την κυρίως γ.τ. παραγωγής των ΗΠΑ.

– Δεν μειώνουν αλλά αυξάνουν την χρήση φυτοφαρμάκων: Οι γ.τ. καλλιέργειες, ως κομμάτι της βιομηχανικής  γεωργίας, προϋποθέτουν υψηλή χρήση χημικών λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων συνδέεται με την εντατική χρήση της ζιζανιοκτόνου ουσίας glyphosate (εταιρεία κατασκευής: Monsanto), μέσω γ.τ. φυτών τα οποία έχουν τροποποιηθεί γενετικά για αντέχουν στην χρήση του ζιζανιοκτόνου (τεχνολογία roundup ready). Το glyphosate ανακηρύχτηκε πρόσφατα ως πιθανώς καρκινογόνο από τον Διεθνή Οργανισμό Υγείας (WHO)(12) ενώ ακόμα και σε μικρές δόσεις μπορεί να έχει τοξική επίδραση(13).

– Δημιουργούν “υπερζιζάνια”, λόγω της υπέρμετρης χρήσης ζιζανικτόνων και της ανάπτυξης ανθεκτικότητας σε αυτά(9).

– Οι σε βάθος μελέτες για την ασφάλεια των γ.τ. τροφίμων που πραγματοποιούνται από ανεξάρτητους από την γ.τ. βιομηχανία επιστήμονες είναι σπάνιες. Όσοι επιστήμονες έχουν καταφέρει να πραγματοποιήσει μια τέτοια έρευνα και έχουν βρει κίνδυνους, έχουν υποστεί διώξεις, διακοπή χρηματοδότησης κ.α. Χαρακτηριστικά παραδείγματα τέτοιων επιστημόνων είναι ο οι Árpád Pusztai, Ignacio Chapela, Manuela Matatesta, Emma Rosi- Marshall  και Gilles-Éric Séralini (14, 15, 16, 17, 18).

– Η καλλιέργεια γ.τ.ο. δεν μπορεί να λύσει το πρόβλημα της πείνας στον κόσμο, αλλά αποσπούν την προσοχή από τα πραγματικά αίτιά της, την  φτώχεια, την έλλειψη της πρόσβασης στα τρόφιμα και την αυξανόμενη έλλειψη πρόσβασης σε γη(9).

– Οι ειδικοί λένε ότι οι αγροοικολογικές μέθοδοι γεωργίας και όχι η εξάρτηση από ακριβούς, πατενταρισμένους και μη διατηρήσιμους σπόρους, παρέχουν μια βιώσιμη λύση για τις διατροφικές ανάγκες του κόσμου(20). Η προσέγγιση της Πράσινης επανάστασης με τα ακριβά λιπάσματα και σπόρους έχει αποτύχει και πρέπει να αντικατασταθεί με προγράμματα που να προλαμβάνει την απώλεια τροφίμων που  πετιούνται στα σκουπίδια, να προωθούν την δημιουργία δομών για την αντιμετώπιση της αλλαγής του κλίματος, και την ενίσχυση της αστικής γεωργίας

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις επιπτώσεις των γ.τ.ο.  διαβάστε την αναφορά του Earth Open Source, με συντάκτη μεταξύ άλλων, του Δρ M Antoniou, Γενετιστή του King’s College London, Ιατρική σχολή (19) εδώ

Διαβάστε το “Ζώντας με τους γ.τ.ο. – Ένα γράμμα από την Αμερική” εδώ 

Βασίλης Γκισάκης
Γεωπόνος, Δρ. Αγροτικής Βιοποικιλότητας
BiotechWatch.gr

Αναφορές:
(1) econews.gr και news.in.gr
(2) cas.nonprofitsoapbox.com
(3) en.wikipedia.org
(4) eurekalert.org
(5) kfolta.blogspot.gr
(6) nytimes.com
(7) ensser.org
(8) greenpeace.org
(9) gmomythsandtruths.earthopensource.org
(10) theecologist.org
(11) Gurian-Sherman D. Failure to yield: Evaluating the performance of genetically engineered crops. Cambridge, MA: Union of Concerned Scientists; 2009. Available at: ucsusa.org
(12) scientificamerican.com
(13) sciencedirect.com
(14) en.wikipedia.org
(15) en.wikipedia.org
(16) gmoevidence.com
(17) caryinstitute.org
(18) en.wikipedia.org
(19) kcl.ac.uk
(20) biotechwatch.gr

Πηγή/φωτογραφία: biotechwatch.gr