1

ΖΩΗ, ΘΑΝΑΤΟΣ ΚΑΙ ΕΛΛΕΙΜΜΑΤΑ (του Πωλ Κρούγκμαν)

Το πολιτικό τοπίο της Αμερικής έχει κατακλυστεί από πολλές απόψεις – ζόμπι, δηλαδή απόψεις που έχουν διαψευστεί από τα στοιχεία αλλά αρνούνται να πεθάνουν. Το πιο επικίνδυνο ζόμπι σήμερα είναι ο ισχυρισμός ότι η άνοδος του προσδόκιμου ζωής δικαιολογεί την άνοδο της ηλικίας συνταξιοδότησης και της ηλικίας των δικαιούχων στην Medicare (πρόγραμμα περίθαλψης Αμερικανών άνω των 65 ετών).

Ακόμη και μερικοί Δημοκρατικοί -περιλαμβανομένου του προέδρου, λέγεται- μοιάζουν ευάλωτοι στον ισχυρισμό αυτό. Όμως πρόκειται για μια σκληρή και απερίσκεπτη άποψη -σκληρή στην περίπτωση της κοινωνικής ασφάλισης, απερίσκεπτη στην περίπτωση της Medicare.

Πρέπει να καταλάβετε ότι αυτό που έχει σημασία είναι το προσδόκιμο ζωής για εκείνους που πλησιάζουν στην ηλικία συνταξιοδότησης. Για παράδειγμα, ο Αλαν Σίμπσον -συμπρόεδρος της Επιτροπής Ελλείμματος του Μπαράκ Ομπάμα– επέδειξε μεγάλη ασχετοσύνη όταν δήλωσε ότι η κοινωνική ασφάλιση «δεν σχεδιάστηκε ποτέ ως συνταξιοδοτικό πρόγραμμα» διότι το προσδόκιμο ζωής όταν ιδρύθηκε ήταν μόνο τα 63 χρόνια. Ακόμη και το 1940, στους Αμερικανούς που έφθαναν τα 65 έτη απέμεναν πολλά χρόνια ακόμη.

Σήμερα, έχει ανέβει το προσδόκιμο ζωής που έχει κάποιος στα 65 του. Όμως η άνοδος είναι άνιση από την δεκαετία του ’70 και μετά, καθώς ανέβηκε σημαντικά μόνο για τους σχετικά εύπορους και μορφωμένους. Επίσης να έχετε υπόψη ότι η ηλικία συνταξιοδότησης έχει ήδη αυξηθεί στα 66 χρόνια και πρόκειται να πάει στα 67.

Αυτό σημαίνει ότι αν ανέβει κι άλλο, θα πληγούν σφοδρά οι Αμερικανοί που βρίσκονται στο κάτω μισό της εισοδηματικής κλίμακας, οι οποίοι δεν ζουν και πολύ περισσότερο και, σε πολλές περιπτώσεις, κάνουν δουλειές που απαιτούν σωματική προσπάθεια και είναι δύσκολες ακόμη και για υγιείς ανθρώπους μεγάλης ηλικίας. Και αυτοί ακριβώς είναι οι άνθρωποι που εξαρτώνται περισσότερο από την κοινωνική ασφάλιση.

Γι’ αυτό οποιαδήποτε άνοδος στην ηλικία συνταξιοδότησης είναι, όπως είπα, σκληρή και πλήττει τους πιο ευάλωτους Αμερικανούς. Και η σκληρότητα αυτή θα είναι για το τίποτα: αν και οι ΗΠΑ έχουν μακροχρόνιο πρόβλημα στον προϋπολογισμό, η κοινωνική ασφάλιση δεν αποτελεί σημαντικό παράγοντα του προβλήματος αυτού.

Η Medicare, από την άλλη πλευρά, όντως προκαλεί πρόβλημα στον προϋπολογισμό. Όμως το να αυξήσουμε την ηλικία των δικαιούχων, το οποίο σημαίνει ότι θα αναγκάσουμε Αμερικανούς αυξημένης ηλικίας να αναζητήσουν ιδιωτική ασφάλιση, δεν είναι ο τρόπος για να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα. Ας είμαστε σαφείς: η δημόσια ασφάλιση είναι καλύτερη και πιο επωφελής από την ιδιωτική.

Τι θα συμβεί αν αυξήσουμε την ηλικία των δικαιούχων στην Medicare; Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση δεν θα εξοικονομήσει και πολλά χρήματα διότι οι νεότεροι γηραιοί είναι σχετικά υγιέστεροι και συνεπώς χαμηλού κόστους. Η ουσία είναι ότι το να αυξήσουμε την ηλικία των δικαιούχων είτε της κοινωνικής ασφάλισης είτε της Medicare είναι καταστροφικό και θα κάνει τις ζωές των Αμερικανών χειρότερες χωρίς να συμβάλει σημαντικά στη μείωση του ελλείμματος.

Αλλά τι προτείνουν οι άνθρωποι σαν κι εμένα να κάνουμε για να αντιμετωπίσουμε την αύξηση των κρατικών δαπανών; Η απάντηση είναι ό,τι κάνουν και οι υπόλοιπες προηγμένες χώρες: να βεβαιωθούμε ότι θα κάνουμε σοβαρές προσπάθειες για να περιορίσουμε το κόστος της περίθαλψης. Να δώσουμε στο ταμείο υγείας την δυνατότητα να παζαρεύει τις τιμές των φαρμάκων. Γνωρίζουμε ότι έχουμε ένα σύστημα υγείας με στρεβλά κίνητρα και φουσκωμένα κόστη. Γιατί λοιπόν δεν προσπαθούμε να το διορθώσουμε;

Αυτό που γνωρίζουμε πέραν πάσης αμφιβολίας είναι ότι δεν υπάρχει καλός λόγος για να στερήσουμε από τους γηραιότερους Αμερικανούς την πρόσβαση σε προγράμματα στα οποία βασίζονταν. Αυτό θα έπρεπε να αποτελεί κόκκινη γραμμή σε όλες τις διαπραγματεύσεις για τον προϋπολογισμό. Ελπίζουμε ότι ο Ομπάμα δεν θα προδώσει τους υποστηριχτές του περνώντας τη.

Πηγή: Το Βήμα από New York Times