ΕΞΑΦΑΝΙΖΟΝΤΑΙ ΤΑ ΨΑΡΙΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΘΑΛΑΣΣΕΣ (του Γιάννη Φώσκολου)

Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι καταναλώνουμε πολύ περισσότερα ψάρια από όσα παράγουν οι θάλασσές μας. Τα ψάρια θα είχαν αφανιστεί από τον Αύγουστο, αν η χώρα μας βασιζόταν μόνο στην ντόπια παραγωγή και δεν εισήγε αλιεύματα.

Όσο κι αν δείχνουν ανεξάντλητα, δεν είναι… Τα ψάρια στις ελληνικές θάλασσες θα είχαν από τον Αύγουστο αφανιστεί, αν η χώρα μας στηριζόταν μόνο στην ντόπια παραγωγή για να καλυφθεί η ζήτηση και δεν εισήγε αλιεύματα. Αυτό υποστηρίζει πανευρωπαϊκή μελέτη που χρησιμοποιεί την «Ημέρα Εξάντλησης Εγχώριων Ψαριών» για να αποδείξει ότι καταναλώνουμε πολύ περισσότερα ψάρια από όσα παράγουν οι θάλασσές μας.

Οι ειδικοί λαμβάνουν υπόψη την αλιευτική παραγωγή (ψαριές και ιχθυοτροφεία) της κάθε χώρας και τη ζήτηση-κατανάλωση, συνυπολογίζοντας εισαγωγές και εξαγωγές. Από την εξίσωση αυτή καταλήγουν στον ετήσιο δείκτη αυτάρκειας, ο οποίος φανερώνει και την ημερομηνία εξάντλησης των ντόπιων ιχθυαποθεμάτων. Από το 1990 μέχρι και το 2009 τα ψάρια της Ελλάδας… εξαντλούνται κάθε χρόνο κοντά στον Αύγουστο, με τάσεις επιδείνωσης.

Η «Ημέρα Εξάντλησης Εγχώριων Ψαριών» ήρθε το 1990 στις 20 Αυγούστου, ενώ το 2009 στις 8 Αυγούστου. Για την ΕΕ τα νέα είναι μάλλον χειρότερα. Το 2000 τα ψάρια που αλιεύθηκαν σε ευρωπαϊκά νερά αρκούσαν για να ταΐσουν τους Ευρωπαίους μέχρι τις 4 Αυγούστου. Το 2009 ίσα που έφτασαν μέχρι τις 6 Ιουλίου… Κάλυψαν, δηλαδή, το 50% της ετήσιας ζήτησης. Το μόνο ελπιδοφόρο είναι πως μεταξύ 2007-2009 η αυτάρκεια της ΕΕ αυξήθηκε κατά 4 ημέρες.

Μείωση ιχθυοαποθεμάτων
«Αν και οι θάλασσές μας είναι από τις πλουσιότερες στην Ευρώπη, η υπεραλίευση και οι παράνομες αλιευτικές πρακτικές, όπως π.χ. το ψάρεμα με δυναμίτη, έχουν μειώσει σημαντικά τα ιχθυαποθέματά μας» τονίζει η Αναστασία Μήλιου, υδροβιολόγος του Ινστιτούτου Θαλάσσιας Προστασίας «Αρχιπέλαγος». Στη Μεσόγειο υφίστανται επαρκή στοιχεία για το 63% των ιχθυαποθεμάτων. Εξ αυτών, το 80% υπεραλιεύονται και ορισμένα έχουν φτάσει σε χαμηλό επίπεδο. Σε ολόκληρη την ΕΕ ο όγκος της αλιευτικής παραγωγής μειώνεται λένε οι ερευνητές με ρυθμό 2% ετησίως από το 1993. Το κόστος της υπεραλίευσης υπολογίζεται από την Παγκόσμια Τράπεζα σε 50 δισ. δολάρια (ΗΠΑ) ετησίως.

«Η επικείμενη μεταρρύθμιση της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής της ΕΕ πρέπει να διασφαλίζει τη βιωσιμότητα της ευρωπαϊκής αλιείας» καταλήγει η κ. Μήλιου, ζητώντας να στηριχθούν η παράκτια αλιεία και οι αειφορικές πρακτικές. Αρκεί να αναφερθεί πως η αποκατάσταση των ιχθυαποθεμάτων μόνο σε 43 περιοχές της Ευρώπης θα δημιουργούσε περισσότερες από 100.000 θέσεις εργασίας.

    Η μελέτη για την «Ημέρα Εξάντλησης Εγχώριων Ψαριών» (Fish Dependence Day) διεξήχθη από το Δίκτυο «OCEAN2012», μια πανευρωπαϊκή συμμαχία 174 φορέων κατά της υπεραλίευσης, με συντονιστή για την Ελλάδα και την Κύπρο το «Αρχιπέλαγος».

Η αλιεία σε αριθμούς
-20,9 κιλά θαλασσινών τον χρόνο καταναλώνει ο μέσος Ελληνας, όταν ο μέσος Ευρωπαίος καταναλώνει 23,3.

-204.735 τόνους έφτασε το 2009 η αλιευτική παραγωγή στην Ελλάδα, ποσό που αντιπροσωπεύει το 3,21% των 6,3 εκατ. τόνων που παρήχθησαν στην ΕΕ. Πρώτη ήρθε η Ισπανία με ένα εκατ. τόνους.

-171.734 τόνους θαλασσινών (442 εκατ. ευρώ) εισήγαγε η Ελλάδα το 2010, ενώ εξήγαγε 133.574 τόνους (524 εκατ. ευρώ).

“Αρχιπέλαγος” – Ζώνη βιώσιμης αλιείας στους Φούρνους
Την πρώτη στην Ελλάδα συνδιαχειριζόμενη ζώνη βιώσιμης αλιείας επιχειρεί να δημιουργήσει στο σύμπλεγμα των Φούρνων το Ινστιτούτο «Αρχιπέλαγος», σε συνεργασία με τους παράκτιους αλιείς και τον δήμο. Πρόκειται για μια αυτοχρηματοδοτούμενη προσπάθεια, με στόχο οι ψαράδες σε συνεργασία με τους επιστήμονες και τις τοπικές αρχές να διαχειριστούν αειφορικά τα ιχθυαποθέματα.

Το σχέδιο
Το σχέδιο προβλέπει πως γύρω από το νησιωτικό σύμπλεγμα θα οριοθετηθούν αλιευτικά πεδία και ζώνες για το κάθε εργαλείο, όπως επίσης και περιοχές απόλυτης προστασίας, που θα λειτουργούν ως «δεξαμενές» εμπλουτισμού.

Το πλάνο διαχείρισης και οι κανόνες θα συναποφασίζονται με την τοπική κοινωνία στη βάση επιστημονικών στοιχείων. «Στόχος μας είναι να υπάρξει ένα θετικό προηγούμενο, όπως σε πολλές άλλες μεσογειακές χώρες, που να αποδεικνύει πως εφόσον διαχειριστούμε σωστά τις θάλασσές μας τα ιχθυαποθέματα θα ανακάμψουν», λένε οι ερευνητές του Αρχιπελάγους και συμπληρώνουν: «Είναι, άλλωστε, υποχρέωση της Ελλάδας από την κοινοτική νομοθεσία να δημιουργήσει τέτοιες περιοχές που θα έχουν και θεσμικό χαρακτήρα».

Γιάννης Φώσκολος
Πηγή/φωτό: Το Έθνος