ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΣΧΕΣΕΙΣ & ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΗ, ΣΥΝΘΕΣΗ & ΣΧΕΔΙΟ ΙΔΕΩΝ

TI OΦΕΙΛΟΥΜΕ ΣΤΗΝ ΑΙΓΥΠΤΟ;

Tahrir Square during 8 February 2011 - Σόλων ΜΚΟ
image_pdfimage_print
Tahrir Square during 8 February 2011 - Σόλων ΜΚΟΤο ερώτημα που ακόμη υποκρύπτεται σε μεγάλο μέρος της οικονομικής σκέψης για την ανάπτυξη είναι το εξής: 
Τί μπορούμε να κάνουμε εμείς για να δημιουργήσουμε οικονομική ανάπτυξη και να μειώσουμε τη φτώχεια στον κόσμο; 
Το «εμείς» αφορά κάποιες φορές την Παγκόσμια Τράπεζα, κάποιες φορές τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής και άλλες πλούσιες χώρες, αλλά κάποιες φορές και τους καθηγητές οικονομικών και τους φοιτητές τους. Επάνω σε αυτό το ερώτημα βασίζεται ολόκληρο το πλέγμα ανάπτυξης – βοήθειας.

Αλλά αυτό που μεταμόρφωσε τη Τυνησία, την Αίγυπτο και τη Λιβύη τα τελευταία δύο χρόνια δεν ήταν οι προσπάθειες του έξω κόσμου να βελτιώσει αυτές τις κοινωνίες και τις οικονομίες τους. Ηταν τα λαϊκά κινήματα που θέλησαν να αλλάξουν τα πολιτικά συστήματα των χωρών τους. Οι άνθρωποι που ξεχύθηκαν στους δρόμους και έθεσαν σε κίνδυνο τη ζωή τους ήταν αγανακτισμένοι με την καταπίεση και τη φτώχεια που αυτά τα καθεστώτα είχαν δημιουργήσει.

Το μέσο εισόδημα των Αιγυπτίων, για παράδειγμα, είναι μόλις το 12% των Αμερικανών και οι Αιγύπτιοι ζουν κατά μέσο όρο 12 χρόνια λιγότερο. Το 20% του πληθυσμού στη χώρα ζει σε συνθήκες φτώχειας. Οι διαδηλωτές στην πλατεία Ταχρίρ εντόπισαν τις ρίζες της φτώχειας στην Αίγυπτο στο άκαμπτο, καταπιεστικό πολιτικό σύστημα, στη διεφθαρμένη κυβέρνηση και στη γενικευμένη έλλειψη ισότητας των ευκαιριών σε κάθε πτυχή της ζωής τους. Αντιμετώπισαν τους ηγέτες όχι ως μέρος της λύσης αλλά ως μέρος του προβλήματος. Δεν πρέπει να υπάρχουν αυταπάτες ότι η μεταμόρφωση που ξεκίνησαν οι διαδηλωτές θα γίνει ομαλά.

Πολλές προηγούμενες επαναστάσεις έδιωξαν μία ομάδα διεφθαρμένων ηγετών μόνο για να ανεβάσουν στην εξουσία μία άλλη, εξίσου διεφθαρμένη, επικίνδυνη και καταπιεστική. Πράγματι, ο στρατός, ο προστάτης, του καθεστώτος Μουμπάρακ, έχει αναλάβει τώρα τα ηνία στην Αίγυπτο και καταστέλλει, φυλακίζει και σκοτώνει τους διαδηλωτές που τολμούν να ορθώσουν το ανάστημά τους. Πιο πρόσφατα αποκάλυψε τα σχέδιά του να αλλάξει το σύνταγμα πριν τις προεδρικές εκλογές και η εκλογική επιτροπή ήδη απέρριψε 10 από τους 23 υποψηφίους με σαθρά ερείσματα. Αλλά υπάρχουν λόγοι για να είναι κανείς αισιόδοξος.

Το τζίνι βγήκε από το μπουκάλι, οι άνθρωποι γνωρίζουν ότι έχουν τη δύναμη να ανατρέπουν κυβερνήσεις και ότι ο πολιτικός ακτιβισμός έχει συνέπειες. Αν και είναι ο αιγυπτιακός λαός που θα αποφασίσει τη μοίρα της χώρας, και το εάν τελικά αυτή θα αποκτήσει πιο ελεύθερους πολιτικούς θεσμούς, δεν σημαίνει ότι οι ξένοι δεν μπορούν να κάνουν τίποτε. Στην πραγματικότητα υπάρχουν πολλά που «εμείς» μπορούμε να κάνουμε έστω και αν αυτά δεν συμβάλλουν καθοριστικά στο αποτέλεσμα. Για παράδειγμα, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα προσφέρουν και πάλι περισσότερα από 1,5 δισ. δολάρια στην Αίγυπτο αυτό τον χρόνο.

Αλλά ποιος λαμβάνει αυτή τη βοήθεια; Δυστυχώς όχι οι άνθρωποι που προσπαθούν να αλλάξουν το μέλλον της χώρας τους αλλά ο αιγυπτιακός στρατός και οι ίδιοι πολιτικοί που κυβέρνησαν την Αίγυπτο στο προηγούμενο καθεστώς. Το λιγότερο που οφείλουμε στον αιγυπτιακό λαό είναι να σταματήσουμε να χρηματοδοτούμε τους καταπιεστές τους. Αυτό δεν σημαίνει να κόψουμε την εξωτερική βοήθεια. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η διεθνής κοινότητα πρέπει να εξασφαλίσει ότι ο μεγάλος όγκος των χρημάτων δεν πηγαίνει στο στρατό και στους συνήθεις πολιτικούς αλλά στα λαϊκά κινήματα.

Για παράδειγμα η εξωτερική βοήθεια μπορεί να τεθεί υπό τον έλεγχο μίας επιτροπής εκπροσώπων από διάφορες κοινωνικές ομάδες, έχοντας ξεκαθαριστεί ότι αν αυτοί δεν συμφωνήσουν η βοήθεια θα διακόπτεται. Μπορεί να μην πρόκειται για την εξωτερική επέμβαση που θα γιατρέψει τα δεινά αιώνων καταπίεσης και υπο – ανάπτυξης εν μία νυκτί, αλλά πρέπει να σταματήσουμε να ψάχνουμε για μία πανάκεια που δεν υπάρχει και να κάνουμε κάτι καλύτερο από το να ταΐζουμε τον αιγυπτιακό στρατό.

Νταρόν Ατζέμογλου, Τζέιμς Α. Ρόμπινσον
Ο τουρκο-αρμένιος Νταρόν Ατζέμογλου είναι καθηγητής Οικονομικών στο MIT. Ο αμερικανός Τζέιμς Α. Ρόμπινσον είναι καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Χάρβαρντ. Μαζί έγραψαν το πρόσφατα εκδοθέν βιβλίο «Γιατί Αποτυγχάνουν τα Κράτη: Οι ρίζες της ισχύος, της ευημερίας και της φτώχειας».

Πηγή: Το Βήμα από The Project Syndicate
Φωτό:wikipedia

Σχετικά άρθρα