ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ, ΥΓΕΙΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ

ΜΑΣΤΙΧΑ: ΠΑΣΙΓΝΩΣΤΗ ΓΙΑ ΤΗ ΜΟΝΑΔΙΚΗ ΤΗΣ ΓΕΥΣΗ ΚΑΙ ΤΟ ΙΔΙΑΙΤΕΡΟ ΤΗΣ ΑΡΩΜΑ (της Γεωργίας Ίσαρη)

- Σόλων ΜΚΟ
image_pdfimage_print

mastixa - Σόλων ΜΚΟΜαστίχα. Πασίγνωστη για τη μοναδική της γεύση και το ιδιαίτερό της άρωμα, αποτελεί ίσως το μοναδικό ελληνικό προϊόν που δικαιολογεί το χαρακτηρισμό του ως εθνικό προϊόν τοπικής προέλευσης. Εκείνο ωστόσο που δεν είναι τόσο γνωστό είναι οι πολλές ευεργετικές για την υγεία μας ιδιότητές του πολύτιμου αυτού διατροφικού προϊόντος για τις οποίες μιλά η κλινική διαιτολόγος – διατροφολόγος Γεωργία Ίσαρη στο σύντομο αφιέρωμα που ακολουθεί.


Μοναδικότητα με «κέντημα» και «δάκρυ»
Ας δούμε όμως πρώτα τι είναι και πως παράγεται η μαστίχα. Η μαστίχα είναι μια φυσική ρητίνη που παράγεται από τον κορμό του μαστιχόδεντρου, το οποίο δεν ευδοκιμεί πουθενά αλλού στον κόσμο παρά μόνο – πιθανότατα λόγω του μοναδικού συνδυασμού των κλιματολογικών συνθηκών, των υποθαλάσσιων ηφαιστείων και της σύστασης του εδάφους – στις νότιες και δυτικές περιοχές της Χίου.

Το μαστιχόδεντρο που ζει περισσότερα από 100 χρόνια αρχίζει να παράγει μαστίχα από τον 5ο-6ο χρόνο και στο διάστημα μεταξύ Ιουνίου και Σεπτεμβρίου ενώ φτάνει στη μέγιστη απόδοσή του -που είναι περίπου 400 γραμμάρια – μετά το 15ο χρόνο της ζωής του.

Η μαστίχα που σχηματίζεται στους ρητινοφόρους αγωγούς του μαστιχόδεντρου και ρέει σε μικρές ποσότητες, όπως συμβαίνει και με το ρετσίνι του πεύκου, έχει χρώμα υπόλευκο – υποκίτρινο και είναι ημιδιαφανής έως διαφανής. Προκειμένου να επιτύχουν την εκροή μεγαλύτερης ποσότητας μαστίχας οι καλλιεργητές επιδίδονται σε μία ειδική διαδικασία που ονομάζεται «κέντημα», κατά τη διάρκεια της οποίας με τη βοήθεια ενός ειδικού εργαλείου που το λένε «κεντητήρι», κάνουν κάθετες τομές συγκεκριμένων διαστάσεων στον κορμό του μαστιχόδεντρου με συχνότητα που εξαρτάται από την ηλικία και τις διαστάσεις του.

Αφού παραμείνει για 10-15 ημέρες πάνω στο μαστιχόδεντρο η ρητίνη που βρίσκεται σε υγρή μορφή στερεοποιείται παίρνοντας τη μορφή μικρών κρυστάλλων, «δακρύων», όπως ονομάζονται. Μετά από τη συλλογή της καθαρίζεται και είτε δίνεται προς κατανάλωση είτε υφίσταται περαιτέρω επεξεργασία για τη δημιουργία των παραγώγων της, όπως είναι το μαστιχέλαιο.

Από την αρχαιότητα γνωστές οι θεραπευτικές της ιδιότητες
Οι ιδιότητες της μαστίχας ήταν γνωστές ήδη από την αρχαιότητα. Οι πρώτες αναφορές προέρχονται από τον Ηρόδοτο τον 5ο αιώνα π.Χ. με πολλούς ακόμη αρχαίους συγγραφείς ν’ αναφέρονται στις θεραπευτικές της ιδιότητες, μεταξύ των οποίων ο Πλίνιος, ο Θεόφραστος, ο Διοσκουρίδης και ο Γαληνός. Οι φαρμακευτικές της ιδιότητες ήταν γνωστές και στον Ιπποκράτη, τον πατέρα της Ιατρικής ενώ έχουν βρεθεί ιατρικές συνταγές από τις οποίες προκύπτει πως χρησιμοποιούσαν τη μαστίχα σε διάφορες ασθένειες.

Αντιφλεγμονώδης δράση
Η μαστίχα έχει ισχυρή αντιφλεγμονώδη δράση που οφείλεται στο ελεανολικό και ολεανολικό οξύ που περιέχει και δρα επουλωτικά σε φλεγμονές, όπως οισοφαγίτιδες, γαστρίτιδες, δωδεκαδακτυλικά έλκη, κολίτιδες και αιμορροΐδες.

Δεν είναι άλλωστε τυχαίο που η μαστίχα χρησιμοποιείται γενικά στην υγιεινή της στοματικής κοιλότητας και αποτελεί πρώτη ύλη για την παρασκευή οδοντόκρεμας, διαλυμάτων πλύσης και αποσμητικών στόματος. Αυτό συμβαίνει ακριβώς γιατί πέρα από το ότι προσφέρει καθαρή και δροσερή αναπνοή, με τις αντισηπτικές –αντιφλεγμονώδεις ιδιότητές της προστατεύει τη στοματική κοιλότητα δρώντας ενάντια στο σχηματισμό πλάκας, τερηδόνας, ουλίτιδας και περιοδοντίτιδων.

Φάρμακο για το πεπτικό έλκος
Μία από τις πιο σπουδαίες θεραπευτικές δράσεις της μαστίχας σχετίζεται με το πεπτικό σύστημα. Πρόσφατες μελέτες αποδεικνύουν πως ακόμη και σε μικρή ποσότητα (1mg για 2 εβδομάδες) η μαστίχα μπορεί να θεραπεύσει το πεπτικό έλκος που οφείλεται στο βακτηρίδιο Helicobacter Pylori, εξαιτίας ακριβώς της αντιμικροβιακής της δράσης που το σκοτώνει.

Επίσης η μάσηση μαστίχας προκαλεί την έκκριση σιέλου και γαστρικού υγρού διευκολύνοντας τη διαδικασίας της πέψης και συμβάλλοντας μ’ αυτόν τον τρόπο στην καταπολέμηση της δυσπεψίας και του τυμπανισμού.

Ασπίδα έναντι καρδιαγγειακών και καρκίνου
Σημαντική είναι και η επίδρασή της μαστίχας στο ήπαρ, όπου φαίνεται να ενεργοποιεί την απορρόφηση της χοληστερόλης, μειώνοντας έτσι τη συγκέντρωσή της στο αίμα. Ακόμη σε έρευνες in vitro έχει αποδειχθεί πως η μαστίχα αναστέλλει την οξείδωση της LDL χοληστερόλης («κακής» χοληστερόλης), ενώ παρουσιάζει τη μεγαλύτερη αντιοξειδωτική δράση σε σχέση με άλλες ρητίνες και κόμμεα, προστατεύοντας το καρδιαγγειακό σύστημα.

Η αντιοξειδωτική της δράση οδηγεί σε μείωση των επιπέδων της χοληστερόλης που εναποτίθενται στους ιστούς, με αποτέλεσμα την ελάττωση του ρυθμού αθηρογένεσης και σχηματισμού αθηρωματικής πλάκας που αποφράσσει τα αγγεία και τη μείωση του κινδύνου εμφάνισης καρδιοπαθειών (εμφράγματος, εγκεφαλικών επεισοδίων κτλ) αλλά και διαφόρων μορφών καρκίνου.

Ας σημειωθεί τέλος η σημαντική περιεκτικότητα της μαστίχας σε διάφορες πολυφαινόλες που σε συνδυασμό με τα υπόλοιπα συστατικά της έχουν ευεργετικές ιδιότητες για την υγεία αφού, μειώνουν τα επίπεδα σακχάρου και χοληστερόλης στο αίμα, προστατεύουν τα επιθηλιακά κύτταρα του αναπνευστικού συστήματος, αυξάνουν την HDL χοληστερόλη (καλή χοληστερόλη) και μειώνουν τα επίπεδα της LDL χοληστερόλης (κακή χοληστερόλη), έχουν αντικαρκινική δράση και αντιαλλεργικές ιδιότητες.

Πολλές ακόμη χρήσεις
Και μπορεί μεν να δώσαμε έμφαση στις θεραπευτικές της δράσεις όμως η μαστίχα χρησιμοποιείται ακόμη στην αρωματοποιία, στην αισθητική -σε κρέμες προσώπου, λόγω της ιδιότητάς της να καθαρίζει το πρόσωπο-, στην υφαντουργία -ως σταθεροποιητής χρωμάτων- στη ζαχαροπλαστική για την παρασκευή γλυκών, ζαχαρωτών και διαφόρων αρτοσκευασμάτων, στη μαγειρική και στην ποτοποιία.

Φαίνεται λοιπόν ότι δεν είναι μόνο για το γλυκό του κουταλιού, το γνωστό «υποβρύχιο», για το οποίο μπορεί να λατρέψει κανείς τη μαστίχα.

Πληθώρα θεραπευτικών δράσεων
Η μαστίχα έχει αναλγητική, αντιβηχική, ορεξιογόνο, αφροδισιακή, ερυθροποιητική, στυπτική, διουρητική, αιμοστατική και αποχρεμπτική δράση και χρησιμοποιείται και για τις διάρροιες των παιδιών. Είναι το παραδοσιακό φάρμακο για την κακοσμία του στόματος, την ουλίτιδα, τα αποστήματα, την ακμή, τον καρκίνο, το έλκος, τη μαστίτιδα».

Η γεύση της μαστίχας στην αρχή του μασήματος είναι μάλλον πικρή στη συνέχεια όμως εξαφανίζεται και το ειδικό της άρωμα προσδίδει μια ιδιαίτερη γεύση.

Στην αρχαία Ελλάδα μασούσαν το αποξηραμένο ρητινώδες υγρό που έρεε από το φλοιό του μαστιχόδεντρου. Στην αρχαία Ρώμη χρησιμοποιούσαν οδοντογλυφίδες από αστιχόδεντρα για να λευκαίνουν τα δόντια τους.


Γράφει η Γεωργία Ίσαρη, Κλινική Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, M.Sc.

Πηγή/φωτογραφία: mednutrition.gr

Σχετικά άρθρα