1

SOCIAL MEDIA ΚΑΙ ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

Social media και Συμμετοχική Δημοκρατία με παράλληλη δράση τις κοινωνικές αναπτυξιακές Συμπράξεις για την κοινωνική, πολιτιστική και πράσινη επιχειρηματικότητα είναι το πλαίσιο που κινείται και δρα το Πανελλήνιο Παρατηρητήριο των οργανώσεων της κοινωνίας Πολιτών.

Καταλυτικό ρόλο πρόκειται επίσης να παίξει στην συγκρότηση αυθεντικών αναπτυξιακών Συμπράξεων στην εφαρμογή του Νόμου 4019 για την κοινωνική οικονομία έχοντας δημιουργήσει Πανελλαδικά ένα σύστημα οριζόντιας επικοινωνίας και συμβουλευτικής που συμμετέχουν εκατοντάδες οργανώσεις μέσα από τα Περιφερειακά Παρατηρητήρια.
Παρακάτω εκθέτουμε το χρονικό των παρεμβάσεων του Πανελλήνιου Παρατηρητηρίου προς αυτό τον σκοπό.


Χρονικό των παρεμβάσεων του παρατηρητηρίου σε σχέση με την διαχείριση των κοινοτικών πόρων του ΕΚΤ όπως διατυπώθηκε σε μία από τις τελευταίες συζητήσεις.

Ήταν ανέκαθεν γνωστό στις Οργανώσεις Κοινωνίας Πολιτών ότι ενώ οι πόροι του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου προορίζονταν για τη κοινωνική οικονομία και τις κοινωνικές επιχειρήσεις, στην Ελλάδα δεν έφταναν ποτέ στους πραγματικούς δικαιούχους αφού ανθούσε η κλεπτοκρατία με αποτέλεσμα να τα εκμεταλλεύονταν οι ενδιάμεσοι κι οι επιτήδειοι.

Όλα αυτά τα χρόνια άνθρωποι γύρω από το κράτος και τα υπουργεία που είχαν άμεση πρόσβαση στη πληροφόρηση και τη τεχνογνωσία έστηναν άτυπες ευκαιριακές συμπράξεις με αποκλειστικό στόχο την υλοποίηση συγκεκριμένων κάθε φορά προγραμμάτων κι απορροφούσαν, σχεδόν κατ’ αποκλειστικότητα, τους διαθέσιμους πόρους του ΕΚΤ δημιουργώντας αδιαπέραστα στεγανά για τη προστασία της διαπλοκής και της αδιαφάνειας.  Η αλήθεια είναι ότι πολλά γράφτηκαν προκειμένου να  λυθεί κάποτε αυτός  ο γόρδιος δεσμός. Όμως ο τρόπος για να αλλάξουν τα πράγματα δεν είναι να ενημερωθούν και να ευαισθητοποιηθούν μερικές εκατοντάδες ή μερικές χιλιάδες  αλλά να δημιουργηθεί μια νέα κοινωνική δυναμική που θα ανατρέψει τις ισορροπίες. Και αυτή η δυναμική μπορεί να δημιουργηθεί με τη εκτεταμένη δικτύωση ανθρώπων κι οργανώσεων. Κι όταν αυτό το δίκτυο καταστεί δυνατό μπορεί να θέσει ζητήματα ακόμα και στην ίδια τη κυβέρνηση. Κι αυτό έγινε.

Αρχικά είχαμε δικτυωμένες περίπου 150 οργανώσεις. Σε εκείνη τη φάση, πέρυσι τον Φεβρουάριο όπου η κίνησή μας ήταν ακόμα στην αρχή κι ονομαζόταν «σύμπραξη των ΟΚΠ» μας κάλεσε η επιτροπή θεσμών και διαφάνειας της βουλής από κοινού με άλλες συμπράξεις όπως τη «βουλή της κοινωνίας πολιτών», την «καμπάνια των 800» που όμως είναι 8 και «την ομοσπονδία εθελοντικών οργανώσεων» προκειμένου να καταθέσουμε τις απόψεις μας για το επίκαιρο τότε θέμα των ΜΚΟ που κλέβουν χρήματα. Και πράγματι υπάρχουν υπήρξαν 50 ΜΚΟ οι οποίες παρουσιάζονται αδιαφανείς στη διαχείριση των χρημάτων.  
Πράγματι υπάρχει ένα ποσό γύρω στα 100 εκ. το οποίο αγνοείται ή αν θέλετε αμφισβητείται. Όμως, αυτό για κανένα λόγο σε σημαίνει ότι και οι 10.000 οργανώσεις κλέβουν, είναι διαπλεκόμενες ή αδιαφανείς. 

Δεδομένου μάλιστα ότι τα 100 εκ. είναι ψίχουλα  σε σχέση με τα δις που έχουν φαγωθεί δεξιά κι αριστερά, ήταν προφανέστατο ότι το μιντιακό κατεστημένο έκανε την υπόθεση πρώτο θέμα με συγκεκριμένο  σκοτεινότερο στόχο, που δεν ήταν άλλος από την  κατασυκοφάντηση κι την απαξίωση ολόκληρου του χώρου των ΟΚΠ ώστε τώρα που έρχεται το μεγάλο πακέτο επιδοτήσεων από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο οι ΟΚΠ που είναι οι πραγματικοί δικαιούχοι να μείνουν για μια ακόμα φορά απ’ έξω!  Όμως και για να επανέλθω,  με την δυναμική παρέμβασή μας τότε κάναμε σαφές ότι το πρόβλημα βρίσκεται στο πελατειακό και κυρίως το πολιτικό σύστημα και όχι στον χώρο των ΟΚΠ. Μάλιστα ξεσηκώνοντας θύελλα διαμαρτυριών μέσα στο κοινοβούλιο υποστηρίξαμε ότι ακόμα κι αυτά τα χρήματα τα οποία αναζητούνταν τότε, ήταν χρήματα τα οποία τα είχαν καταχραστεί συγκεκριμένα στελέχη ΜΚΟ διασυνδεδεμένα με πολιτικούς. Είπαμε τη πραγματικότητα όπως ήταν και την ξέρανε όλοι και παρόλα αυτά απειληθήκαμε ότι θα απολογηθούμε στον εισαγγελέα. Και παρά την δήθεν ευαισθητοποίηση του σώματος το θέμα έκλεισε μέσα στους επόμενους τρείς μήνες χωρίς να τιμωρηθεί κανείς. Όμως εμείς σαν ΟΚΠ είχαμε κάνει ένα τεράστιο βήμα. Αυτή ήταν η πρώτη σύγκρουση κι ολοκληρωμένη τοποθέτηση σε επίπεδο βουλής όπου μας δόθηκε η ευκαιρία να τοποθετηθούμε για το πώς πρέπει κατά την άποψη των ΟΚΠ να γίνεται η κατανομή των πόρων του ΕΚΤ και προς τα πού θα πρέπει να προσανατολιστεί η ίδια η πολιτεία αν πράγματι επιθυμεί να κτυπήσει τη κλεπτοκρατία.

Με αφορμή αυτό το γεγονός, έγινε πια ορατό το πρόβλημα μέσα και τις ίδιες τις ΟΚΠ κι έγινε αναγκαίο να βρεθεί ένας διαφορετικός τρόπος αντιμετώπισης του συστήματος γιατί και οι ίδιες οι οργανώσεις κάπου ήταν αποθαρρυμένες, κάπου βολεμένες και κάποιες πράγματι είχαν πάρει πολλά χρήματα και ήταν καλοταϊσμένες από κάποια υπουργεία.  Εκεί και τότε έπρεπε να βρούμε μια επινόηση ώστε η υπάρχουσα «σύμπραξη» να μετουσιωθεί και να μετατραπεί σε μια πραγματικά πανελλήνια κι ουσιαστική δικτύωση. Κι επειδή όλα τα άλλα ήταν φθαρμένα υλικά, η κίνηση βαφτίστηκε Πανελλήνιο Παρατηρητήριο των ΟΚΠ. Ακολούθησαν πολλές  συζητήσεις με πολλές οργανώσεις και δημιουργήθηκαν θεματικές ομάδες εργασίας. Μάλιστα για ένα μικρό διάστημα τότε χρησιμοποιήσαμε σαν σημείο συναντήσεων  -και μάλιστα κατηγορηθήκαμε γι αυτό- τον κρατικό οργανισμό για τον εθελοντισμό «έργο πολιτών», ο οποίος εν συνεχεία καταργήθηκε λόγω της οικονομικής κρίσης.  Στις 16 Απριλίου κάναμε πανελλήνια ολομέλεια με νέα διακήρυξη κι από εκεί ξεκίνησε ένας άλλος δρόμος. Μάλιστα για μια ακόμα φορά τραβήξαμε το ενδιαφέρον της κυβέρνησης αφού την ολομέλεια χαιρέτησε με μήνυμά της η τότε υπουργός εργασίας Λούκα Κατσέλη η οποία μάλιστα ανακοίνωσε την ίδρυση εθνικού Παρατηρητηρίου υπό την αιγίδα του υπουργείου εργασίας. Βέβαια κάτι τέτοιο ποτέ δεν έγινε όμως το γεγονός ότι τις θέσεις μας σαν ΟΚΠ τις υιοθέτησε ένα υπουργείο τουλάχιστον μας έδωσε μεγάλη ώθηση και δυναμική.

Στη συνέχεια το Πανελλήνιο Παρατηρητήριο ΟΚΠ άρχισε να μιλάει δημόσια κι απέκτησε ισχυρότερη  δυναμική με αποτέλεσμα  σύντομα να συστρατευτούν και να εξακολουθούν να συστρατεύονται πολλές οργανώσεις, δίκτυα  και σημαντικές συμπράξεις όπως εκείνη της Ηλείας, της Θεσσαλίας και άλλες.

Παρ’ όλα αυτά και παρά την μεσολάβηση της ίδιας της τότε υπουργού, οι  πόρτες στο υπουργείο εργασίας άνοιξαν εξαιρετικά επιφυλακτικά κι απρόθυμα  και μόνον ύστερα από πίεση και δημοσιογραφική έρευνα καταφέραμε να μάθουμε σαν ΟΚΠ για το σε εξέλιξη πρόγραμμα για την κοινωφελή εργασία και τη δυνατότητα κατάθεσης φακέλων για διαχειριστική επάρκεια. Μάλιστα η πληροφορία αυτή μας ήρθε πολύ αργά αφού είχε ήδη ξεκινήσει το πρόγραμμα στη Αν. Μακεδονία και τη Θράκη και μετά από μεθοδευμένες πιέσεις.  Έτσι για πρώτη φορά το Πανελλήνιο Παρατηρητήριο κατάφερε να σπάσει το στεγανό του κράτους και τον επιτηδείων, και έβγαλε στο φως πληροφορίες που αφορούσαν ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις που προορίζονταν για τις ΟΚΠ αλλά διανέμονταν εν κρυπρώ μεταξύ ημετέρων και συνδικαλιστικών οργανώσεων.  Για πρώτη φορά απλές, μικρές, γνήσιες ΟΚΠ κατάφεραν σε εξαιρετικά σύντομο χρονικό διάστημα, με τη βοήθεια του Παρ. να καταθέσουν φακέλους διαχειριστικής επάρκειας και να διεκδικήσουν τη συμμετοχή τους στο πρόγραμμα για την κοινωφελή εργασία.

Το όλο εγχείρημα ήταν εξαιρετικά σημαντικό γιατί όπως είπαμε το Παρ. κατάφερε να σπάσει όχι μόνον τον απόρρητο αλλά και το κρατικό μονοπώλιο γιατί το πρόγραμμα ήταν έτσι σχεδιασμένο ώστε να το ανάβει εξ ολοκλήρου η κρατικοδίαιτη ΓΕΣΕΕ μέσω των ινστιτούτων της ΙΜΕ ΓΕΣΕΕ. Μάλιστα τότε ανακαλύψαμε κι αποκαλύψαμε ότι η ΓΕΣΕΕ έχει 21 παρακλάδια Ινστιτούτα εργασίας σ’ ολόκληρη την Ελλάδα με στόχο την αποκλειστική υλοποίηση δεκάδων τέτοιων προγραμμάτων της ΕΕ και τον σφετερισμό όλων των σχετικών κονδυλίων προς όφελος των μεγαλο- συνδικαλιστών, αφήνοντας απ’ έξω την αληθινή κοινωνία  πολιτών και τις οργανώσεις της που είναι και οι πραγματικοί δικαιούχοι. Την ίδια στιγμή μάλιστα αποκαλύφθηκε ότι οι συνδικαλιστές  παίρνουν τις θέσεις των εκπροσώπων της Κοιν Πολ. στην ευρωπαϊκή κοινωνική οικονομική επιτροπή και διαπραγματεύονται κατ’ αποκλειστικότητα  θέματα που αφορούν τη κοινωνία σα σύνολο μέσα από τα φίλτρα των στενών δικών τους κλαδικών συμφερόντων.

Στην συνέχεια, τον Αύγουστο, μετά την κατάθεση των προγραμμάτων για την κοινωφελή εργασία το Παν. Παρ. έκανε καταγγελία στη βουλή κατά των  παραβάσεων της ΓΕΣΕΕ αλλά και κατά όλων εκείνων που προσπάθησαν να επωφεληθούν από το πρόγραμμα και ταυτόχρονα μετά από αίτημα βουλευτών, κατέθεσε προτάσεις για την διαφανέστερη διαχείριση του προγράμματος. Το θέμα συζητήθηκε από τη βουλή και τα μίντια για πάνω από 15 μέρες με αποτέλεσμα να αμφισβητείται ακόμα και σήμερα η νομιμότητα των προγραμμάτων που έχει καταθέσει η ΓΕΣΕΕ και να υπάρχει ορατός κίνδυνους ακύρωσής τους.

Μάλιστα σε πρωινή εκπομπή στο mega σε συζήτηση – αντιπαράθεση με τον σημερινό υπουργό εργασίας Γιώργο Κουτρουμάνη ο Βασίλης Τακτικός ως εκπρόσωπος των ΟΚΠ προκάλεσε των υπουργό να αναζητήσει και να κοινοποιήσει στοιχεία κι αριθμούς προκειμένου να διαπιστωθεί αν πράγματι είναι οι ΜΚΟ αυτές που καταχράστηκαν το πρόγραμμα ή κάποιοι άλλοι. Και φυσικά κάτω από την αδιαμφισβήτητη αλήθεια των αριθμών κα παρά το γεγονός ότι πολλά στοιχεία υποκρύφθηκαν,  αποκαλύφθηκε ότι το 60% του προγράμματος το διεκδικεί η ΓΕΣΕΕ, το 30% κάποιοι άλλοι επιτήδειοι ενώ οι ΟΚΠ διεκδικούν τελικά μόνο το 10% από ένα πρόγραμμα το οποίο σχεδιάστηκε από το ΕΚΤ αποκλειστικά και μόνο γι’ αυτές σε συνεργασία με την τοπική αυτοδιοίκηση.

Πάντα και σε κάθε περίπτωση η αλήθεια πρέπει να λέγετε και οι επιτήδειοι να αποκαλύπτονται. Το Πανελλήνιο Παρατηρητήριο κατάφερε μέσα σε 6 μόλις μήνες να κάνει αισθητή τη παρουσία του και να ταράξει δυνατά τα στάσιμα και θολά νερά του κατεστημένου. Μέσα σε 5 μόλις μήνες κάναμε δυνατές παρεμβάσεις και ανακινήσαμε ζητήματα που ποτέ κανείς δεν είχε αγγίξει στο παρελθόν. Και η πρακτική αυτή έδωσε αυτοδίκαια στο Πανελλήνιο Παρατηρητήριο τη δύναμη και τη δυνατότητα να παρεμβαίνει ουσιαστικά στα τεκταινόμενα που αφορούν την Κοινωνία των Πολιτών.

Τον Σεπτέμβριο κατά τη διάρκεια της διαμόρφωσης  του νόμου που αφορά την κοινωνική οικονομία και τις συμπράξεις από την επιτροπή κοινωνικών υποθέσεων της βουλής, βουλευτές (?) ζήτησαν την παρέμβαση του Πανςλληνίου Παρατηρητηρίου. Αφού καταθέσαμε τις προτάσεις μας τονίσαμε την αναγκαιότητα δημιουργίας ουσιαστικών θεσμικών εργαλείων κι όχι ευκαιριακών συμπράξεων όπως γινόταν στο παρελθόν καθώς επίσης καταστήσαμε σαφή την ανάγκη θέσμισης λειτουργιών οι οποίες να διασφαλίζουν τη διαφάνεια αλλά κι το γεγονός ότι τα χρήματα θα πάνε στους πραγματικούς δικαιούχους που είναι οι ΟΚΠ κι όχι στους επιτήδειους όπως γινόταν πάντα. Στη συνέχεια και προκειμένου  να μαζευτούν τα πράγματα κατατέθηκε μια τροπολογία η οποία περιελάμβανε τις θέσεις του Πανελλήνιου Παρατηρητηρίου βάσει της οποίας προέκυψε το άρθρο 18 του νόμου για την κοινωνική οικονομία και της αναπτυξιακές συμπράξεις. Το γεγονός  αυτό είναι  τεράστιας σημασίας αφού για πρώτη φορά δίνει θεσμικά το δικαίωμα στις ΟΚΠ να είναι εταίροι στην τοπική αυτοδιοίκηση.

Επίσης αξίζει να σημειωθεί ότι, για πρώτη φορά στα Ελληνικά χρονικά, η φωνή των ΟΚΠ ακούστηκε και στο ευρωκοινοβούλιο μέσω του ευρωβουλευτή των οικολόγων πράσινων Γιώργου Τρεμόπουλου οποίος παρακινούμενος τον θόρυβο τον οποίο δημιούργησε το Πανελλήνιο Παρατηρητήριο ενδιαφέρθηκε, ενημερώθηκε και μετέφερε στην Ευρώπη τις θέσεις μας και τους προβληματισμούς του Πανελλήνιου Παρατηρητηρίου.

Υπάρχουν πολλά σκεπτόμενα άτομα, εθελοντές,  διανοούμενοι κλπ που ενεργοποιούνται στον χώρο των ΟΚΠ. Όμως το μεγάλο πρόβλημα είναι ο κατακερματισμός της κοινωνίας κι αυτό είναι ένα ζήτημα που αφορά ολόκληρη την Ευρώπη κι ολόκληρο τον κόσμο. Δεν λείπουν οι προσπάθειες, δεν λείπουν οι ιδέες, δεν λείπουν οι πρωτοβουλίες.  Υπάρχει ένας κατακερματισμός κι ένας ανταγωνισμός που μιμείται την αγορά, ενώ αυτός ο χώρος δεν θα έπρεπε να λειτουργεί μ’ αυτό τον τρόπο. Οι δυνάμεις θα έπρεπε να ενοποιούνται αν θέλουμε να πετύχουμε. Ξεχνάμε το όλον, είναι πολύ σημαντικότερο και πολύ μεγαλύτερο από το άθροισμα των μερών του. Όσο κι αν αθροιστούν οι επί μέρους δυνάμεις κι επί μέρους δράσεις, ποιοτικά  το αποτέλεσμα δεν μπορεί με τίποτα να φτάσει το όλον. Διότι το όλον δημιουργεί άλλες αξίες κι άλλες ποιότητες. Χρειάζεται αυτό που λέμε συλλογικός νους  που να μπορεί να συλλάβει το όλον και να δράσει για το όλον.  Δρώντας κατακερματισμένα, δημιουργούνται περισσότερα προβλήματα από αυτά που λύνονται κι αντί να βελτιώνεται η ζωή φτωχαίνει, γιατί είμαστε ανταγωνιστικοί ενώ θα έπρεπε να είμαστε συνεργατικοί με αποτέλεσμα ο κόσμος μας να βουλιάζει στο τέλμα του παρά τις μεμονωμένες φιλότιμες προσπάθειες.

Η δουλειά μας σαν Πανελλήνιο Παρατηρητήριο είναι και σε επίπεδο τοπικό και σε επίπεδο πανελλαδικό παρά πολύ σημαντική και δίνει λύση και διέξοδο. Λειτουργώντας μέσα σ’ αυτό το πνεύμα κι αυτό το νόημα ο καθένας που δραστηριοποιείται σ’ ένα δήμο είναι μέρος μια συλλογικότερης προσπάθειας για την Ελλάδα. Κανένας δεν είναι πάνω από κανέναν. Το Παν. Παρ. είναι οργανωμένο οριζόντια. Κι αυτό γιατί έχει αποδειχθεί στη πράξη ότι οι ιεραρχικές δομές δεν μπορούν πια να ενοποιήσουν και να κινητοποιήσουν τη κοινωνία σαν σύνολο και δημιουργούν αυτό που, θεωρητικά τουλάχιστον, προσπαθούν να αποφύγουν. Κατακερματισμό. Οι κορυφές αποξενώνονται, δεν μπορούν να εμπνεύσουν, δεν μπορούν να κατανοήσουν , δεν μπορούν να συντονίσουν και τελικά δεν μπορούν να βρουν λύσεις για όλη τη κοινωνία ή να ενισχύσουν τη συλλογική δημιουργία.  Για παράδειγμα μια συλλογική  πρωτοβουλία σε ένα δήμο μπορεί να δώσει λύση σε κάποιο καίριο τοπικό θέμα και ταυτόχρονα να δημιουργήσει κάποιες συγκεκριμένες θέσεις εργασίας. Κάτι τέτοιο δεν θα μπορούσε ποτέ να το κάνει το κράτος γιατί απλά αδυνατεί να σκύψει τόσο πολύ και τόσο χαμηλά και ταυτόχρονα δεν έχει τους μηχανισμούς εκείνους που θα του επιτρέψουν να  επινοήσει λύση και να δράσει  άμεσα.

Πανελλήνιο Παρατηρητήριο

Πληροφορίες:  211 1825967, 210-8226562, 6979 241027