Ακολουθούν δύο αποσπάσματα από τα πρακτικά της Ιεράς εξέτασης στη δίκη του Γαλιλαίου. Κάνει εντύπωση το ύφος αδιαλλαξίας και δογματισμού που αποπνέουν τα πρακτικά. Διαβάζοντάς τα, συνειρμικά ήρθε στο νου μου το ίδιο ύφος δογματισμού και απανθρωπιάς – βαρβαρότητας που αποπνέουν οι «δογματικοί» της σημερινής οικονομικής τάξης πραγμάτων. Φαίνεται πως ο ίδιος ψυχισμός βαρβαρότητας είναι πίσω από τελείως αντίθετους μανδύες. Τον θρησκευτικό μανδύα και αυτόν της νεωτερικότητας.
Έτσι, «η ανθρωπότητα έχοντας ζήσει τους θρησκευτικούς πολέμους, την ιερά εξέταση, τα συγχωροχάρτια και τη δίωξη της ελεύθερης σκέψης στράφηκε στην πολιτική και στο «νέο» ρεύμα ιδεών που ξεκίνησε τον 17o αιώνα και που αποκαλούμε νεωτερικότητα. Νόμισε πως οι πολιτικές ιδέες -σε αντίθεση με τις θρησκευτικές- είναι αθώες. Η εμπειρία των τελευταίων αιώνων τη διέψευσε. Στην πραγματικότητα αυτό που υπήρξε ήταν η σταδιακή, μοιραία και τραγική μετατόπιση της βαρβαρότητας του ανθρώπου από το θρησκευτικό στο πολιτικό πεδίο»[1]
Χρειάστηκε μια πορεία καταστροφών μεγάλης κλίμακας -με τη μεγάλη πανούκλα που εξαφάνισε το 1/3 περίπου του πληθυσμού της Ευρώπης,[2] τη θρησκευτική μεταρρύθμιση και τον εκατονταετή πόλεμο- για να συντρίψει την εικόνα του «ιερατείου» ως μεσίτη -στο θεό- που υποσχόταν την ασφάλεια στον άνθρωπο με την προϋπόθεση ότι θα ακολουθούσε τις προειδοποιήσεις της. Η καθημερινή ζωή την περίοδο εκείνη έκανε με πολύ οδυνηρό τρόπο φανερό πως η εκκλησία δεν μπορούσε να προστατέψει τα παιδιά της από τις ασθένειες και τις στρατιωτικές συγκρούσεις μεταξύ των δικών της τέκνων. Αυτός ήταν βασικός λόγος για την απομυθοποίησή της. Μετά την αναγέννηση βιώνουμε τη λατρεία του χρήματος (στη θέση του θεού) και την ψευδαίσθηση ασφάλειας και δύναμης που αυτή τη φορά αναζητείται σε αυτό. Μήπως με τη συμπεριφορά μας προκαλούμε έναν νέο κύκλο καταστροφής -μετά από αυτόν του κραχ του 1929 και τους δύο Παγκοσμίους Πολέμους- που θα μας απελευθερώσει από τις πλάνες ασφάλειας της εποχής μας;
Σήμερα η προειδοποίηση του Καρδινάλιου προς τον Γαλιλαίο πως για το «καλό» της ψυχής του πρέπει να εγκαταλείψει την «πλάνη» ότι η Γη κινείται γύρω από τον ήλιο φαίνεται σε όλους μας ως εξωφρενική. Πώς θα φαίνονται άραγε στους απογόνους μας οι σημερινές προειδοποιήσεις του ΔΝΤ, των Οίκων αξιολόγησης, των «οικονομικών αναλυτών», της επιβολής οικονομικής επιτροπείας, και του δόγματος «υπέρ πάντων όλων η εξόφληση τοκογλυφικών χρεών; Πόσο άραγε εξωφρενική θα φαίνεται στο μέλλον η επιβολή στην εποχή μας του δόγματος ασφάλειας της «αυτορρύθμισης των αγορών», της οικονομίας της «αθώας απάτης» [3] και της στρατηγικής της πυραμίδας συμμετοχικής εκτροπής της αγοράς;[4]
________________
«Ο Καρδινάλιος προειδοποίησε τον Γαλιλαίο ότι η άποψη του ήταν λάθος και ότι πρέπει να την εγκαταλείψει. Αμέσως μετά, μάλιστα ταυτοχρόνως, εμπρός σε μένα και τον μάρτυρα, και με την παρουσία του Καρδινάλιου, ο Γραμματέας στο όνομα του Πάπα και της Ιεράς Εξέτασης διέταξε τον Γαλιλαίο, ο οποίος ήταν ακόμη παρών, να εγκαταλείψει την πεποίθηση του ότι ο Ήλιος είναι ακίνητος και η Γη κινείται και από εδώ και στο εξής να μην την πιστεύει, διδάσκει και υπερασπίζεται καθ’ οιονδήποτε τρόπο, προφορικό ή γραπτό. Σε διαφορετική περίπτωση, η Ιερά Εξέταση θα προχωρήσει στις δέουσες διαδικασίες. Ο Γαλιλαίος συμφώνησε να υπακούσει»
Απόσπασμα από τα πρακτικά της Ιεράς Εξέτασης, 26 Φεβρουαρίου 1616 [5]
«Δηλώνουμε, αποφασίζουμε και καταδικάζουμε ότι εσύ, ο επονομαζόμενος Γαλιλαίος, με βάση όσα διημείφθησαν στο δικαστήριο και όσα ομολόγησες, είσαι κατά την κρίση της Ιεράς Εξέτασης σφοδρά ύποπτος ως αιρετικός, δηλαδή ότι πίστευες και υποστήριζες την άποψη -η οποία είναι ψευδής και αντίθετη στις Αγίες Γραφές- ότι ο Ήλιος είναι το κέντρο του κόσμου και δεν κινείται από την ανατολή στη δύση και πως η Γη κινείται και δεν είναι το κέντρο του κόσμου, και ότι μια άποψη μπορεί να υποστηριχθεί και να είναι υπερασπίσιμη ως πιθανή ακόμη και μετά την ανάδειξη της ως αντίθετη με την Ιερά Γραφή. Και άρα υφίστασαι όλες τις μομφές και τιμωρίες που επιβάλλονται και διακηρύσσονται στους ιερούς κανόνες και άλλα κείμενα, γενικά και ειδικά, ενάντια σε αντίστοιχους παραβάτες.
Είμαστε, δε, ικανοποιημένοι ότι θα συγχωρεθείς, υπό τον όρο ότι, πρώτον, με ειλικρίνεια και γνήσια και απροσποίητη πίστη, θα αποκηρύξεις, καταραστείς και αποστραφείς τα παραπάνω λάθη και αιρέσεις και κάθε άλλα λάθη και αιρέσεις αντίθετες με την Καθολική και Αποστολική Εκκλησία της Ρώμης στη μορφή που θα σου επιβληθούν από εμάς.
Και για να μη μείνει ατιμώρητο αυτό το βαρύ και ολέθριο λάθος και παράβαση ώστε να είσαι πιο επιφυλακτικός στο μέλλον και για να υπάρχει παραδειγματισμός σε άλλους ώστε να απέχουν από ανάλογες παραβατικότητες, επιτάσσουμε το βιβλίο οι Διάλογοι του Γαλιλαίου Γαλιλέι να απαγορευτεί με δημόσιο διάταγμα.
Σε καταδικάζουμε σε φυλάκιση……και για χρονική διάρκεια που θα ορίσουμε………..Και για ψυχωφελές επιτίμιο σου, διατάζουμε να επαναλαμβάνεις, για τα επόμενα τρία χρόνια, μια φορά την εβδομάδα τους επτά Ψαλμούς της μετάνοιας. Επιφυλάσσοντας σε εμάς την ευχέρεια να μετριάσουμε, να αλλάξουμε ή και να άρουμε, στο σύνολο τους ή εν μέρει, τις παραπάνω ποινές και επιτίμια. Και με αυτόν τον τρόπο δηλώνουμε, επιτάσσουμε, καταδικάζουμε και επιφυλασσόμεθα με αυτόν και οποιονδήποτε άλλον καλύτερο τρόπο και μορφή που μπορούμε και δικαίως να χρησιμοποιήσουμε»
Απόσπασμα της καταδικαστικής απόφασης της Ιεράς εξέτασης εις βάρος του Γαλιλαίου στις 21 Ιουνίου 1633 [6]
Αναφορές:
[1] Ιωάννα Μουτσοπούλου & Γιάννης Ζήσης, Η ΧΑΜΕΝΗ ΑΘΩΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΝΕΩΤΕΡΙΚΟΤΗΤΑΣ — Σειρά Δημοκρατία Ολοκληρωτισμός
[2] Μαύρη πανώλη – Βικιπαίδεια
[3] ΤΖOΝ ΓΚΑΛΜΠΡΕΪΘ: TA OIKONOMIKA THΣ ΑΘΩΑΣ ΑΠΑΤΗΣ — Σειρά Προτεινόμενα Βίβλια
[4] Γιάννης Ζήσης, ΠΩΣ ΣΤΗΘΗΚΕ Η “ΠΥΡΑΜΙΔΑ” ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΗΣ ΚΑΙ ΘΕΣΜΙΚΗΣ ΕΚΤΡΟΠΗΣ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ — Σειρά Εργατικό Κίνημα Οικονομία
[5] Οι μεγάλες δίκες, Η δίκη του Γαλιλαίου, Κυριακάτικη Ιστορικά, 2011, σελ7
[6] το ίδιο σελ155
Μπέλεσης Αλέξανδρος
Μέλος της ΜΚΟ Σόλων
Φωτό: wikimedia
