Κάθε ζωντανό ον είναι απαραίτητο να παίρνει υλικά και ενέργεια από το περιβάλλον του, για να σχηματιστεί και να διατηρηθεί ζωντανό. Αυτό που απομένει απ’ αυτά τα εφόδια αφού αφαιρεθούν απ’ αυτά τα χρήσιμα μέρη και η ενέργεια, μαζί με οτιδήποτε άλλο αποτελεί μέρος του όντος αλλά δεν του είναι πια χρήσιμο, είναι απόβλητο που πρέπει να απομακρυνθεί-να επιστρέψει στο περιβάλλον.
Γι’ αυτό, κανένα ζωντανό ον δεν μπορεί ποτέ να είναι απόλυτα ανεξάρτητο -είναι ένα «όλον» μέσα σ’ ένα μεγαλύτερο «όλον», και για να ζήσει εξαρτάται από το περιβάλλον του που είναι ένα μεγαλύτερο «όλον».
Όπως το τοποθετεί ο Κέστλερ, ένα «όλον» έχει ταυτόχρονα την αυτονομία ενός συνόλου και την εξάρτηση ενός μέρους, καθώς είναι ενσωματωμένο μέσα σε ευρύτερα «όλα» από τα οποία εξαρτάται η ύπαρξη του. Ο Κέστλερ καταπιάστηκε πολύ μ’ αυτή την ιδέα της «εξάρτησης με ανεξαρτησία» και την ανέφερε ως «τάση ολοκλήρωσης» ή ακόμα και ως «αυτό-υπέρβαση». Ο πιο κατάλληλος όρος είναι η ολονομία -ο νόμος του μεγαλύτερου συνόλου, που πρέπει να εξισορροπείται με την αυτονομία.
Ο φυσικός Ντέιβιντ Μπόουμ χρησιμοποιεί τη λέξη «ολονομία» ακριβώς με την ίδια έννοια, όταν περιγράφει πώς η αυτονομία των υποατομικών σωματιδίων σταθεροποιείται με την επενέργεια όλων των άλλων σωματιδίων γύρω τους-με την ολονομία.
Κάθε «όλον» που περιέχει μικρότερα «όλα» -όπως μια γη γεμάτη βακτηρίδια ή ένα σώμα φτιαγμένο από κύτταρα- επηρεάζει την μεμονωμένη αυτονομία των συστατικών μερών του με τη δική του αυτονομία, που είναι η ολονομία τους. Κάθε μεμονωμένος άνθρωπος π.χ. πρέπει να υπερβαίνει την απλή αυτονομία του και να ενσωματώνεται στους νόμους της κοινωνίας, ενώ η ανθρώπινη κοινωνία πρέπει να υπερβαίνει την αυτονομία της και να ενσωματώνεται στην ολονομία που επιβάλλει η αυτονομία του πλανήτη. Η ισορροπία ανάμεσα στην αυτονομία κάθε «όλου» και στην ολονομία πρέπει να λειτουργεί σαν αμοιβαία συνεκτικότητα για να επιβιώσει το «όλον» ως μέρος μιας ολαρχίας- δεν μπορεί να επιβιώσει με κανέναν άλλο τρόπο, αν δεχτούμε τη θεμελιώδη αρχή της αμοιβαίας συνεκτικότητς».
Απόσπασμα από το βιβλίο της Ελισάβετ Σαχτούρη “Γαία: το Ανθρώπινο Ταξίδι από τον Χάος στον Κόσμο” , εκδόσεις Νέα Σύνορα Α.Α. Λιβάνη, 1990, σελ. 72
Η Ελισάβετ Σαχτούρη είναι Ελληνοαμερικανίδα εξελικτική βιολόγος, διοργανώτρια εκδηλώσεων και σύμβουλος των Ηνωμένων Εθνών για θέματα αυτόχθονων πληθυσμών. Είναι συγγραφέας των βιβλίων” EarthDance”, “Biology Revisioned” (μαζί με τον Γουίλις Χάρμαν) και “A Walk Through Time: From Stardust To Us”.
Tελείωσε τη μεταδιδακτορική εργασία της στο Αμερικανικό Μουσείο Φυσικής Ιστορίας στη Νέα Υόρκη και έχει διδάξει στο Πανεπιστήμιο της Μασαχουσέτης και στο MIT.
Έχει διοργανώσει τα σεμινάρια Γαία μαζί με τους συνεργάτες της Τζέιμς Λάβλοκ (James Lovelock) και Λιν Μαργκούλις (Lynn Margulis).
Διαβάστε επίσης:
– Εξέλιξη, συνάφεια, ιεραρχία, σύνθεση και ο λόγος – ‘Α Μέρος
– Η περιβαλλοντική θεώρηση ως βάση για μία ολιστική, συνθετική και περιβαλλοντική επιστήμη
Εισαγωγική φωτογραφία: en.wikipedia.org
