ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ, ΦΙΛΟΖΩΪΑ

ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ Α’ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΦΙΛΟΖΩΪΚΗ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΤΟΥ ΣΗΜΕΡΑ – Αθήνα, 31 Οκτωβρίου 2011

Hmerida Cultura1a 1 - Σόλων ΜΚΟ
image_pdfimage_print

Hmerida Cultura1a 1 - Σόλων ΜΚΟΜεγάλο ενδιαφέρον με εξαιρετικά επίκαιρες και ενδιαφέρουσες εισηγήσεις παρουσίασε η «Α’ Συνάντηση για την Ευρωπαϊκή Προοπτική της Φιλοζωικής Κουλτούρας στην Ελλάδα του Σήμερα» που οργανώθηκε από την Πανελλαδική Φιλοζωική και Περιβαλλοντική Ομοσπονδία και την Πανελλαδική Συντονιστική Επιτροπή  Ζωοφιλικών Σωματείων  τη Δευτέρα 31η Οκτωβρίου 2011 στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών.


Την Συνάντηση άνοιξε η Πρόεδρος της Πανελλαδικής Φιλοζωικής και Περιβαλλοντικής Ομοσπονδίας Αναστασία Μπομπολάκη. 

Χαιρετισμούς απεύθυναν ο Δήμαρχος Αθηναίων Γιώργιος Καμίνης, ο βουλευτής του ΛΑΟΣ Αθανάσιος Πλεύρης, η Ελένη Πορτάλιου, εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ, καθηγήτρια Εθνικού Μετσόβειου Πολυτεχνείου και Δημοτική Σύμβουλος Δήμου Αθηναίων (παράταξη «Ανοιχτή Πόλη»), ο Ζαφείρης Μακρίδης ως εκπρόσωπος του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη, η Ελληνική Αστυνομία, ο Κωνσταντίνος Βουδούρης, Πρόεδρος Ελληνικής Φιλοσοφικής Εταιρίας, ο Ηλίας Κορομηλάς εκ μέρους της Γραμματείας της Κυβέρνησης, ο κ. Χατζημπίρος εκ μέρους της Δημοκρατικής Αριστεράς, καθώς και η Ελληνική Κτηνιατρική Εταιρία. Μήνυμα απηύθυνε επίσης ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμος.

Τις εισηγήσεις της ημερίδας άνοιξε ο Διευθυντής της Νομικής Υπηρεσίας Περιβάλλοντος της Ε.Ε. Γεώργιος Κρεμλής, ο οποίος τόνισε ότι υπάρχει ήδη τεράστια νομολογία σχετικά με τα ζώα στις χώρες της Ε.Ε. η οποία όμως ιδίως σε κράτη όπως το ελληνικό, δεν εφαρμόζεται επαρκώς. Ο κ. Κρεμλής αναφέρθηκε σε συγκεκριμένες Οδηγίες της Ε.Ε. και τόνισε την αναγκαιότητα να υπάρξει εξέταση της σχέσης κόστους-ωφέλειας που απορρέει από την υπάρχουσα νομοθεσία, αλλά και στην αμφιλεγόμενη «Αρχή της Αναλογικότητας».

Η Ρεγγίνα Αργυράκη, καθηγήτρια του Α.Π.Θ. αναφέρθηκε στη νέα πραγματικότητα που επιβάλλει η αστικοποίηση, καθώς οι «φυλές των μεγάλων πόλεων» θέτουν σε νέα βάση έννοιες όπως η φιλοζωϊα, δίνοντάς τους πολύ περισσότερες παραμέτρους από ότι στο πρόσφατο παρελθόν. Η αποδέσμευση  του πολιτισμού από την ηθική φιλοσοφία σε μία εποχή κρίσης όλων των υπάρχουσων αξιών, ένα «ασαφές Zeitgeist», προσδίδει νέα διάσταση στον χαρακτήρα της φιλοζωϊάς. Η κ. Αργυράκη αναφέρθηκε και στην ολιγωρία/αδιαφορία του κράτους απέναντι στην πρόταση πανεπιστημιακών για τη συγκρότηση μιας Επιστημονικής Επιτροπής Διαχείρισης της Αστικής Πανίδας. Δείτε εδώ τη συνέντευξη της κ. Αργυράκη στη ΜΚΟ Σόλων.

Το λόγο στη συνέχεια πήρε ο καθηγητής των πανεπιστημίων Εδιμβούργου και Παντείου Στέφανος Ροζάνης, ο οποίος αναφέρθηκε στον «ψευδή δυισμό» ανθρώπου και ζώων. Οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν εαυτόν ως κάτι ξεχωριστό από τα ζώα έχοντας επιβληθεί στη φύση με τέτοιο τρόπο ώστε «να έχει χαθεί η σταθερότητα των στοιχείων της». Επικαλούμενος τον Μποτριγιάρ, ο κ. Ροζάνης ανέφερε ότι υπάρχει μία «πραγμοποίηση» της φύσης (και των ζώων) προκειμένου όλα τα στοιχεία της να αποτελούν παράγοντες κέρδους. Πρόκειται για έναν θρίαμβο του «ωφελιμισμού», με τον άνθρωπο να επιβάλλεται απολύτως προκειμένου να είναι αυτός ο απόλυτος και μοναδικός «άρχοντας του παιχνιδιού».

Ο Ιωάννης Καράκωστας, καθηγητής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, εκπρόσωπος Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών και Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρίας Δικαίου Περιβάλλοντος αναφέρθηκε στην πρακτική και ηθική αξία που απέκτησε η θεσμοθέτηση και η εξέταση της νομοθεσίας για τα ζώα από τα πανεπιστημιακά ιδρύματα, μέσω της διδασκαλίας του δικαίου του περιβάλλοντος. Με την είσοδο του ζητήματος της περιβαλλοντικής νομοθεσίας στον ακαδημαϊκό τομέα, έγινε «γενικό» το ιδιωτικό και δημόσιο δικαίωμα «χρήσης και απολαύσεως» των περιβαλλοντικών αγαθών, χλωρίδας και πανίδας. Τα ζώα από αντικείμενα, μεταβλήθηκαν σε «υποκείμενα δικαίου» έχοντας πια τις ιδιότητες των «οιονεί υποκειμένων δικαίου».

Η Γλυκερία Σιούτη, καθηγήτρια του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών ανέλυσε την εξάπλωση της ηθικής διάστασης του περιβαλλοντικού τομέα στη νομική επιστήμη τις τελευταίες δεκαετίες στο δυτικό πολιτισμό, η συνειδητοποίηση της οποίας –έστω και πολύ αργοπορημένα σε αντίθεση με την Ανατολή- οδήγησε στην ανάγκη νομικής προστασίας των ζώων. Η κ. Σιούτη ανέφερε τις πρόσφατες διατάξεις και νόμους σε μία σειρά Συνταγμάτων ανά τον κόσμο σχετικά με την προστασία των ζώων, καθώς συνειδητοποιείται όλο και περισσότερο πλέον η «έμψυχη» ιδιότητα των όντων με ότι δικαιώματα κάτι τέτοιο συνεπάγεται σε νομικό επίπεδο. Στην Ελλάδα εν αναμονή του νέου Νομοσχεδίου, υπάρχει ακόμα «άμεση» και όχι «ρητή» προστασία των ζώων. Δείτε εδώ τη συνέντευξη της κ. Σιούτη στη ΜΚΟ Σόλων.

Αυτή ακριβώς η έλλειψη ρητής διάταξης στο Ελληνικό δίκαιο δεν σημαίνει ότι ο άνθρωπος μπορεί να κάνει ότι θέλει στα ζώα ανέφερε η Κατερίνα Ηλιάδη, λέκτωρ του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Η κ. Ηλιάδη πρόσθεσε τη σημασία της ένταξης των ζώων στην κατηγορία των «οιονεί υποκειμένων δικαίου» καθώς αυτή τους η ιδιότητα, τους προσδίδει δικαιώματα τόσο σε ιδιωτικό επίπεδο, όσο και με τη μορφή θεμελιωδών, βασικών δικαιωμάτων ως όντα. Η πρόοδος της νομικής προστασίας των ζώων τις τελευταίες δεκαετίες συντελέστηκε εξαιτίας μίας σειράς παραγόντων, όπως η συνειδητοποίηση της άκριτης εκμετάλλευσης των ζώων από τη βιομηχανοποίηση και τα πειράματα, αλλά και η σύνδεση ανθρώπων ζώων μέσω της εξάπλωσης των ζώων συντροφιάς, ή οι έρευνες για τη βιολογική εγγύτητα ανθρώπων και ζώων.

Η Ιωάννα Κουφάκη, διδάκτωρ της Νομικής Σχολής και Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Δικαίου Περιβάλλοντος ανέφερε ότι παρά τη θεωρητικά αυστηρή νομοθεσία γινόμαστε καθημερινοί μάρτυρες βαναυσότητας των ζώων ακόμα και μέσα στις πόλεις. Το περιβάλλον και τα ζώα συνεχίζουν να αποτελούν μέρος εν δυνάμει επιχειρηματικών κερδών. Η κ. Κουφάκη αναφέρθηκε επίσης στις προσπάθειες σε νομικό και εθελοντικό επίπεδο, των δικηγόρων στην Ελλάδα, σε ζητήματα σχετικά με την προστασία των ζώων.

Ο Θεόδωρος Σκυλακάκης, ευρωβουλευτής της Ομάδας της Συμμαχίας των Φιλελευθέρων και Δημοκρατών για την Ευρώπη και μέλος της Δημοκρατικής Συμμαχίας υπογράμμισε στην εισήγησή του τη σχέση ανθρώπου προς άνθρωπο που θα πρέπει να ενταχθεί σε νέα πλαίσια προκειμένου να βελτιωθεί αντίστοιχα η σχέση/συμπεριφορά του ανθρώπου προς τα ζώα. Η κακομεταχείριση των ζώων στην Ελλάδα είναι ζήτημα νοοτροπίας και όχι αυστηρότερων κυρώσεων. Σύμφωνα με τον κ. Σκυλακάκη και δεδομένης δυστυχώς της γενικευμένης (αίσθησης) ανομίας και ατιμωρησίας που επικρατεί, όσο αυστηρότερες είναι οι κυρώσεις τόσο μικρότερη θα είναι η αποτελεσματικότητά τους. Οι υπάρχοντες νόμοι ίσως να ήταν αρκετοί τελικά, αν εφαρμόζονταν.

Την επόμενη εισήγηση έκανε η Αμαλία Σωτήρχου του Ελληνικού Ταμείου Μέριμνας Ζώων (GAWF). Η κ. Σωτήρχου παρουσίασε τις δράσεις της οργάνωσης και τις καμπάνιες στις οποίες συμμετέχει και αναφέρθηκε στη σταδιακή βελτίωση της νομοθεσίας σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με την προστασία των ζώων. Στη Συνθήκη της Ρώμης το 1967 δεν υπήρχε καμία μέριμνα για τα ζώα. Το 1999 στη Συνθήκη του Άμστερνταμ εισήχθησαν οι πρώτες διατάξεις σχετικά με την προστασία τους, ενώ από τη Συνθήκη της Λισσαβόνας το 2009, κάθε κράτος-μέλος οφείλει να λαμβάνει ειδική μέριμνα για την προστασία των ζώων.

Στους αστικούς μύθους για τα νοσήματα που μεταδίδονται από τα ζώα συντροφιάς στον άνθρωπο (ζωοανθρωπονόσους) αναφέρθηκε η καθηγήτρια του Α.Π.Θ. Νατάσα Διάκου. Η κ. Διάκου παρουσίασε λεπτομερώς τα τρία πλέον κοινά νοσήματα που μεταδίδονται από τους σκύλους και τις γάτες στον άνθρωπο, την τοξοπλασμάτωση, τη λεϊσμανίαση και την υδατίνωση (εχινόκοκκος). Οι ασθένειες αυτές είναι εύκολα θεραπεύσιμες για τα ζώα και μεταδίδονται στον άνθρωπο σπάνια, συνήθως με την κατανάλωση κρέατος που είναι ελάχιστα ψημένο ή άπλυτων φρούτων και λαχανικών. Είναι όμως αρκετά παροδικές και πολύ εύκολα αντιμετωπίσιμες. Παρόλα αυτά οι αστικοί μύθοι κάνουν ανθρώπους να διώχνουν τα κατοικίδια τους όταν αυτά προσβληθούν από αυτές τις ασθένειες, άλλοι προβαίνουν σε ευθανασίες, αποφεύγουν π.χ. να τα χαϊδέψουν, κτλ.

Ο Μάκης Παπάζογλου, καθηγητής της Κτηνιατρικής Σχολής του Α.Π.Θ. αναφέρθηκε στην εξέλιξη της κτηνιατρικής επιστήμης και των νέων παραμέτρων που λαμβάνει και οφείλει επιπλέον να λάβει υπόψη της στο μέλλον η κτηνιατρική εκπαίδευση. Κτηνιατρική και φιλοζωία θα πρέπει να ιδωθούν ως δύο αλληλένδετες συμπληρωματικές και να γεφυρώσουν τις μεταξύ τους διαφορές, όπου και όποτε αυτές υπάρχουν. Μια άλλη σημαντική παράμετρος σύμφωνα με τον κ. Παπάζογλου είναι η μελλοντική βιωσιμότητα των κτηνιατρικών σχολών στα ελληνικά πανεπιστήμια, δεδομένο που όλοι οι φορείς πρέπει να λάβουν σοβαρά υπόψη.

Ο Δημήτρης Τόντης, καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας αναφέρθηκε στη μεθοδολογία των ερευνών που έχουν να κάνουν σε ελληνικό αλλά και παγκόσμιο επίπεδο με τη δεδομένη και εκτεταμένη κακοποίηση ζώων. Ο κ. Τόντης ανέφερε αρκετές προβληματικές όσον αφορά την έρευνα αλλά και την προβολή της εκμετάλλευσης ζώων, η οποία μάλιστα σύμφωνα με τα μέχρι στιγμής διαθέσιμα στοιχεία είναι αρκετά μεγαλύτερη σε χώρες με θεωρητικά υψηλότερο επίπεδο ζωής.

Την κουλτούρα εθελοντισμού αλλά και τους νόμους που επικρατούν σχετικά με τη ζωοκτησία και τη συμπεριφορά στα ζώα ανέπτυξαν δύο Αυστριακές εθελόντριες κτηνίατροι. Η νομοθεσία στην κεντροευρωπαϊκή χώρα μπορεί να μοιάζει πολύ πιο αυστηρή από την Ελλάδα, αλλά επί της ουσίας θέτει τα δικαιώματα του ζώου και τις υποχρεώσεις του ιδιοκτήτη στο επίκεντρο του ζητήματος. Ο σεβασμός στο ζώο και η εκπαίδευση του ιδιοκτήτη θεωρούνται δεδομένα.

Άρης Καπαράκης
Συνεργάτης της Μ.Κ.Ο. Σόλων
aris@solon.org.gr

Νοεμβρίου 2011

Σχετικά άρθρα