ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΗΓΕΣΙΑ, ΣΥΝΘΕΣΗ & ΣΧΕΔΙΟ ΙΔΕΩΝ

ΓΙΑΤΙ ΟΙ ΠΟΛΙΤΙΚΟΙ ΘΑ ΑΠΟΤΥΧΟΥΝ – ΟΙ ΟΡΟΙ ΓΙΑ ΜΙΑ ΝΕΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ (της Ιωάννας Μουτσοπούλου)

politicians failure - Σόλων ΜΚΟ
image_pdfimage_print

politicians failure - Σόλων ΜΚΟΓιατί οι πολιτικοί θα αποτύχουν

Τα προβλήματα της εποχής μας διαμορφώνονται, υπό ορισμένη οπτική γωνία, από τρεις παράγοντες: 
α) την περιβαλλοντική ανάγκηˑ
β) τη «διακυβέρνηση» και διαχείριση εκ μέρους των πολιτικώνˑ
γ) την πολιτική ωριμότητα των λαών. 

Και στα τρία, η ανθρώπινη ευθύνη είναι κάτι περισσότερο από εμφανής.

Εν συντομία, μπορούμε να πούμε πως το μεγαλύτερο μέρος των περιβαλλοντικών προβλημάτων είναι ανελαστικό, αλλά, ωστόσο, δεν πρέπει να ξεχνάμε πως αυτά τα προξένησε ο ίδιος ο άνθρωπος με την αλόγιστη χρήση των περιβαλλοντικών πόρων, θέλοντας έναν κόσμο τελείως υποταγμένο στις δικές του παράλογες και άπληστες επιθυμίες – έναν κόσμο δικό του τέχνημα.   Μέσα στην απληστία του, παραγνώρισε το γεγονός πως δεν μπορούσε να έχει πλήρη γνώση του κόσμου.   Παραγνώρισε, ακόμη, την ηθική, την οποία είχε συνδυάσει μόνον με τη θρησκεία και τις κοινωνικές συμβατικότητες.

Σε όλο αυτό το καταστροφικό σκηνικό, συμμετείχαν τόσο οι ισχυροί με την αυταπάτη της δύναμης-εξουσίας, καθοδηγώντας αποφασιστικά τις εξελίξεις εν είδει παιγνίου, όσο και οι κοινωνίες που ήθελαν να ζουν στην αυταπάτη της άνεσης. καθώς και με την ελπίδα της κοινωνικής αναρρίχησης και καταξίωσης, αποδεχόμενοι, έτσι,  άκριτα κάθε μοντέλο ζωής που ταίριαζε σε αυτές τους τις βλέψεις.  Έχουμε, μάλιστα, σοβαρές ενδείξεις να πιστεύουμε ότι και εκείνοι που δεν συμμετείχαν στο όνειρο της ευημερίας δεν διέθεταν ένα διαφορετικό ψυχολογικό υπόβαθρο για τη στήριξη ενός διαφορετικού κόσμου, με παράδειγμα την αναπτυσσόμενη Ινδία, την Κίνα και την καπιταλιστική Ρωσία, μηδέ εξαιρουμένης, βεβαίως, και της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, με την αγνόηση του περιβάλλοντος και των περιβαλλοντικών όρων, την υποβάθμιση του ανθρώπου και τον ολοκληρωτισμό της διακυβέρνησης. 

Είμαστε, επίσης, βέβαιοι πια και για το ότι και οι λαοί, οι πολίτες, όσο κι αν διατείνονται πως αν γνώριζαν εξ αρχής πού θα οδηγούνταν τα πράγματα θα έπρατταν κατά πάσα πιθανότητα διαφορετικά, δεν θα άλλαζαν την επιλογή τους για χάρη ενός ευτυχέστερου και δικαιότερου κόσμου που θα λάμβανε υπόψη τόσο την ανθρώπινη ολοκλήρωση πέραν της υλικής ευημερίας, όσο και τη ζωή του υπόλοιπου πλανήτη που εξελίσσεται παράλληλα και όχι μόνο τη ζωή των ανθρώπων, εάν γνώριζαν πως θα μπορούσαν να αποφύγουν το τίμημα της επιλογής τους.

Οι πολιτικοί, σε παγκόσμιο επίπεδο, δεν ασχολούνται στην πραγματικότητα με την πολιτική, αλλά με τις φιλοδοξίες τους, ατομικές και κομματικές, βάζοντας το δημόσιο συμφέρον σε δεύτερη μοίρα ή, ακόμα, σε κατώτερη μοίρα, γιατί η δυναμική που διαμορφώνουν δεν τους επιτρέπει, ακόμη και αν κάποτε το θυμηθούν, να κάνουν πλέον τίποτε γι’ αυτό.   Αυτό οφείλεται στην υπερβολική φιλοδοξία και ανταγωνισμό που τους οδηγεί σε ασφυκτική εξάρτηση από συμφέροντα, ψηφοφόρους, από τα κόμματά τους.   Αυτή η εξάρτηση οδηγεί:

1) Σε μια αυταπάτη ανωτερότητας έναντι των λαών, η οποία φαίνεται κάθε στιγμή από το ότι αυτοί κινούνται στην υποτιθέμενη ανώτερη τάξη ή κοντά σε αυτήν και από το ότι μπορούν να μιλούν σε ήρεμους τόνους, αδυνατώντας να παρατηρήσουν ότι αυτό οφείλεται στο ότι δεν διακυβεύεται η δική τους ζωή με τις εκάστοτε αποφάσεις που παίρνουν.   Επομένως, η ηρεμία αυτή είναι απότοκο μιας αποξένωσης από την ανάγκη των άλλων, στην οποία οι αριθμοί παίζουν σημαντικότερο ρόλο από την ανθρώπινη συνείδηση και την εξέλιξή της.   Φυσικά, αποτελούν μια επικαιρότητα και, ιστορικά, είναι απολύτως αναλώσιμοι, αν και το αποτύπωμα των επιλογών τους θα παραμείνει ως σημαντικό αίτιο μιας παγκόσμιας κρίσης, για την οποία θα φέρουν την ευθύνη.   Αλλά αυτό δεν τους ενδιαφέρει και τόσο, γιατί η φιλοδοξία αποβλέπει κυρίως στο παρόν και αδιαφορεί γι’ αυτό που δεν πρόκειται να την πλήξει, όπως ακριβώς συμβαίνει με μια ευθύνη χωρίς τιμωρία.

2) Σε μια αποξένωση από τα προβλήματα και τους ανθρώπους, μη δυνάμενοι να αισθανθούν τι σημαίνει η μέγιστη ανάγκη με όλα τα επακόλουθά της –φυσικά, ψυχολογικά, κοινωνικά– είτε επειδή κάποιοι από αυτούς ήσαν εκ γενετής εύποροι, είτε επειδή έγιναν εύποροι σε τέτοιο βαθμό ώστε η ανάγκη αυτή να μη τους αγγίζει θεμελιακά.  Έτσι λειτουργούν οι ελίτ.  Στηρίζονται στη μείωση και, τελικά, στην πλήρη αποφυγή της ευθύνης, αυξάνοντας όμως την ευθύνη των πολλών βαρύνοντάς τους με βάρη που δεν τους ανήκουν, τουλάχιστον όχι εξ ολοκλήρου.

3) Σε μια έκδηλη αποξένωση από τις ιδέες, οι οποίες, όμως, είναι και ο κινητήριος μοχλός κάθε πολιτικής πολιτική δράσης, μαζί με την αίσθηση ευθύνης.  Οι «ιδέες» των συνήθων πολιτικών είναι λεκτικές απομιμήσεις  παρωχημένων ιδεών και, κυρίως, συγκρούσεων, που όχι μόνον είναι ακατάλληλα διατυπωμένες για την εποχή, αλλά, σε κάθε περίπτωση, δεν φαίνεται να αποτελούν πηγή πολιτικής έμπνευσης και ευθύνης για τη θεραπεία των αδιεξόδων.

Τίθεται, επομένως, το ερώτημα: αν όχι για τους ανθρώπους και τις ιδέες, για ποιόν και για τί, άραγε, εργάζονται;

Αλλά και οι πολίτες, τί κάνουν για να στηρίξουν άλλα κόμματα, άλλους πολιτικούς και άλλες πολιτικές;

Οι όροι για μια νέα πολιτική και οι «νέοι» πολιτικοί

Φοβόμαστε ότι και η νέα γενιά ίσως δεν καταφέρει να αναδείξει πραγματικούς ηγέτες, γιατί φαίνεται πως λείπουν τρία τουλάχιστον σημαντικά πράγματα για να συμβεί κάτι τέτοιο:

1) Η αντίληψη ενός σχεδιασμού και προτύπου.

Στην πραγματικότητα, οι άνθρωποι, ακόμη και οι νέοι, θέλουν να ζήσουν πιο άνετα μέσα στο τίποτε και είναι βέβαιο πως και η κοινωνία του θεάματος και του κενού δεν θα τους ενοχλούσε, αν δεν προκαλούσε, τελικά, αυτή την οικονομική και περιβαλλοντική κρίση.  Δεν μπορούν –και ίσως δεν θέλουν– να σκεφθούν και να στηρίξουν, πάση θυσία, έναν άλλον σχεδιασμό και πρότυπο για την κοινωνικη-οικονομική ζωή, καθώς και την ατομική ζωή και ανάπτυξη πέραν του οικονομικού προτύπου.  Η άνεση και η αδράνεια δεν είναι τίποτε άλλο από στάσιμη χαοτικότητα. Αλλά η στασιμότητα δεν κρατάει για πάντα!

Οι σχεδιασμοί για τους οποίους ενδιαφέρονται και επιδιώκουν είναι καθαρά ατομιστικοί, παρά τους περί του αντιθέτου ισχυρισμούς τους, και γι’ αυτό δεν μπορούν ούτε να ενδιαφερθούν για ο,τιδήποτε άλλο που θα οδηγούσε σε διαφορετική κατεύθυνση.

2) Η διάκριση και η στήριξη των κατάλληλων ανθρώπων από άποψη ηθικής και ικανοτήτων.
Η αδράνεια και η φιλοδοξία είναι τόσο έντονες που δεν επιτρέπουν σε αυτούς που διαθέτουν τη μία ή την άλλη ή και τις δύο (και είναι πάρα πολλοί) να διακρίνουν, να προτιμήσουν και να αναδείξουν αυτούς που θα μπορούσαν με συνέπεια, ευθύνη και αλληλεγγύη να διαμορφώσουν συνεργατικά έναν καλύτερο κόσμο για χάρη όλων.  Και, φυσικά, δεν θα μπορούσαν μέσα στη δημοκρατία να το καταφέρουν αυτό χωρίς τη συνεργασία των πολλών.  Οι κομματικοί μηχανισμοί είναι αβυσσαλέοι και απορρίπτουν ο,τιδήποτε δεν τους ταιριάζει, πέραν του ότι τείνουν να εξαντλήσουν κάθε ποιότητα, η οποία ασφαλώς βρίσκεται σε σύγκρουση με την εξουσιαστικότητα και τη δύναμη.

Αλλά και πέρα από το πεδίο της πολιτικής, ικανοί άνθρωποι που θα μπορούσαν να διαμορφώσουν μια νέα δυναμική –πολιτισμική, ιδεολογική, κοινωνική και ατομική– είναι δύσκολο να αναγνωριστούν και σε άλλους τομείς,.  Αυτό συμβαίνει, κυρίως, επειδή οι τομείς υπόκεινται στο δέλεαρ της επωνυμίας ή του κέρδους –ή και των δύο– και επειδή η επιδίωξη της επωνυμίας και η υπαγωγή των πολλών σε αυτήν είναι ιδιαζόντως ανταγωνιστική, πληθωριστική στη μετριότητά της και, συχνά, εκκεντρική.   Αλλά όχι μόνον γι’ αυτό. Συμβαίνει και επειδή οι άνθρωποι αρνούνται να αναγνωρίσουν αυτό το οποίο δεν ταιριάζει στην επιθυμία τους και, ενίοτε, στη διανοητική αλαζονεία τους πως η δική τους άποψη είναι αδιαμφισβήτητη. Αυτό συνέβη και με μεγάλους δημιουργούς, όπως ήταν ο ζωγράφος Βαν Γκογκ, που εν ζωή καταφρονήθηκε και δεν κατάφερε να πωλήσει παρά μόνον έναν πίνακα, ανεξάρτητα από το γεγονός ότι σήμερα εκθειάζεται το ταλέντο και το έργο του.  Το παρελθόν έλκει, αλλά το παρόν πεθαίνει από φονικό ανταγωνισμό.  Όμως, αυτό που δημιουργεί το μέλλον είναι το παρόν με τη βούλησή του και με τη γνώση του παρελθόντος ως αρωγό, αλλά όχι το ίδιο το παρελθόν.

Οι κατάλληλοι άνθρωποι πάντα υπάρχουν, αλλά απωθούνται από τις τάσεις της εποχής του.  Γι’ αυτό δεν πρέπει να κατηγορείται η εποχή, αλλά αυτοί που τη διαμόρφωσαν.

3) Το ενδιαφέρον για τις ιδέες και το εννοιολογικό περιεχόμενό τους
Αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό και απόλυτα αναγκαίο για την αντιμετώπιση της σημερινής κρίσης και τη διαμόρφωση ενός καλύτερου κόσμου, λαμβανομένου, μάλιστα, υπόψη ότι ο τρόπος που σκεπτόμαστε διαμορφώνει και τις επιλογές μας σε οποιονδήποτε τομέα.  Όλη η κρίση, στην πραγματικότητα, στηρίχτηκε σε μια αντιστροφή των αξιών, όπως, για παράδειγμα, την ονειρευόταν και την επιδίωκε ο Νίτσε, όπου οι λέξεις έχουν αντίθετο νόημα από αυτό για το οποίο έγιναν.  Εξάλλου, οι οπαδοί της δύναμης δεν αναγνωρίζουν ύπαρξη νοήματος στον κόσμο, οπότε, γι’ αυτούς, ο,τιδήποτε τέτοιο περιττεύει.

Κι έτσι ζουν όλοι σε ένα ψέμμα καλυμμένο με ωραίες λέξεις, όπως η «ελευθερία» της οικονομίας, που αποδείχθηκε πως δεν ήταν ελευθερία, αλλά εξουσία με τα θύματά της.  Οι πολιτικοί δεν ενδιαφέρονται γι’ αυτό, ούτε διαθέτουν χρόνο, ενώ οι πολίτες είναι απορροφημένοι σε μια νευρωτική πραξιακότητα δίχως πράξη –διότι πίσω από την πράξη πρέπει να υπάρχει θεωρία, ιδέα, αλλιώς δεν υπάρχει αληθινή πράξη, παρά μόνον μια σπασμωδική κίνηση υποκείμενη στις ενστικτώδεις ψυχολογικές αντιδράσεις, που μπορούν εύκολα να ελέγχονται από άλλους. Εξάλλου, πάνω σε αυτό στηρίχτηκε και όλη η άνθηση της διαφήμισης.  Ομοίως, δεν μπορεί να υπάρχει αληθινή θεωρία, χωρίς αυτή να επιδρά στην πράξη ή, τουλάχιστον, να αποβλέπει και στην πράξη.  Αυτό, βέβαια, χρειάζεται μεγάλη ανάλυση και διάκριση, γιατί όλα μπορούν να διαστρεβλωθούν.  Αλλά αυτό θα πρέπει να γίνει αντικείμενο μιας υπεύθυνης συζήτησης και προσωπικής ενασχόλησης.

Ο κόσμος των ιδεών χρειάζεται σοβαρότητα και ευθύνη.  Διαφορετικά, χωρίς αυτές, μπορεί αυτός που θέλει να ασχοληθεί να αυξήσει το χάος και τη διαστροφή.  Αλλά και ο μη ασχολούμενος επιτρέπει, ουσιαστικά, σε άλλους να δημιουργούν το χάος και τη διαστροφή και είναι, ίσως, εξίσου υπεύθυνος.

Χωρίς αυτές τις τρεις προϋποθέσεις, δεν μπορεί ο κόσμος να πάει πολύ μακριά και, σίγουρα, δεν θα μπορέσει να αντιμετωπίσει την κρίση, αλλά μάλλον θα δημιουργήσει άλλες κρίσεις χειρότερες στο μέλλον.  Ορισμένοι θα μπορούσαν, ίσως, να βρούν μια λύση για την κρίση –ή μάλλον για τον εαυτό τους– σε βάρος άλλων και μετά να εφησυχάσουν, αν και όχι για πολύ. Αλλά, αλίμονο, αν μιλάμε για τέτοια λύσηˑ τότε η επόμενη μεγαλύτερη καταστροφή ίσως δεν αργήσει.

Ιωάννα Μουτσοπούλου
Μέλος της ΜΚΟ ΣΟΛΩΝ

19 Σεμπτεμβρίου 2011

Φωτό:wikimedia

Σχετικά άρθρα