Πέραν της αδιαφορίας και της έλλειψης κατάλληλων περιβαλλοντικών πολιτικών, η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής κινδυνεύει σε παγκόσμιο επίπεδο από έναν ακόμη πολύ σημαντικό παράγοντα: τη διαφθορά και τις αδιαφανείς διαδικασίες.
Σύμφωνα με μελέτη της οργάνωσης Transparency International (T.I.-Διεθνής Διαφάνεια), οι μηχανισμοί και οι διαδικασίες αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής σε παγκόσμιο επίπεδο πρέπει να γίνουν περισσότερο διαφανείς προκειμένου να μειωθούν τα φαινόμενα διαφθοράς.
Το περιβάλλον και οι σχετιζόμενες με αυτό πολιτικές και επενδύσεις αποτελούν σταδιακά όλο και μεγαλύτερο κομμάτι της παγκόσμιας οικονομίας. Έως το 2020, αναμένεται ότι οι επενδύσεις που θα σχετίζονται με την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής θα ξεπερνούν τα 600 δις ευρώ σε παγκόσμιο επίπεδο.
Τα στοιχεία της μελέτης της Τ.Ι. με τον τίτλο “Global Corruption: Climate Change” (Παγκόσμια Διαφθορά: Κλιματική Αλλαγή) είναι ανησυχητικά: τα είκοσι κράτη που θεωρούνται ως τα πλέον ευάλωτα από τις κλιματικές αλλαγές σε παγκόσμιο επίπεδο, καταλαμβάνουν ταυτόχρονα πολύ χαμηλές θέσεις στη λίστα διαφάνειας κρατών σε παγκόσμια κλίμακα. (Δείτε εδώ το χάρτη της Τ.Ι. για το 2010).
Είναι χαρακτηριστικό ότι στη λίστα αυτή (όπου ο βαθμός 0 σημαίνει κράτος με πολύ μεγάλη διαφθορά και το 10 κράτος χωρίς διαφθορά), κανένα από τα είκοσι αυτά κράτη δεν ξεπερνάει το 3.5/10. Ως πλέον διεφθαρμένο κράτος, από τα είκοσι πιο ευάλωτα παγκοσμίως, θεωρείται το Αφγανιστάν με βαθμολογία μόλις 1.4/10, ενώ το λιγότερο διεφθαρμένο από τα είκοσι, είναι η Ταϊλάνδη με 3.5/10.
Ακόμα όμως και στα κράτη τα οποία θεωρητικά δεν αντιμετωπίζουν αντίστοιχα προβλήματα διαφθοράς, (όπως π.χ. αρκετά κράτη-μέλη της Ε.Ε) φαίνεται ότι η αδιαφάνεια στο σχεδιασμό, τη χρηματοδότηση και την εφαρμογή των περιβαλλοντικών πολιτικών αποτελεί πολύ σημαντικό πρόβλημα. Σύμφωνα με τη μελέτη, η αγορά εκπομπών ρύπων, το θεωρούμενο από πολλούς ως το σημαντικότερο διεθνές εργαλείο αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής, συνεχίζει να χαρακτηρίζεται από μεγάλη αδιαφάνεια, αντιμετωπίζοντας μια σειρά προβλημάτων που όχι μόνο δεν επιλύουν, αλλά επιτείνουν το πρόβλημα για το οποίο, υποτίθεται ότι, δημιουργήθηκε για να λύσει.
Πέραν της κρατικής διαφθοράς και αδιαφάνειας, η αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής είναι λόγω της φύσης της ιδιαίτερα επιρρεπής σε φαινόμενα διαφθοράς και αδιαφάνειας εκ μέρους των εμπλεκομένων, όποιοι και αν είναι αυτοί (κράτη-οργανισμοί-ιδιώτες, κ.ά.).
Αυτό συμβαίνει καθώς πρόκειται για μία νέα, σχετικά άγνωστη για τους επενδυτές αγορά, η οποία συνεχώς μεταβάλλεται εξαιτίας:
-νέων και διαφορετικών μεταξύ τους στοιχείων και δεδομένων, και
-των διαφορετικών απόψεων σχετικά με την κλιματική αλλαγή και την αντιμετώπισή της.
Οι αβεβαιότητες και τα ρίσκα που ενέχει εξαιτίας αυτών των ιδιαιτεροτήτων η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, αυξάνει λοιπόν κατά πολύ τον κίνδυνο εμφάνισης συμπτωμάτων διαφθοράς. Και όπως υπογραμμίζει χαρακτηριστικά η επικεφαλής της Transparency International Huguette Labelle «η αποτυχία στη σωστή εφαρμογή των περιβαλλοντικών πολιτικών δεν θα οδηγήσει μόνο σε χαμένους πόρους και χρεωκοπημένα σχέδια στο παρόν, αλλά θα επηρεάσει και τις μελλοντικές γενιές».
(Πηγές: Reuters, Transparency International, Independent)
Άρης Καπαράκης,
Συνεργάτης της ΜΚΟ Σόλων
aris@solon.org.gr
4 Μαΐου 2011
