ΟΙ ΕΦΙΑΛΤΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ ΤΟΥ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΟΥ ΟΝΕΙΡΟΥ

Η μετατροπή της μεγαλύτερης οικονομίας του κόσμου σε “τριτοκοσμικό” κράτος προς όφελος μιας μικροσκοπικής ελίτ
Όσοι ισχυρίζονται ότι η παγκόσμια οικονομική κρίση αποτέλεσε μία συντονισμένη επίθεση του παγκόσμιου κεφαλαίου εναντίον του εργατικού κινήματος, δικαιώνονται απόλυτα από τα στοιχεία ανισότητας στην πρωτεύουσα του παγκόσμιου καπιταλισμού, τις Η.Π.Α. Η μεγάλη οικονομική κρίση που χτύπησε τις Ηνωμένες Πολιτείες δεν χτύπησε το σύνολο των κατοίκων της. Μία πολύ μικρή μειοψηφία πέτυχε το διάστημα 2007-2009 εκτίναξη των κερδών της σε βάρος της τεράστιας πλειοψηφίας του πληθυσμού. H τάση της τελευταίας τριακονταετίας να καρπώνεται ολοένα μικρότερο μέρος του πληθυσμού όλο και μεγαλύτερο μέρος της οικονομικής ανάπτυξης γιγαντώθηκε, δημιουργώντας πρωτοφανή δεδομένα στην αμερικανική κοινωνία.

Το Economic Policy Institute (E.P.I. – Ινστιτούτο Οικονομικής Πολιτικής) δημοσίευσε μια ενδελεχή συγκριτική οικονομική έρευνα για τη χώρα, η οποία καλύπτει την 50ετία 1960-2010 με τίτλο “The State Of Working America”, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στη σύγκριση των στοιχείων προ και μετά της πρόσφατης οικονομικής κρίσης.

H κρίση και η λαίλαπα της ανεργίας
Η έρευνα εκτιμά ότι κατά τη διάρκεια της κρίσης χάθηκαν 11,2 εκατομμύρια θέσεις εργασίας, 7,25 άμεσα εξαιτίας της, και άλλες 3,9 οι οποίες δεν δημιουργήθηκαν με βάση τους –προϋπάρχοντες της κρίσης- ρυθμούς ανάπτυξης. Το Ινστιτούτο εκτιμά ότι οι μακροχρόνιες επιπτώσεις της απώλειας αυτών των θέσεων, είναι πολύ πιο σημαντικές σε σχέση με τις αντίστοιχες απώλειες θέσεων εργασίας σε προηγούμενες οικονομικές κρίσεις.

Για κάθε θέση εργασίας που άνοιγε στη χώρα το 2000 αντιστοιχούσε ένας άνεργος, για κάθε αντίστοιχη θέση που άνοιγε το 2010 αντιστοιχούσαν έξι. Οι επενδύσεις και οι δαπάνες για τη δημιουργία θέσεων εργασίας έχουν σημειώσει βουτιά την ίδια στιγμή που ο γνωστός οικονομολόγος Πωλ Κρούγκμαν, ανέφερε σε πρόσφατο άρθρο του, ότι ο μέσος όρος για την εύρεση εργασίας μετά από μία απόλυση φτάνει πια ακόμα και τις 37 εβδομάδες.

Πραγματική αγοραστική δύναμη στα επίπεδα του 1979
Όσοι εξακολουθούν να εργάζονται πάντως έχουν το ίδιο σχεδόν πραγματικό εισόδημα με το 1979. Τότε το πραγματικό μέσο ετήσιο εισόδημα ήταν 45.325 δολάρια. Τριάντα χρόνια αργότερα βρίσκεται στα 49.777 δολάρια. Αν δεν υπήρχε συγκράτηση στους μισθούς, το μέσο ετήσιο εισόδημα θα έπρεπε σήμερα να είναι  58.997 δολάρια.
Το ελάχιστο ημερομίσθιο σε πραγματική αγοραστική δύναμη είναι στα 7 δολάρια, μόλις ελάχιστα σεντ παραπάνω από το αντίστοιχο του 1960 (6,3). Οι αμερικανικές επιχειρήσεις κατάφεραν σε μάκρος 50τίας να διπλασιάσουν την ανταγωνιστικότητά τους συγκρατώντας τις αυξήσεις των μισθών σε ρυθμό υποδιπλάσιο.

Κοινωνία βασισμένη σε φυλετικές και ταξικές διακρίσεις
Για την ίδια περίοδο, μείωση παρουσιάζουν και οι συντάξεις, ιδίως μάλιστα στους μαύρους και τους ισπανόφωνους εργαζομένους. Το ποσοστό των φτωχών στις δύο αυτές κοινότητες παραμένει, με μικρές αποκλίσεις εδώ και δεκαετίες, διπλάσιο του αντίστοιχου ποσοστού των λευκών.

Οι ανισότητες όμως δεν έχουν να κάνουν μόνο με το χρώμα και την καταγωγή, αλλά είναι και καθαρά ταξικές, καθώς οι πλούσιοι μαθητές χωρίς να έχουν καλές επιδόσεις, έχουν περισσότερες πιθανότητες να αποφοιτήσουν από κάποιο κολέγιο, από τους καλών επιδόσεων φτωχούς μαθητές[1].

Τεράστια οικονομική μεγέθυνση προς όφελος μιας μικρής ελίτ
Όπως συμβαίνει σε όλες τις δυτικές κοινωνίες τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες και σε αντίθεση με τα όσα ισχυρίζονται αρκετοί “ιέρακες” της ελεύθερης αγοράς, η οικονομική μεγέθυνση στις ΗΠΑ δεν συνεπάγεται μείωση των φτωχών. Το αντίθετο μάλιστα, καθώς από το 1980 ως το 2005, περισσότερα από τα τέσσερα πέμπτα της συνολικής αύξησης των εισοδημάτων των Αμερικανών πήγαν στο πλουσιότερο 1% του πληθυσμού[2]. Το 2010 εκτιμάται ότι, το πλουσιότερο 1% είχε 225 φορές περισσότερα χρήματα από το μέσο νοικοκυριό, ενώ προ της κρίσης, η αναλογία ήταν 181/1. Το 1960 125/1.

Το ποσοστό των φτωχών στη χώρα, παρά την τεράστια οικονομική της ανάπτυξη την τελευταία 50ετία, κυμαίνεται σταθερά  ανάμεσα στο 10-15% τείνοντας μάλιστα να ξεπεράσει το όριο αυτό από τις αρχές του 2010. Αν η καπιταλιστική οικονομική ανάπτυξη των ΗΠΑ ήταν ισόποσος κατανεμημένη, η φτώχεια θα έπρεπε να έχει εξαλειφθεί τελείως από τα μέσα της δεκαετίας του ’80![3] 
Κάτι τέτοιο φυσικά δεν έχει γίνει, αφού είναι υπερελάχιστοι αυτοί που καρπώνονται τη συντριπτική μερίδα της οικονομικής ανάπτυξης, με αποτέλεσμα οι ταξικές διαφορές να έχουν γίνει χαοτικές.

Αντίστοιχο παράδειγμα με την αύξηση της φτώχειας –όχι όμως στον ίδιο βαθμό- παρατηρούμε και στην “οικονομία-μοντέλο” και “ατμομηχανή” της Ευρωζώνης Γερμανία, στην οποία το ποσοστό φτώχειας έχει εκτιναχθεί στο 14%, σημειώνοντας αύξηση άνω του 30% την τελευταία δεκαετία.

Το Ινστιτούτο υπολογίζει ότι μετά την κρίση του 2007-2009 το ανώτερο εισοδηματικά 5% κατέχει το  63.5% του συνολικού πλούτου, ενώ το 80% του πληθυσμού περιορίζεται στο 12,8%! Το ανώτερο 1% κατέχει περισσότερο από το ¼ του εθνικού πλούτου, σε αντίθεση με το 1976, όταν το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 9%.

Προ της κρίσης και των τεράστιων κερδών η ανισότητα που επικρατεί στη χώρα κατέτασσε τις Η.Π.Α. σύμφωνα με τον δείκτη ανισοτήτων Gini στην ίδια κατηγορία με το Εκουαδόρ και το Μεξικό, και χαμηλότερα από τη Νιγηρία και τη Μοζαμβίκη[4].

Δύο διαφορετικά κράτη εντός της χώρας
Εξετάζοντας το προσδόκιμο ζωής των πολιτών της χώρας παρατηρούνται διαφορές αρκετών ετών αναλόγως εισοδήματος, ενώ το φορολογικό σύστημα για τους φτωχούς φαίνεται να προέρχεται από μια… άλλη κυβέρνηση σε σχέση με αυτό των πλουσίων.

Χαρακτηριστικό της διαφοράς του βιοτικού επιπέδου εντός της χώρας είναι το προσδόκιμο όριο ζωής ανάμεσα στους φτωχούς και τους πλούσιους, το χάσμα του οποίου αυξάνεται συνεχώς: το 1982 οι πλούσιοι ζούσαν κατά μ.ό. 2,5 χρόνια περισσότερα από τους φτωχούς. Το 2000 ζούσαν 4,5 χρόνια περισσότερα[5]. Το 2010 εκτιμάται ότι η διαφορά αυτή έχει μεγαλώσει ακόμα περισσότερο.

Ο πλούτος αποτελεί στις Η.Π.Α βασικό παράγοντα για το προσδόκιμο μέσο όρο ζωής για την προσβασιμότητα και την ποιότητα της αναγκαίας υγειονομικής περίθαλψης, σε αντίθεση με τις περισσότερες δυτικές οικονομίες (πχ. Καναδάς, Ιταλία, Δανία, Ιαπωνία) στις οποίες η σχέση οικονομικής ισχύος-ποιότητας/διάρκειας ζωής είναι πολύ μικρότερη[6].

Στην ίδια λογική οικονομικής ανάπτυξης, ενώ οι φορολογικοί συντελεστές παρουσιάζουν μικρές αυξομειώσεις για το κατώτερο 80% το διάστημα 1960-2010, έχουν σημειώσει τεράστια πτώση (30 και πλέον ποσοστιαίων μονάδων) για το ανώτερο εισοδηματικά 5%![7]

Όπως δείχνουν πάντως και τα πρόσφατα γεγονότα στην πολιτεία του Ουϊσκόνσιν[8], η άρχουσα τάξη δεν φαίνεται ακόμα ευχαριστημένη με αυτή την ανελέητη επίθεση, με τη χώρα να βρίσκεται σε μία πρωτοφανή κοινωνική κρίση.  

Οι Η.Π.Α ως κέντρο του παγκόσμιου καπιταλισμού, αποτελούν το μεγαλύτερο παράδειγμα των επιτευγμάτων του. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο Γιάννης Ζήσης «Η διεύρυνση της ιδεολογικής αμβλύτητας των λαών, και ο εφησυχασμός τους -μέσα από τις προσδοκίες της ήπιας ή χαμηλής πολιτικής- επέτρεψε στη διεθνοποιημένη ολιγαρχία να επιβάλει περισσότερο δραστικά μέτρα, συνεχίζοντας την εισβολή που είχε ξεκινήσει η διακυβέρνηση της Θάτσερ, του Ρέιγκαν και ο καπιταλιστικός μετασχηματισμός της Κίνας και των αναδυόμενων οικονομιών»[9].