1

BIΒΛΙΟ: PERMACULTURE ΜΕ ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ – Σχόλιο του Σωτήρη Πράππα

Η πρώτη επαφή μου με το βιβλίο του Patrick Whitefield, μου έφερε στο μυαλό μια ενδιαφέρουσα ανάμνηση, που θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας. Πριν  από πέντε περίπου χρόνια, βρισκόμουνα στη Νέα Υόρκη, στα πλαίσια ενός επαγγελματικού ταξιδιού και, όπως συμβαίνει σε κάθε ανάλογο ταξίδι, αναζητούσα ένα δώρο για την μικρή μου κόρη. Συνεπαρμένος από την πολυπλοκότητα και πολυποικιλότητα των επιλογών, κατέληξα σε ένα μικρό μαγαζί στο αεροδρόμιο που πούλαγε ενυδρεία στο μέγεθος μιας μικρής γυάλινης σφραγισμένης μπάλας.


Ο πωλητής μου εξήγησε πως επρόκειτο για ένα αυτόνομο οικοσύστημα, στο οποίο τα 2-3 μικροσκοπικά ψάρια καθώς και τα μικροσκοπικά φυτά που υπήρχαν μέσα στη σφαίρα θα είχαν τη δυνατότητα να διαβιούν χωρίς καμία παρέμβαση από εμάς, χωρίς δηλαδή προσθήκη τροφής, καθαρισμό ή κάτι άλλο, για πολλά χρόνια.

Δεν σας κρύβω πως αγόρασα αυτό το «ιδιότυπο» ενυδρείο με μισή καρδιά, χωρίς να πιστέψω αληθινά πως όσα μου έλεγε ο πωλητής θα μπορούσαν να ανταποκριθούν στην πραγματικότητα. Ο χρόνος με διέψευσε. Το ενυδρείο-αυτόνομο οικοσύστημα «επιβίωσε» μια χαρά και αν δεν γίνονταν ένα ατύχημα, ενδεχομένως να υπήρχε μέχρι και σήμερα…

Η επαφή με το βιβλίο αυτό, λοιπόν, με έκανε να κατανοήσω πλήρως πως λειτουργούσε αυτό το ενυδρείο. Διαβάζοντας, για παράδειγμα, το κεφάλαιο με το οποίο ο συγγραφέας περιγράφει την εφαρμογή της συνεχούς καλλιέργειας στην εκτροφή ορνίθων, συνειδητοποίησα ότι επί της ουσίας μιλάμε για αειφόρο μορφή καλλιέργειας, στην οποία η νομοτέλεια της φύσης έχει τον πρώτο και κύριο λόγο. Μια μορφή καλλιέργειας, όπου η έμφυτη βιωσιμότητα των συστημάτων αντανακλά την σοφία του Δημιουργού τους…

Αυτή η συνειδητοποίηση έφερε και την ουσιαστικότερη ταύτισή μου με τα όσα πραγματεύεται ο συγγραφέας. Ως Καρδιοχειρουργός, στην καθημερινή πρακτική μου άσκηση, υπήρξα πάντα οπαδός της ίδιας έννοιας: της έννοιας της έμφυτης βιωσιμότητας των συστημάτων. Και επιτρέψτε μου να εξηγήσω τι εννοώ. Η χρήση φλεβικών μοσχευμάτων στην εγχείρηση ByPass αναμφισβήτητα άλλαξε τα δεδομένα στην αντιμετώπιση της στεφανιαίας νόσου. Όμως επρόκειτο για μια μη φυσική λύση, η οποία, όπως αποδείχθηκε στην πορεία των χρόνων, δεν είχε τα αναμενόμενα αποτελέσματα.

Οι προδιαγραφές των φλεβικών μοσχευμάτων είναι τέτοιες ώστε τα αγγεία αυτά να εξυπηρετούν πιέσεις της τάξεως των 6mm Hg. Χρησιμοποιώντας τα στη δημιουργία περιφερικού κυκλώματος αιμάτωσης στην καρδιά, τα αγγεία αυτά καλούνταν να δεχτούν πιέσεις της τάξεως των 120 mm Hg, 20 φορές μεγαλύτερες από εκείνες των προδιαγραφών τους. Φυσικά, με το πέρασμα των χρόνων, τα φλεβικά μοσχεύματα, μη μπορώντας να ανταποκριθούν στις νέες συνθήκες, εμφάνιζαν υπερπλασία, πάχυνση δηλαδή του τοιχώματος προκειμένου να ανταπεξέλθουν σε αυτές τις υψηλές πιέσεις και τελικά αποφράσσονταν.

Η πίστη μου στη νομοτέλεια της φύσης και στη σοφία του Δημιουργού με οδήγησε από τα πρώτα χρόνια άσκησης της Καρδιοχειρουργικής στην εξεύρεση λύσεων που να υπηρετούν τη λογική της έμφυτης βιωσιμότητας.

Για το λόγο αυτό, τόσο εγώ όσο και οι συνεργάτες μου πιστέψαμε και καθιερώσαμε τη χρήση αμιγώς αρτηριακών μοσχευμάτων και δη των μαστικών αρτηριών, ώστε να εξασφαλίσουμε μεγαλύτερο προσδόκιμο καλής λειτουργίας. Πιστέψαμε και επιλέξαμε να χειρουργούμε με απόλυτα φυσικό τρόπο, δηλαδή σε πάλλουσα καρδιά, σε καρδιά η οποία λειτουργεί, χωρίς να χρησιμοποιούμε εξωσωματική κυκλοφορία που συνιστά μια διαδικασία άγνωστη για τον ανθρώπινο οργανισμό.

Πιστέψαμε και επιλέξαμε να προβαίνουμε σε πλαστική της μιτροειδούς βαλβίδας, από το να προχωρούμε σε αντικατάστασή της με κάποια μηχανική. Και για τον ίδιο ακριβώς λόγο, πιστέψαμε και χρησιμοποιήσαμε για πρώτη φορά στην Ελλάδα τα αρχέγονα κύτταρα, τα βλαστοκύτταρα, τα οποία αποτελούν το πρωτογενές υλικό της ύπαρξής μας, ώστε να βοηθήσουμε στην αναγέννηση του μυοκαρδίου.

Εκτός αυτών που ανέφερα, όμως, τα οποία ενδεχομένως είναι και τα προφανή, το βιβλίο αυτό αγγίζει ένα σημαντικότατο θέμα που αφορά όλους μας. Η σοβαρότητα και η παγκόσμια έκταση της σημερινής κρίσης δείχνει πως ο πλανήτης μας έχει φτάσει σε σημείο στροφής. Μιας στροφής, που θα οδηγήσει σε μια αλλαγή χωρίς προηγούμενο. Και για να καταλάβουμε αυτή την παγκόσμια αλλαγή, χρειάζεται να ξεθεμελιώσουμε τον παλιό τρόπο σκέψης μας, να γκρεμίσουμε τις παλιές αξίες και να τα δούμε όλα με καινούριο μάτι.

Στη ζωή μου, αυτό που κινούσε τα νήματα των αποφάσεων, των διεκδικήσεων, των εμπνεύσεων ήταν ένα: το όραμα ότι η απόφαση, η διεκδίκηση, η έμπνευση θα λειτουργήσουν όχι για το δικό μου καλό, αλλά για το καλό του συνόλου. Χαίρομαι που σήμερα συναντώ ανθρώπους, όπως τον Δημήτρη Τσιγγάνη, που μοιράζονται το ίδιο όραμα και που είναι πρόθυμοι να βοηθήσουν το σύνολο ώστε να δει τον κόσμο με καινούριο μάτι. Δεν μπορώ να πω με σιγουριά ότι τα πράγματα θα διορθωθούν αν αλλάξουν. Είμαι σίγουρος όμως ότι για να διορθωθούν, πρέπει να αλλάξουν.

Κλείνοντας, θα θυμίσω σε όλους έναν στίχο του σπουδαίου μας Ελύτη. «Ο ασυγχρονισμός της φύσης και του ανθρώπου, έφερε τον ασυγχρονισμό της ψυχής και του σώματος». Τις άγιες ημέρες που έρχονται, ας συγχρονιστούμε με τους ρυθμούς της φύσης. Τότε, ίσως, μπορέσουμε να συναντήσουμε την ψυχή μας…

Σωτήρης Πράπας, καρδιοχειρούργος

14 Φεβρουαρίου 2011