Πλήρη αποτυχία φαίνεται να έχει το δεκαετές σχέδιο για τη διατήρηση των ειδών καρχαρία που είχε εκπονηθεί από τον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (FAO) το 2001.
Δέκα χρόνια μετά την έναρξη του προγράμματος, το ένα τρίτο όλων των ειδών καρχαρία απειλείται με εξαφάνιση, αφού περισσότερα από 70 εκατομμύρια καρχαρίες αλιεύονται μαζικά κάθε χρόνο.
Οι καρχαρίες είναι περιζήτητοι καθώς στη νότια και ανατολική Ασία και αλλού, τα πτερύγιά τους χρησιμοποιούνται για την παρασκευή σούπας, η οποία θεωρείται εξαιρετικό έδεσμα. Η σούπα με πτερύγια καρχαρία, στην Ασία θεωρείται σύμβολο κοινωνικής καταξίωσης. Επιπλέον, στην Ευρώπη και την Αμερική υπάρχουν πολλές διάσημες συνταγές με κρέας καρχαρία.
Τα κράτη-αλιείς δεν ακολουθούν τις προτάσεις του δεκαετούς προγράμματος του FAO, ενώ την ίδια στιγμή δεν σέβονται τους σχετικούς νόμους – όπου αυτοί υπάρχουν. Τα κέρδη από την αλιεία καρχαρία είναι πολύ μεγάλα, καθώς τα θηράματα προορίζονται προς τεράστιες αγορές όπως η Κίνα και η Ιαπωνία, οι οποίες συνήθως μπλοκάρουν προσπάθειες επιβολής ελέγχου του αριθμού των θηραμάτων ή του εμπορίου τους σε παγκόσμιο επίπεδο.
Τα δίκτυα παρακολούθησης της άγριας ζωής Traffic και Paw Endowment σε μελέτη τους διαπιστώνουν ότι από τα είκοσι κράτη τα οποία αλιεύουν το 80% των καρχαριών παγκοσμίως, μόνο τα δεκατρία έχουν συντάξει κάποιο σχέδιο διατήρησης του είδους. Ακόμα όμως και σε αυτή την περίπτωση, τα προγράμματα αυτά δεν κρίνονται επαρκή, καθώς δεν είναι ξεκάθαρο πως θα επιτευχθεί ο έλεγχος μείωσης της αλίευσης και αν τα μέτρα που προβλέπονται θα είναι αποτελεσματικά.
Δύο από τους μεγαλύτερους αλιείς, η Ινδία και η Ινδονησία δεν έχουν ακόμα νόμους οι οποίοι θα περιορίζουν την υπεραλίευση, βοηθώντας στην προστασία και διατήρηση των ειδών καρχαριών. Οι δέκα μεγαλύτεροι κατά σειρά αλιείς καρχαρία παγκοσμίως είναι η Ινδονησία (13% των συνολικών θηραμάτων), η Ινδία, η Ισπανία, η Ταϊβάν, η Αργεντινή, το Μεξικό, το Πακιστάν, οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ιαπωνία και η Μαλαισία.
Σύμφωνα με τον Γκλεν Σαντ του Δικτύου Traffic «η μοίρα των καρχαριών βρίσκεται στα χέρια των είκοσι κρατών-αλιευτών, τα περισσότερα εκ των οποίων αποτυγχάνουν να δείξουν ότι έχουν κάνει οτιδήποτε, προκειμένου να σώσουν τα υπό εξαφάνιση είδη». Σύμφωνα με τον κ. Σαντ τα κράτη-αλιείς οφείλουν να αναλάβουν δράση προκειμένου «να μην συνεχίσει να μεγαλώνει η λίστα με τα υπό εξαφάνιση είδη.»
Η λίστα αυτή δεν είναι δύσκολο να μεγαλώσει, αφού οι καρχαρίες γεννούν λίγους απογόνους, οι οποίοι μάλιστα είναι εξαιρετικά ευπαθείς στα αρχικά στάδια της ζωής τους. Επιπλέον, η σημασία των καρχαριών στα θαλάσσια οικοσυστήματα είναι τεράστια, καθώς, συνήθως βρίσκονται στην κορυφή της διατροφικής αλυσίδας των οικοσυστημάτων τους. Τουλάχιστον πέντε είδη καρχαρία βρίσκονται στην κορυφή της διατροφικής αλυσίδας, θεωρούμενοι ως apex predator, δηλαδή «αρπακτικό ζώο κορυφής» το οποίο δεν αποτελεί θήραμα από άλλα ζώα. Μεγαλύτερη απειλή για τα αρπακτικά ζώα κορυφής αποτελεί ο άνθρωπος.
(Πηγές: Traffic, BBC, Planet Ark)
Φωτό:Wikipedia
Άρης Καπαράκης
Συνεργάτης της ΜΚΟ Σόλων
aris@solon.org.gr
28 Ιανουαρίου 2011
