1

MIKΡΟΠΛΑΣΤΙΚΑ, Ο ΑΡΓΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΗΣ ΜΕΣΟΓΕΙΟΥ

Δισεκατομμύρια μικροπλαστικά αντικείμενα, κομμάτια πλαστικού τα οποία δεν μπορεί να δει το ανθρώπινο μάτι, βρίσκονται στα νερά της Μεσογείου επιφέροντας ανεπανόρθωτες καταστροφές στο οικοσύστημά της.
Η μόλυνση, η υπεραλιεία, τα εισαγόμενα είδη, η άνοδος της στάθμης των θαλασσών και η υπερεκμετάλλευση των παράκτιων περιοχών υποβαθμίζουν εδώ και δεκαετίες τη Μεσόγειο. Τώρα μία νέα έρευνα φέρνει στην επιφάνεια ένα νέο κίνδυνο καθώς αποδεικνύει ότι περισσότερα από 250 δισεκατομμύρια μικροπλαστικά αντικείμενα μπορεί να βρίσκονται στα νερά της. 

Τα μικροπλαστικά αποτελούν μικροσκοπικές ίνες που προκαλούνται από τη διάσπαση μεγάλων πλαστικών αντικειμένων. Αποτέλεσμα της μακράς διαδικασίας αποσύνθεσής τους,στο νερό ,είναι η ενσωμάτωση των αντικειμένων αυτών στη θαλάσσια πανίδα και η κατανάλωσή τους από πτηνά και ψάρια.  

Η έρευνα που πραγματοποιήθηκε στα πλαίσια του Ευρωπαϊκού Προγράμματος Mediterranean En-Dangered (MED), συνέλεξε δείγματα από 40 και πλέον περιοχές στις ακτές της Γαλλίας και της Ιταλίας. Τα αποτελέσματα σε ορισμένες περιπτώσεις ήταν δραματικά, καθώς υπάρχουν περιοχές στις οποίες η συγκέντρωση μικροπλαστικών αντικειμένων είναι ανά τετραγωνικό εκατοστό 6 φορές μεγαλύτερη από την αντίστοιχη συγκέντρωση πλαγκτόν

Σε ορισμένες περιπτώσεις μάλιστα η συγκέντρωση πλαστικών αντικειμένων συγκρίνεται με την τεράστια κηλίδα του Ειρηνικού Ωκεανού που συχνά αναφέρεται ως ο μεγαλύτερος σκουπιδότοπος του πλανήτη. Η επιστημονική ομάδα του MED που διεξήγαγε την έρευνα, υπολογίζει ότι περισσότερα από 250 δισεκατομμύρια μικροσκοπικά, και ασύλληπτα για το ανθρώπινο μάτι αντικείμενα, βρίσκονται στα νερά της Μεσογείου.

Οι έρευνες που έχουν διεξαχθεί μέχρι τώρα για συγκέντρωση μικροπλαστικών στοιχείων αφορούν στην επιφάνεια της θάλασσας και στα νερά κοντά σε αυτή, με τους επιστήμονες να θεωρούν τα δείγματα άκρως «ανησυχητικά» ενόψει των επικείμενων ερευνών σε μεγαλύτερα βάθη. Μέχρι στιγμής, έχουν καταγραφεί περισσότεροι από 180 θαλάσσιοι οργανισμοί και περισσότερα από 100 πτηνά τα οποία απορροφούν ή τρώνε πλαστικό, ενώ πλαστικές ίνες βρίσκονται συχνά στα ψάρια που αλιεύονται.

Το πλαστικό αποτελεί τη μεγαλύτερη πηγή μόλυνσης των θαλασσών σε παγκόσμιο επίπεδο. Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Endangered Species International το 60 έως και 80% της θαλάσσιας μόλυνσης παγκοσμίως προέρχεται από πλαστικά αντικείμενα. Τα αποτελέσματα των διαδικασιών αποσύνθεσης των πλαστικών ινών είναι καταστροφικά αλλά και εξαιρετικά μακροπρόθεσμα καθώς ανάλογα με τη σύστασή τους, κάποια πλαστικά χρειάζονται εκατοντάδες ή και χιλιάδες χρόνια για να διαλυθούν. Οι βιολογικές επιπτώσεις που επιφέρει η αποσύνθεση αυτή είναι μη αναστρέψιμες στη θαλάσσια χλωρίδα και πανίδα καθώς παρατηρούνται ακόμα και φαινόμενα αποίκησης των θαλάσσιων οργανισμών απο πλαστικές και μικροπλαστικές ίνες.

Μπορεί το πλαστικό για την ανθρωπότητα να αποτέλεσε μία εξαιρετικά χρήσιμη και πρακτική εφεύρεση, αποτελεί όμως έναν από τους μεγαλύτερους εχθρούς του πλανήτη, καθώς εξαιτίας της σύστασής του είναι δύσκολα ανακυκλώσιμο και εξαιρετικά «εχθρικό» προς το περιβάλλον. Την επόμενη δεκαετία μάλιστα εκτιμάται πως η παραγωγή πλαστικών προϊόντων παγκοσμίως ίσως ξεπεράσει τη συνολική παραγωγή του 20ου αιώνα.

Πηγές: Mongabay.comEndagered Species InternationalRoyal Society Publishing, Murray R. Gregory Environmental implications of plastic debris in marine settings—entanglement, ingestion, smothering, hangers-on, hitch-hiking and alien invasions (PDF)
Φωτό: Wikimedia

Άρης Καπαράκης
Συνεργάτης της ΜΚΟ Σόλων
aris@solon.org.gr 

11 Ιανουαρίου 2011