ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ, ΣΥΝΘΕΣΗ & ΣΧΕΔΙΟ ΙΔΕΩΝ

ΠΑΡΑΚΜΗ ΚΑΙ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ (Γ΄ Μέρος)

Great presidential puzzle2 - Σόλων ΜΚΟ
image_pdfimage_print

Great presidential puzzle2 - Σόλων ΜΚΟ

Ποια γραμμή σκέψης καθόρισε την ενσωμάτωση του εργατικού κινήματος στο σύστημα;  Ποιες ποιότητες προσδιορίζουν την ανεπάρκεια των εκπροσώπων του πολιτικού κινήματος;  Υπάρχει πραγματικό  όραμα στο εργατικό κίνημα; 
       Μήπως ήρθε η ώρα να διαδραματίσει τον κρίσιμο διαμεσολαβητικό παράγοντα στην φύση, στο περιβάλλον, στις μορφές της ζωής και την εξέλιξή τους; Θα καταφέρει άραγε το εργατικό κίνημα να αποτελέσει ένα κίνημα αλλαγής του συστήματος και του ανθρώπινου ψυχισμού; Θα καταφέρει άραγε την δίκαιη αναδιανομή των πόρων χωρίς ολοκληρωτισμούς και με περιβαλλοντική συνείδηση; Θα τολμήσει να μιλήσει για την ανάγκη ελαχιστοποίησης των αναγκών και της εξασφάλισης επάρκειας για όλους εξαλείφοντας την φτώχεια;   

ΑΙΤΙΕΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΜΗΣ, ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑΣ ΤΟΥ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ – Η ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ.  Γ’ Μέρος
      Η αποδοχή των ιδεών γενικότερα δεν εξαρτάται μόνο από το πόσο αυτές είναι ήπιες ή συναινετικές αλλά και από την παράξενη ισχυρογνωμοσύνη της ανθρώπινης στάσης και σκέψης. Αυτήν την ανθρωπολογική ισχυρογνωμοσύνη την είδαμε ακόμη και στον Κέυνς ο οποίος δεν αναζήτησε μια ριζοσπαστική λύση αλλά ένα σχετικά αυτονόητο τρόπο λειτουργίας και προσέγγισης απαντήσεων μπροστά στα οικονομικά προβλήματα και τις κοινωνικές αδικίες του συστήματος. Σε τελική ανάλυση αυτό είχε φανεί προηγουμένως και πειραματικά στην οικονομική κρίση του ’29 και στην νέα πολιτική, στο νέο μοίρασμα και σχέδιο ή το New Deal του Ρούσβελτ. .

     Παρόλα αυτά είδαμε και εκεί αυτό τον παράξενο αρνητισμό όπως και την οικειοποίηση των νέων ιδεών του Κέυνς πολλές φορές από ανθρώπους που δεν είχαν ακριβώς αυτή την κουλτούρα και αυτό το αξιακό υπόβαθρο που είχε ο ίδιος. Αυτό λοιπόν το παράξενο ή παράδοξο της αδράνειας στο πεδίο των ιδεών ήταν επίσης αναπόφευκτο να λειτουργήσει και στο πεδίο της ιστορικής πόλωσης και όχι μόνο με ευθύνη βέβαια του μαρξιστικού ριζοσπαστισμού ο οποίος θα έλεγε κανείς και ότι εκβιάστηκε.

    Υπάρχει και η κριτική παρατήρηση του Τζον Φιτζέραλντ Κένεντι ότι αν ο Μαρξ είχε στη ζωή του μια άλλη δημοσιογραφική εργασιακή σχέση και αμοιβή τότε θα ήταν ίσως διαφορετική και η πορεία των απόψεών του. Αυτή την διαλεκτική να μην την απορρίπτουμε. Εξάλλου το είδαμε αυτό και στο προσωπικό βιογραφικό οδοιπορικό του Βλαντιμίρ Λένιν με την εκτέλεση του αδερφού του.[1]

     Η ιστορική πόλωση είναι πάντα πολυδιάστατη και εννοείται ότι αφορά τόσο τις ιδέες όσο και τις δράσεις, τους φορείς και τις ιδιαίτερες συνθήκες και συγκυρίες. Οι ιδιαίτερες συνθήκες και συγκυρίες οδήγησαν στην συνάντηση των ΗΠΑ, της ΕΣΣΔ και της Βρετανικής αυτοκρατορίας απέναντι στις Δυνάμεις του Άξονα κατά την διάρκεια του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου παρά τις διαφορετικότητές τους. Στη συνέχεια οδήγησαν στον Ψυχρό Πόλεμο και στην εξέλιξη του Ψυχρού Πολέμου που ακολουθήθηκε από την νέα Μπελ επόκ της παγκοσμιοποίησης που τελικά έδωσε τη θέση της στην σημερινή κρίση.


4.
 Η ενσωμάτωση των ανθρώπων
     Το επόμενο σημείο παρακμής του εργατικού κινήματος συνδέθηκε με την ενσωμάτωση των ανθρώπων ακόμη και μέσα από τις όποιες κοινωνικές κατακτήσεις και το τεχνολογικό μέρισμα. Μην ξεχνάμε ότι αυτές οι κοινωνικές κατακτήσεις μπορεί να ξεκίνησαν μέσα από τον Αμερικάνικο Εμφύλιο Πόλεμο αλλά συστηματοποιήθηκαν κυρίως ως στρατηγική εξουσίας μέσα από την πολιτική του Α’ Ράιχ προσβλέποντας στην μεγιστοποίηση της βιωσιμότητας και συνεκτικότητας της εξουσίας του απέναντι στα σημεία τριβής και κρίσης.

     Εξάλλου, ο ίδιος ο Μπίσμαρκ επιχείρησε να αποφύγει και τη μελλοντική εκτροπή της γεωπολιτικής του κυριαρχίας -μια ανατροπή μέσα από έναν πιθανό Παγκόσμιο Πόλεμο- όπως και το ίδιο επιχείρησε και στην εσωτερική διακυβέρνησή του. Και γι’ αυτό είπε ότι κάποια στιγμή θα πρέπει να βάλει κανείς και σοσιαλισμό στο πρόγραμμα του για να διατηρήσει την εξουσία του. Ήταν αυτός που εξέφραζε το «μακάριοι οι εξουσιάζοντες και κατέχοντες». Όλα τα έκανε υπό την έννοια της εκτίμησης της μελλοντικής διάρκειας της εξουσίας, του αυταρχισμού της, αλλά και της βιωσιμότητάς της. Έτσι απέφυγε τους κινδύνους της ολοκληρωτικής κερδοσκοπίας και της ολοκληρωτικής κρίσης του συστήματος. Επεδίωκε την βιωσιμότητα του συστήματος μέσα από τις κοινωνικές μεταρρυθμίσεις.

     Υπό αυτή την έννοια εισήγαγε έναν παγκόσμιο υλισμό, ο οποίος εκφράζεται από όλους αυτούς που στρατηγικά μεθοδεύουν ένα βιώσιμο και συγκαλυμμένο – με χαμηλό  προφίλ – σύστημα εξουσίας με όλη την διατήρηση του μηχανισμού αλλοτρίωσης, χωριστικότητας και εμβάθυνσή του μεταξύ των ανθρώπων. Συζητάμε για τον συγκερασμό της προοδευτικής οργάνωσης της αντιπροοδευτικότητας ή «προοδευτικής» καθήλωσης και μη ολοκλήρωσης της προόδου, και της διατήρησης της υπολλειμματικότητας του παρελθόντος σε κυριαρχία προς το μέλλον. Αυτό είναι το θεμελιώδες κακό αυτό το οποίο πρέπει να αντιπαλέψουμε και στο οποίο βέβαια η ανθρώπινη φύση δεν έχει ιδιαίτερες επιτυχίες.

    Για τους κινδύνους που απορρέουν από τις μορφές συγκαλυμμένης εξουσίας κάνει λόγο ο Τοκβίλ (Tocqueville) καθώς αυτή «καθιστά την ελευθερία πράξεων του ανθρώπου λιγότερο χρήσιμη, λιγότερο συχνή» σχολιάζοντας:
«Ένας αμέτρητος αριθμός ανθρώπων, όλοι ίσοι και όμοιοι, προσπαθούν αδιάκοπα να εξασφαλίσουν τις ευτελείς κι ασήμαντες χαρές με τις οποίες μπουκώνουν την αδηφάγο ζωή τους. Καθένας ζει μόνος του, καθόλου δε νοιάζεται για τη μοίρα όλων των υπόλοιπων τα παιδιά του και οι στενοί του φίλοι αποτελούν γι’ αυτόν ολόκληρο το ανθρώπινο γένος… Πάνω από αυτή τη ράτσα ανθρώπων στέκει μια τεράστια και προστατευτική δύναμη, η οποία δεσμεύεται να εξασφαλίσει την ικανοποίησή τους και να διαφυλάξει την τύχη τους. Η δύναμη αυτή είναι απόλυτη, ακριβολόγος, αρμονική, προνοητική και ήπια…. Προνοεί για την ασφάλεια τους, προβλέπει τις ανάγκες τους και προσφέρει όσα τους είναι απαραίτητα, διευκολύνει την πραγμάτωση των τέρψεών τους, αντιμετωπίζει τις κυριότερες ανησυχίες τους, κατευθύνει την εργασία τους, ρυθμίζει βάσει κανόνων την προέλευση της περιουσίας, και υποδιαιρεί την κληρονομιά τους τι απομένει εκτός από το να απαλλάσσει όλους αυτούς τους ανθρώπους από τον κόπο της σκέψης και τη σκοτούρα της ζωής; Καθημερινά καθιστά την ελευθερία πράξεων του ανθρώπου λιγότερο χρήσιμη, λιγότερο συχνή…. Η αρχή της ισότητας προετοίμασε τους ανθρώπους γι’ αυτά… Πάντα πίστευα ότι η υποτέλεια μιας αρμονικής, ήρεμης και ήπιας μορφής όπως αυτή που μόλις περιέγραψα…θα μπορούσε…να εδραιωθεί κάτω από τις φτερούγες της κυριαρχίας του λαού»[ 2 ]

     Έτσι λοιπόν μέσα από τις κοινωνικές κατακτήσεις – που προηγήθηκαν της γεωπολιτικής ανάπτυξης της σοβιετικής σοσιαλιστικής πολιτικής – και μέσα επίσης από το τεχνολογικό μέρισμα – χωρίς να ξεχνάμε το αίτημα για «εξηλεκτρισμό στον σοσιαλισμό» και από την μη ορθή ζωή ηθικής και εργασίας, μέσα από την επιθυμία για κατανάλωση και ελαχιστοποίηση της ανιδιοτελούς απόδοσης στο κοινωνικό καλό-  υπήρξε μια ενσωμάτωση και ένας εφησυχασμός των ανθρώπων και του εργατικού κινήματος και των εκφραστών του.

     Εξάλλου η πρώτη Μπελεπόκ θεμελιώθηκε μέσα από τις στρατηγικές ρεαλισμού ύπαρξης των Μεγάλων Δυνάμεων και ας μην ξεχνάμε ακόμη ότι ο ιδρυτής του Α’ Ράιχ επεδίωξε να εκτονώσει την Γαλλία και να την ωθήσει σε ένα νέο κύκλο αποικιοκρατίας στοχεύοντας να αμβλύνει τους κινδύνους της ρεβανσιστικής πόλωσης του υπήρχαν ως συνέπειες της προγενέστερης πολιτικής του. 

     Η συνύπαρξη που καλλιεργήθηκε τότε -συνύπαρξη που συνδέθηκε επίσης με κοινές αποικιοκρατικές κινήσεις και επιχειρήσεις όπως στην Βενεζουέλα και στην Κίνα- θυμίζει τις φάσεις της προηγούμενης Μπελ επόκ της παγκοσμιοποίησης στην Μέση Ανατολή, στην Ασία ή και αλλού.  Οι κινήσεις αυτές ήτανε κινήσεις ενός συντηρητισμού, ενός κατεστημένου και ενός συστήματος που μέσα του το ίδιο κυκλοφορούσε κυκλικές κρίσεις τις οποίες όμως ήθελαν οι στρατηγικοί παίχτες να μην ξεδιπλώνονται ριζικά ανατρεπτικά.

     Αυτό σημαίνει και στην επιθυμία των ανθρώπων που θέλουν να αποφύγουν την αντιμετώπιση των συνεπειών, των καταστάσεων και των πράξεων. Αυτό φάνηκε καθαρά, ακόμη και με τον εφησυχασμό που επεδίωκε η ανθρωπότητα ενώ εξαπλωνόταν ο ολοκληρωτισμός στον μεσοπόλεμο πριν από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Δεν θέλαμε να δούμε την βαρβαρότητα που κυοφορούσαμε. Δεν την κυοφορούν μόνο οι άλλοι, την κυοφορούμε και μείς. Εξάλλου και οι ρατσιστικοί νόμοι είχαν προϋπάρξει στην Πολιτεία της Καλιφόρνιας, μιας από τις πιο προοδευτικές σήμερα Πολιτείες, όπως στη Σουηδία και αλλού.

     Βλέπουμε αυτό τον συγκρητισμό του καλού και του κακού να ‘ναι διάχυτος στην ανθρώπινη ιστορία, στην σχέση ιδεών και πράξης, προσώπων και φορέων γενικότερα. Και γι’ αυτό θα πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα αυτοκριτικοί και να θεμελιώνουμε με μεγαλύτερη δυνατή νηφαλιότητα κάθε αξιολόγηση, ιχνηλάτηση και και αναγνώριση του εαυτού μας και των άλλων.

    Τέτοιες επικινδυνότητες, στην διάκριση ανάμεσα στο καλό και στο κακό, εμφανίζονται ακόμη και σε πιο πνευματικά εξιδανικευμένες μορφές όπως στην περίπτωση του Γκάντι ή κατ’ αναλογία του Μ. Αυρήλιου, όπως έχουμε τονίσει αλλού. Τέτοια προβλήματα τίθενται και για άλλες περιπτώσεις προσωπικοτήτων που δείχνουν να έχουν μια αποσύνδεση από την άμεση προσωπική ιδιοτέλεια.

   Τέτοιες περιπτώσεις υπήρξαν ιστορικά μοιραίες όπως ο Αρχιστράτηγος των Νοτίων στον Αμερικάνικο Εμφύλιο Πόλεμο Λη όπως και πάρα πολλές άλλες στην παγκόσμια ιστορία. Η επιλογή της συμμετοχής του στον πόλεμο με τον στρατό των Νοτίων, από τον στρατηγό Ρόμπερτ Έντουαρντ Λη – που λίγο έλλειψε να κοστίσει την ήττα στον Αβραάμ Λίνκολν και στους Βόρειους έγινε με βάση την δευτερεύουσα αρχή, εκείνη της υποστήριξης της πολιτείας από την οποία καταγόταν και όχι με βάση την πρωτεύουσα αρχή της υποστήριξης της κατάργησης του εγκληματικού θεσμού της δουλείας.

    Ο Λη παρότι ήταν κατά του θεσμού της δουλείας και δεν είχε μαύρους δούλους, αρνήθηκε την αρχηγεία του στρατού των Βόρειων επιλέγοντας να πολεμήσει με τον στρατό των Νότιων με βάση το γεγονός ότι η Πολιτεία στην οποία γεννήθηκε – η Βιρτζίνια – επέλεξε να πολεμήσει με τους Νότιους για την ανεξαρτησία της και τελικά υπέρ του θεσμού της δουλείας. [3]

      Η διάκριση μας, η ιστορική, πρέπει να οξυνθεί τόσο για την επιδίωξη και το ξεκαθάρισμα των στόχων και των σκοπών που έχουμε για την ζωή, το νόημά της και τα μέσα της όσο επίσης και για τα πρόσωπα και τους φορείς χωρίς τον επικριτικό ή κριτικό ολοκληρωτισμό. 

      Αυτός λοιπόν είναι ο τέταρτος λόγος αποτυχίας του εργατικού κινήματος. Είναι η ενσωμάτωση στην «αλλοτρίωση από μια έκφραση της ορθολογικής οργάνωσης της ανορθολογικότητας» παραφράζοντας προς μια πιο διευρυμένη έννοια τον χαρακτηρισμό του Μονοδιάστατου ανθρώπου από τον Μαρκούζε. .


5. Η κυκλικότητα της τοπικότητας του εγχειρήματος
      Τώρα θα περάσουμε σε έναν άλλο -σχεδόν φυσικό- παράγοντα στην ιστορία των ιδεών, της δράσης και των καταστάσεων ή των συστημάτων: είναι αυτή η κυκλικότητα όπως την βλέπουμε να λειτουργεί ενδοσυστημικά. Η κυκλικότητα της τοπικότητας του εγχειρήματος της σοσιαλιστικής επανάστασης, πέρασε διαδοχικά από:
1. την αρχική Λενινιστική φάση, μετά τη τοπικότητα της επέκτασης του εγχειρήματος και 
2. τον περιορισμό της με την Σταλινική φάση, «του σοσιαλισμού σε μία χώρα»,
3. τον νέο κύκλο επεκτατικότητας με τον σοβιετικό ιμπεριαλισμό και μιλιταρισμό.
4. Μετά ένας αντίστοιχος κύκλος μέσα στο Δυτικό μπλοκ με τις δικτατορίες της Λατινικής Αμερικής, της Ασίας, της Αφρικής λειτούργησε ως άλλως, και μετά είχαμε, 
5. τον εκδημοκρατισμό τους στις συμμαχίες αυτές του συστήματος, όπως και στα όρια των κρατών στο πλαίσιο του τέλους του Ψυχρού Πολέμου αλλά και με την εναλλαγή Κευνσιανών και Φρηντμανιανών ιδεών στην οικονομική διαχείριση του συστήματος κλπ. 
 
     Οι κυκλικότητες των ιδεών στην ιστορία και στο σύστημα, οι κυκλικότητες των ιδεολογικών ρευμάτων, θα πρέπει να εκτιμώνται σε συνάρτηση με τις συγκυρίες των γεγονότων που λειτουργούν ως καταλύτες για την διακλάδωση και την διακυμαντική τους ισχύ και επικράτηση. Η κρίση για παράδειγμα του Κευνσιανισμού, που παρατηρήθηκε σε μητροπολιτικές χώρες, με τις όποιες ατέλειες και αν εφαρμόστηκε ο Κευνσιανισμός – από την εποχή του New Deal ως την εποχή της Μεγάλης Κοινωνίας του Λίντον Τζόνσον και της προσπάθειας αναβίωσης της δημοκρατικής μεταρρύθμισης του Κάρτερ – ήταν προσπάθειες που ήταν συνυφασμένες με την κρίση ανεπάρκειας που έδειξε στο πεδίο της πράξης, μέσω της φθίνουσας απόδοσής του. Παραμένει η ανάγκη να εκτιμήσουμε την φθίνουσα απόδοση, τον εντροπικό και τον ενθαλπικό χαρακτήρα της φάσης ανάπτυξης των ιδεών και των φορέων τους στην ιστορία.  

      Ο Κευνσιανισμός άφησε το περιθώριο για την εκκρεμή ανάπτυξη της ακρότητας του Μίλτον Φρίντμαν και του Φρίντριχ Χάγιεκ στην Αγγλία της Θάτσερ και την Αμερική του Ρήγκαν και μεταγενέστερα. Εδω ακριβώς εμφανίζεται η αυταπάτη του μονόδρομου στην εποχή της παγκοσμιοποίησης, η οποία λειτούργησε με το χαμηλό προφίλ μιας ενσωματωμένης σοσιαλδημοκρατίας και ενός εξαιρετικά αναπτυγμένου πελατειακού διαπλεκόμενου και διεφθαρμένου οικονομικού πολιτικοοικονομικού συμπλέγματος και δημόσιου τομέα.

     Η κυκλικότητα των ρευμάτων λειτούργησε στο εργατικό κίνημα και με γεωγραφικούς όρους. Εδώ  πρέπει να σημειώσουμε τον ρόλο που έπαιξε ο κορπορατισμός ο οποίος λειτούργησε ως ένας τρόπος προσαρμογής και ενσωμάτωσης των σοσιαλιστικών ιδεών μέσα σε μη σοσιαλιστικές συνθήκες του συστήματος και αυτό πειραματικά θα έλεγε κανείς έγινε τόσο στην φασιστική Ιταλία του Μουσολίνι όσο και στις ΗΠΑ με τα εργατικά συνδικάτα και τα δικαιώματα τους συνεχίζοντας, διαχέοντας και μετεξελίσσοντας τη λογική της συντεχνιακής ρύθμισης που θυμίζει παλαιότερες εποχές.


6. Η σήψη στην εκπροσώπηση των πολιτικών και των συνδικάτων
     Ο επόμενος μεγάλος παράγοντας, ο πέμπτος θα λέγαμε παράγοντας, είναι η σήψη στην εκπροσώπηση των πολιτικών και των συνδικάτων, ενώ αντίστοιχα ο κορπορατισμός λειτούργησε με το γνωστό δόγμα «διαίρει και βασίλευε» στο κοινωνικό πεδίο, μ’ ένα χαρακτηριστικό το οποίο ήταν και ενδογενές. Δηλαδή ήταν μέσα και στο πλαίσιο και της ζήτησης των επιμέρους συλλογικοτήτων όπως είναι η ζήτηση που υπάρχει κατ’ αναλογία π.χ. στη γεωπολιτική αγορά της ισχύος μεταξύ των μικρών και των μεγάλων κρατών. Εκτός του κορπορατισμού λειτούργησε μια ιδιαίτερη πολιτική διαπλοκή με τα κόμματα και μια εργασιακή διαπλοκή με τα συνδικάτα, στο πλαίσιο ενός ρεαλισμού μειωμένων αξιών, μειωμένης ποιότητας και πολιτικού θεάτρου.

     Είναι γνωστό ότι οι πολιτικοί εμφανίζονται και διεκδικούν την ψήφο για να υπηρετήσουν, ενώ είναι πολύ γνωστό ότι ακολουθούν το «μακάριοι οι εξουσιάζοντες και οι κατέχοντες» έστω και για το όνομά τους. Ελάχιστοι πολιτικοί υπάρχουν –έστω και με τις όποιες αδυναμίες διαχείρισης και ολοκλήρωσης της ηθικής όπως ο Πλαστήρας ή άλλοι– που στην ιστορική τους διαδρομή μπόρεσαν να λειτουργήσουν με όρους υπέρβασης της καιροσκοπικής προσέγγισης των ζητημάτων και του ατομικισμού τους.

      Οι πολιτικοί λοιπόν – αλλά και οι εκφραστές των συνδικάτων που γίνονται σχεδόν πάντα πολιτικοί – σε μικρή ή μεγάλη κλίμακα λειτουργούν ως παράγοντες της διαφθοράς. Υπερασπίζονται τον εαυτό τους μόνο υπό την έννοια μιας συλλογικής απειλής: ότι απειλείται η δημοκρατία αν επικρίνονται αυτοί, ενώ δεν καταλαβαίνουν πόσο απειλή για την δημοκρατία είναι αυτοί οι ίδιοι, ο χαρακτήρας τους, η ανθρωπολογική τους ποιότητα και στάθμη, η κλειστότητά τους, η εχθρότητα που έχουν απέναντι σε άλλα υποκείμενα και ιδέες που διαφοροποιούνται από τα «ζωτικά» τους συμφέροντα και τους χώρους τους. 

      Η σήψη λοιπόν στην εκπροσώπηση των πολιτικών είναι η ανάδειξη της διαφθοράς, είναι η αδιακρισία απέναντι στην επικινδυνότητα του θεσμικού γίγνεσθαι, είναι η αμέλεια από το λειτουργήσουν με όρους πρόληψης στην θεσμική ή άλλη διακινδύνευση ενόψει άμεσων κερδών και ενόψει ενός κυκλικού καιροσκοπισμού στην κοινοβουλευτική θητεία. Αυτό είναι διαχρονικά ένα ζωτικό στοιχείο κατάλυσης, το οποίο είναι συμπληρωματικό των προβλημάτων της μαζικής κοινωνίας, η οποία όμως εκφράζεται πολλές φορές μ’ αυτό που της αντιστοιχεί.

     Αυτή η σήψη τώρα αναδεικνύεται και οι συνέπειές της θα αναδεικνύονται όλο και περισσότερο στο μέλλον. Εδώ αντιμετωπίζουμε το κρίσιμο θέμα της αναγκαίας στελεχιακής αναγέννησης και του πώς αυτή μπορεί να γίνει χωρίς τους «νεόπλουτους» του εργατικού κινήματος και της εργατικής πολιτικής.

     Συχνά ο εμπλουτισμός γίνεται από τους ίδιους τους πάσχοντες χώρους, γιατί αυτοί είναι αλλοτριωμένοι και άρρωστοι ακόμη και στο επίπεδο του επιστημονικού γίγνεσθαι και της καινοτομίας. Στην επιστήμη όμως συχνά οι μεγάλες συνεισφορές έρχονται από επιστήμονες-στοχαστές έξω από αυτή την επιστήμη για την ίδια αυτή την επιστήμη και αυτό είναι τόσο συχνό ώστε ο Ζακ Λαμπευρί μας πρότεινε το ακόλουθο θεώρημα: «όταν δεν βρίσκουμε λύση μέσα σ’ ένα κλάδο, η λύση έρχεται έξω από τον κλάδο».

      Συναινώντας σε αυτό, ο Εντγκάρ Μορέν μας θυμίζει πως «ο Δαρβίνος ήταν ένας φωτισμένος ερασιτέχνης» και ο «μετεωρολόγος Βέργκενερ» επιβεβαίωσε την «θεωρία της γεωλογικής κίνησης των ηπείρων, θεωρία η οποία επί μακρόν απορριπτόταν από τους ειδικούς ως θεωρητικών αδύνατη». Και προσθέτει «το απλοϊκό βλέμμα, που δεν γνωρίζει βεβαίως τα εμπόδια που η υπάρχουσα θεωρία θέτει στην εκπόνηση μιας καινούριας εκδοχής, μπορεί συχνά λαθεμένα αλλά ενίοτε σωστά, να πάρει το θάρρος γι’ αυτήν την καινούρια εκδοχή». [4]


7
Η έλλειψη οράματος και διάκρισης 
      Ο τελευταίος μεγάλος παράγοντας που στρέβλωσε την πορεία του εργατικού κινήματος ήταν η βασική έλλειψη οράματος και η αδιακρισία στους μελλοντικούς κινδύνους.

      Εδώ αναπτύχθηκαν και λειτούργησαν πολλοί παράγοντες. Κανείς σχεδόν δεν πρόσεχε την νέα θεσμική ισχύ του κεφαλαίου, τις μεγάλες κλίμακες με τα νέα θεσμικά εργαλεία όπως η επανεπένδυση, τα παράγωγα, το short selling, τη διαχείριση του ρίσκου και όλα αυτά. Κανείς σχεδόν δεν πρόσεξε την σχέση που έχουν τα κρατικά ομόλογα με την αναδιάρθρωση της εμπράγματης οικονομίας και τη κερδοσκοπία που εφαρμόζεται πάνω στα κρατικά ομόλογα έτσι ώστε τα κράτη να γίνουν οι διαχειριστές των μεγάλων κεφαλαιακών συμφερόντων στην εμπράγματη οικονομία.

       Οι κίνδυνοι επίσης που προκύπτουν από το έλλειμμα της τεχνολογικής και περιβαλλοντικής ηθικής δεν προσέχονται. Δεν προσέχεται επίσης η θεσμική σχέση και το λεπτοφυές γίγνεσθαι μεταξύ ιδιωτικότητας δικαιωμάτων ατομικών, κοινωνικότητας, δημοσίου αγαθού και ελευθερίας. Απουσιάζει η διαλεκτική διακριτικότητα.

     Έτσι ανακύπτουν ζητήματα επίσης πρακτικά, τα οποία κλιμακώνονταν επί μακρόν, όπως η δημογραφική έκρηξη και η δημογραφική γήρανση και εξελίσσονται σε λειτουργικά κρίσιμες και παράξενες αντιφάσεις. Ενώ δεν έχουμε μείωση του πληθυσμού, στην πραγματικότητα δείχνουνε μια γενικότερη ανεπάρκεια πολιτικών σε μια σειρά προβλημάτων, όπως το ασφαλιστικό.

      Είναι τέτοια προβλήματα, όπως τα προβλήματα του ρατσισμού και της μετανάστευσης, η ζήτηση φθηνής εργασίας και η επένδυση στην φθηνή εργασία, η ευχέρεια μεταφοράς κεφαλαίων και η δυσχέρεια μεταφοράς ανθρώπινων πόρων, ο αποκλεισμός των ανθρώπινων πόρων, των ανθρώπινων προσώπων και τελικά η αδυναμία θεσμικής εργασίας με θέματα μερισμού και κοινωνικής δικαιοσύνης, η αδυναμία εργασίας ιδεών σε αυτά τα πεδία και η αδυναμία σχεδίου, η αναγκαιότητα να δούμε την απόδοση της εργασίας όχι μόνο ατομικά αλλά και κοινοτικά, να δούμε επίσης τον κύκλο της ατομικής και της κοινοτικής απόδοσης αντιμετωπίζοντας την φθίνουσα ατομική απόδοση και την επικινδυνότητα της ιδιωτικότητας με την μεγιστοποιούμενη κοινοτική απόδοση και την κοινή ωφέλεια ή αντίστοιχα να ρυθμίσουμε τον κοινοτικό ολοκληρωτισμό και την κοινοτική επικινδυνότητα και αυτή ως απόδοση με την ατομική.

    Όλα αυτά τα ζητήματα που αφορούν μια νέα κουλτούρα ομαδικότητας, μετασχηματισμών και μιας νέας συστημικής ανάπτυξης. Δεν προσέχθηκαν, και πλέον με αυτές τις αιτίες της κρίσης – του εργατικού κινήματος, του κόσμου της συστημικής κρίσης και της κρίσης τελικά του εαυτού μας μέσα στο προσανατολισμό του μέλλοντος – είμαστε αντιμέτωποι με την νέα πρόκληση και αναγκαιότητα να αναπτύξουμε μια νέα επικλητική και σχεδιασμένα εφελκυστική πορεία προς το μέλλον να αναγνωρίσουμε νέες αρχές και αξίες και να πορευτούμε δημιουργικά σε αυτές.


Πλανητική ολοκλήρωση και εργατικό κίνημα
     Το εργατικό κίνημα πρέπει να γίνει ένα συνθετικό κίνημα. Θα έλεγε κανείς ότι υπό μια έννοια, αν και αυτό είναι περιοριστικό, το δεσπόζων μεθοδολογικό του χαρακτηριστικό πρέπει να ‘ναι ένα κίνημα στην βάση ενός νέου ολιστικού και περιβαλλοντικού Κευνσιανισμού. Αυτό όντως παρέχει έναν μεταβατικό ρεαλισμό και ένα πεδίο συναίνεσης που όμως πρέπει να προσεχθεί. Τελικά αυτός ο νέος Κευνσιανισμός, πρέπει να μην βλάπτει το περιβάλλον, να μην βασίζεται δηλαδή στην υπερβολική κατανάλωση, ζήτηση και παραγωγή, να μην είναι πληθωριστικός, να μην συνδεθεί με τον κόσμο της επιθυμίας και της αλλοτρίωσης και ταυτόχρονα όμως να μας απελευθερώνει από τον έλεγχο του περιορισμού του μέσου, δηλαδή του χρήματος, σε επίπεδο κράτους, κοινωνίας και κοινής ωφέλειας.

    Είναι ένα κρίσιμο και δύσκολο σημείο ισορροπίας το οποίο υποδηλώνει την αναγκαιότητα της θέλησης, της ισχυρής γενικής βούλησης, της θέλησης για το καλό. Η αναγκαιότητα της θέλησης είναι εμφανής όπως και η αναγκαιότητα της αδελφοσύνης για να μπορέσουμε να συνυπάρξουμε, «να συνενώσουμε», όπως έλεγε ο Χορκχάιμερ, «ελευθερία και αδελφοσύνη» μέσα από δικαιοσύνη που σημαίνει ιεραρχικότητα και ισότητα υπό την προοπτική ενός εξελικτικου στόχου και μιας ομαδικότητας του εγχειρήματος.

    Τελικά δεν μπορεί και δεν πρέπει να επιχειρηθεί ξανά – και να εξελιχθεί σε αποτυχημένη, ημιτελή και αποσπασματική, αρνητική και αποκλειστική – μια παγκόσμια κίνηση όπως το εργατικό κίνημα, όπως έγινε στο παρελθόν.

Οι ανάγκες των καιρών αναμένουν από το εργατικό κίνημα:
1. Το ρόλο του διαμεσολαβητικού παράγοντα ανάμεσα στην φύση, στο περιβάλλον, στις μορφές της ζωής και την εξέλιξή τους, γιατί δεν πρέπει να απορρίπτεται αυτή η εξέλιξη. Ο ρόλος αυτός πρέπει να είναι αρκετά ακέραιος  για να μην διολισθήσουμε σε μορφές οικολογικού ολοκληρωτισμού.  Αναμένεται από το εργατικό κίνημα να γίνει ο μεσολαβητής ανάμεσα στην υπανθρώπινη υπόσταση και τις ανθρώπινες εξελικτικές ανάγκες – στην πλανητική διάστασή της, που είναι μια οργανισμική, συνεκτική οικολογική πραγματικότητα που περιλαμβάνει και εμάς υπό τους νόμους της και υπό τις προοπτικές της.
Ωστόσο δυστυχώς, όπως παρατηρεί ο Ούλριχ Μπέκ, δεν υπήρξε καμία πτώση Βαστίλης για την περιβαλλοντική κρίση, την φύση και την εξέλιξη στα δικαιώματά της.

2. Να εκφράσει την κοινωνική, ψυχολογική και πολιτισμική ολοκλήρωση της ανθρωπότητας και του ανθρώπου και να ανατείνει – απελευθερώνοντάς μας από το να είμαστε ένα φάντασμα, ένας ιδιοτελής ένοικος στον πλανήτη – προς έναν πλανητικό, πνευματικό ορίζοντα, στοχασμό και Λόγο.

3. Να εκφράζει μια πλανητικά απελευθερωτική ιεραρχία αποσυνδεδεμένη από μορφές επιβολής, μια ιεραρχία οικειότητας και συντροφικότητας, θα λέγαμε ανοικτότητας και διακριτικής και αβλαβούς αλληλεπίδρασης.

  Φαίνονται δύσκολα αιτήματα αλλά δεν μπορούμε να προχωρήσουμε με λιγότερα από αυτά. Και αυτό πρέπει να επιτευχθεί χωρίς όλα τα μέσα και τους πόρους που δεν έχουμε. Πρέπει να παντρέψουμε τα μέσα, τους πόρους και την πραγματικότητά μας εξελικτικά, μετουσιωτικά και επικλητικά με αυτό που ζητάμε δηλαδή μια νέα πνευματική και ιστορική προσέγγιση αποκαλυπτική δυνατοτήτων και μια νέα μελλοντική αυτοπραγμάτωση ατομική και συλλογική.


Εργατικό κίνημα και γεωπολιτική
    Το πεδίο μέσα στο οποίο πρέπει να ενταχθεί το νέο πνευματικό και ιστορικό ξεκίνημα του εργατικού κινήματος μέσα από την παρούσα και την μελλοντική πολυδιάστατη κρίση είναι ένα πεδίο που είναι ταυτόχρονα γεωοικονομικόγεωπεριβαλλοντικό, γεωθρησκευτικό και γεωπολιτικό. 

Το γεωπεριβαλλοντικό
 συνδέεται με το γεωοικονομικό: η κρίση του νερού, η κρίση της ενέργειας η κρίση των φυσικών πόρων γενικότερα αλλά και η κρίση του κλίματος που αλλάζει τους όρους ζωής και τις ανάγκες της κοινωνίας και του προσανατολισμού με βάση ζητήματα και αγαθά όπως αυτό της υγείας και της φυσικής επιβίωσης. 

Η γεωθρησκευτική
 επίσης κρίση παίζει έναν αυξανόμενα τεράστιο ρόλο με την δυναμική υποκατάσταση που έχει ο θρησκευτικός τομέας στα ζητήματα πνευματικής και οντολογικής ανασφάλειας και του αυτοπροσδιορισμού αλλά και στα ζητήματα άμβλυνσης της πολιτικής αποτελεσματικότητας στην επίλυση των προβλημάτων. 

Η γεωπολιτική
 κρίση που συνοψίζει τις προηγούμενες κρίσεις, αναδεικνύει τους παίκτες της διακυβέρνησης – δηλαδή τα κράτη, τις κυβερνήσεις, τους πολιτικούς, τα μπλοκ συμφερόντων και ισχύος – σε καθοριστικούς παράγοντες μαζί με τις υποκειμενικές συνθήκες της μαζικής κοινωνίας τους η οποία λειτουργεί μέσα στα πλαίσιά τους. Οι Γάλλοι μέσα στη Γαλλία, οι Γερμανοί μέσα στη Γερμανία, οι Έλληνες μέσα στην Ελλάδα και ούτω καθεξής.

       Όλη αυτή λοιπόν η γεωπολιτική δυναμική, με τις παραδοσιακές της «ρεαλιστικές»-  όχι ταπεινές μεθόδους, τακτικές ή στρατηγικές και ερμηνείες – αποτελεί το σημείο της ολοκληρωτικής καταστάλαξης της κρίσης σε συνάρτηση όπως είπαμε με την μαζική κοινωνία που έχει σαφέστατα όρους δικής της ευθύνης και συμμετοχής.

       Έχουμε έναν μαζικό εαυτό και έναν ατομικό θα λέγαμε εαυτό, τον οποίον δεν τον προσδιορίζουμε ως μέρος ενός μαζικού εαυτού. Αισθανόμαστε πολύ άρτιο τον ατομικισμό μας παρά το γεγονός ότι αυτός είναι «ενεργούμενος καταναλωτισμός» μιας τεχνολογικής ευημερίας και μιας θεσμικής διακυβέρνησης. Δεν αυτοπροσδιοριζόμαστε πραγματικά εσωτερικά υπό τους όρους της ελευθερίας και της αλληλεγγυότητας της. Βλέπουμε τα ζητήματα μέσα από την αλλοτρίωσή μας και την ιδιοτέλεια και ως έτσι συγκροτούμε μια μαζική κοινωνία του θεάματος και της διασκέδασης, υποταγμένων υπηκόων και μονοδιάστατων ανθρώπων.

        Σ’ αυτήν την κατάσταση λειτουργεί και ενσωματώνεται η επιθυμία μας και η φαντασίωσή μας γιατί δεν είναι μια φαντασία δημιουργική, αλλά μια φαντασία ιδιοτέλειας, κέρδους, διασφάλισης ενός βιοτικού ζωτικού χώρου. Σε αντιδιαστολή, η δημιουργική  φαντασία είναι συντροφική, διακριτική, αβλαβής τόσο για τον εαυτό μας όσο και για το περιβάλλον, για τους άλλους, για την κοινωνία του πνεύματος, των ιδεών και την κοινωνία της υπερβατικής οντότητας θα λέγαμε.


Προς ένα νέο πολιτισμό εργασίας
      Είμαστε λοιπόν μπροστά στις προκλήσεις για το μέλλον και στα αιτήματα που πρέπει να διατυπωθούν ξανά και να δούμε τους τομείς αυτών των αιτημάτων.

      Οπωσδήποτε πρέπει να αντιμετωπίσουμε την φτώχεια και να το κάνουμε με τους όρους της περιβαλλοντικής λιτότητας, της ελαχιστοποίησης και του ορθολογισμού των αναγκών και της εξυπηρέτησής τους αλλά και με όρους επάρκειας. Το ζήτημα της επάρκειας της τροφής και των αναγκαίων δημόσιων ελεύθερων αγαθών γενικότερα και της «ελευθερίας από τη φτώχεια» θα συνδυάζεται –το αίτημα αυτό της μιας από τις 4 θεμελιώδεις ελευθερίες που είχε διακηρύξει ο Ρούσβελτ– με το αίτημα που θέτει ο Φτωχούλης του Θεού, ο Φραγκίσκος της Ασίζης για την «ελευθερία από τις ανάγκες». Αυτό λοιπόν το ζήτημα πρέπει να προσεγγισθεί για να φτάσουμε να λύσουμε τον τραγικό φαύλο κύκλο όπου κάποιοι πεθαίνουν από τον υπερσιτισμό, την αφθονία, την ανία και τον διατροφικό κορεσμό «εν είδει» Ρωμαϊκού γεύματος και άλλοι πεθαίνουν και εξαθλιώνονται από την ασιτία και την έλλειψη νερού και στοιχειώδους υγιεινής.

      Από την άλλη μεριά κάνουμε τεράστιες δαπάνες σε θέματα νοσηλείας και αναγκών υγείας και έτσι βραχυκυκλώνουμε την οικονομία. Την οδηγούμε μακριά από συνέργειες και πραγματικές διατομεακές οικονομίες κλίμακας και απορούμε γιατί μέχρι τώρα η οικονομία που ενδιαφερόταν τόσο πολύ για την οικονομική αποτελεσματικότητα αδιαφορεί γι’ αυτό το ζήτημα, εκτός κι αν «θέλουμε» να δημιουργούμε αρρώστους για να κερδίζουμε από τα νοσήλια είτε των πλούσιων είτε των φτωχών. Αυτό πρέπει να το σκεφτούν ακόμη και οι πλούσιοι που τόσο πολύ μαστίζονται από χρήση ψυχοφαρμάκων, ακόμη και ναρκωτικών όσο και των άλλων αναγκαίων βέβαια ιατρικών και φαρμακευτικών αγωγών.

    Αυτό είναι ένα πρώτο ζήτημα που δείχνει την διαπλοκή και την διαλεκτική της ιστορίας και των αναγκών του στομαχιού και του σώματος, από κει που ξεκινάει και η ανάγκη της εργασίας και δείχνει την σημασία για το πώς προσεγγίζουμε την ίδια την εργασία.

Χρειαζόμαστε ένα νέο πολιτισμό εργασίας στο επίπεδο:
1. της ψυχολογικής μας άμεσης σχέσης με αυτήν, 
2. της επιλογής και του προσανατολισμό μας στην εργασία όπως και 
3. των εισοδηματικών μας απολαβών 
4. της ομαδικότητας και της συνεργατικότητας 
5. των ανοικτών ευκαιριών 
6.της σχέσης εργασίας, ελευθερίας και εαυτού, ευθύνης, δημιουργικής ποιότητας, πολιτισμού, κοινωνίας της φύσης και του πνεύματος 
7. των εργασιακών σχέσεων

       Η εργασία συνδέεται με το προϊόν, με την επιχειρηματικότητα και με το μέσον. Πρέπει να δούμε όλον αυτόν τον κύκλο ξανά από την αρχή. Πρέπει να δούμε ολοκληρωμένα τον κύκλο της οικονομίας, τον κύκλο της εργασίας και του προϊόντος και οπωσδήποτε το γεγονός ότι είναι μια καθαρή σπατάλη η παραγωγή ορισμένων προϊόντων ή αγαθών και υπηρεσιών. Για παράδειγμα, πέρα από βαρβαρότητα ο πόλεμος υπό μια λογική έννοια είναι μια καταστροφή πόρων. Δεν λέμε ότι δεν χρειάζεται η αποδόμηση, η καταστροφή, ο θάνατος και η αφαίρεση ως διεργασία της εξέλιξης εξάλλου είναι και βιολογική διεργασία. – αλλά είναι και μια μορφή ηλιθιότητας αυτή η βαρβαρική και ιδιοτελής χρήση και εφαρμογή της ισχύος, αυτή η αυτοκαταστροφικότητα , αυτή η αυτοκτονία.

       Ας αφήσουμε καλύτερα να δουλεύει ο φυσικός και ο πνευματικός κύκλος και να μην συνεργούμε με έναν κοινωνικό κύκλο που εισάγει κακό, εισάγει ιδιοτέλειαστρεβλώνει τελικά με πανουργία την αρμονικότητα του κύκλου της ανάλωσης, της καταστροφής, της δημιουργίας και της συντήρησης ή της βιωσιμότητας. Η ειρήνη και η συνεργασία λοιπόν πρέπει να είναι θεμελιώδης επιλογή.

       Πρέπει να επαναξιολογήσουμε και τα θέματα που αφορούν το τι προϊόντα θέλουμε και χρειαζόμαστε στις πραγματικές επιλογές μας. Να ορίσουμε τα ζητήματα ώστε να φύγουμε από το πεδίο διακινδύνευσης της επιθυμίας, της ιδιοτέλειας μας και της χωριστικότητάς μας. Δεν μπορούμε να θέλουμε τον κόσμο ως το θέατρό μας και να λειτουργούμε με έναν καταναλωτικό παρασιτισμό. Πρέπει να επιλέξουμε τι θέλουμε και αυτό αφορά την κοινωνία του θεάματος όπου βλέπουμε μια εξωφρενική κραιπάλη και αγνοούμε την συνέργεια του πολιτισμού με την οικονομία.

       Ξοδεύουμε τόσα πολλά χρήματα για την παραγωγή του αθλητισμού χωρίς να αθλούμαστε οι ίδιοι για λόγους υγείας και με μέτρο. Γινόμαστε συνεργοί στην αμοιβή άχρηστων επαγγελμάτων και υπερβολών στον τομέα του θεάματος, σε όλη αυτή την επιδεικτική και θεαματική εμπορευματική εκπόρνευση του ανθρώπινου σώματος ενώ την ίδια ώρα λειτουργούμε με όρους σεξουαλικού και ψυχαναλυτικού πουριτανισμού και υποκρισίας κλπ.

     Λειτουργούμε με μια λογική που δεν κατανοεί το πόσο συνεργατικός παράγοντας είναι ο πολιτισμός και οι αξίες στην οικονομία. Καταναλώνουμε προϊόντα και έχουμε γιγαντώσει επιχειρήσεις που έχουν περάσει μετά και σε άλλα προϊόντα για να έχουν μια διαρκή εμπραγμάτωση της κυριαρχίας τους. Τέτοιες είναι εταιρείες που παράγουν προϊόντα τα οποία σε ένα πολύ μεγάλο βαθμό μπορεί να ήταν άχρηστα ή επιζήμια. Με αντίστοιχη λογική υπάρχουν επιχειρήσεις που παράγουν π.χ. κατ’ υπερβολή όπλα κλπ.

      Ερχόμαστε επίσης στην θεμελιώδη αξία της υγείας που σωστά και ολοκληρωμένα την προσεγγίζουμε προληπτικά, θεραπευτικά και κοινωνικά τόσο σε μας όσο και στην φύση και στον πολιτισμό μας. Περνάμε στην ποιότητα ζωής, στην σχόλη, στον ελεύθερο χρόνο και στον πολιτισμό. Τι κάνουμε γι’ αυτά και ποιες είναι οι επιλογές μας; Ερχόμαστε στο περιβάλλον και στην αειφορία του πράγμα συνδεόμενο και με την ποιότητα της ζωής. Τελικά θα πρέπει να έρθουμε στην ασφάλιση. Δεν μπορούμε να ασφαλίσουμε τον εαυτό μας μεμονωμένα και χωριστικά. Χρειάζεται ένα σύστημα μερισμού, ένα σύστημα πρόνοιας, χρειάζεται τελικά να μην ζούμε για την εργασία αλλά να ζούμε με την εργασία. Να μην ζούμε για την οικονομία, να ζούμε με την οικονομία καθώς παρ’ όλες τις υποσχέσεις, το τεχνολογικό μέρισμα και την τεράστια παραγωγή και συγκέντρωση κεφαλαίου έχουμε οδηγηθεί σε μια κρίση ασφαλιστικού αδιανόητη και αδιέξοδη, επιδεινούμενη. Χάνουμε τα κοινωνικά κεκτημένα γιατί βέβαια δεν τα σεβαστήκαμε σωστά και από τη δική μας μεριά.

       Με αντίστοιχο τρόπο ερχόμαστε στα ζητήματα που αφορούν την ειρήνη και την συνεργασία των λαών, τον παγκόσμιο μερισμό και τον κοινωνικό μερισμό των προϊόντων. Ζητήματα που αφορούν στην ομαδικότητα στην κουλτούρα παραγωγής, κατανάλωσης και ποιότητας χωρίς αντιφάσεις. Βρισκόμαστε ήδη και μπαίνουμε σε νέους φαύλους κύκλους μέσα από μια έλλειψη ολοκλήρωσης του λόγου μας, από μια ατέλεια του λόγου και υποκαθιστούμε αυτή την ατέλεια με τυπικούς γραφειοκρατικούς ολοκληρωτισμούς, κοκ.

       Τέλος, περνάμε στον θεμελιώδη τομέα της εκπαίδευσης και της πολιτικής όπου βλέπουμε την ευθεία σχέση που πρέπει να αναδείξει το εργατικό κίνημα ως το μεγάλο δίπολο της αλλαγής. Το μεγάλο δίπολο της αλλαγής είναι η παιδεία, είναι η εκπαίδευση, η μαθητεία και η εξέλιξη της συνείδησής μας μέχρι το σημείο της ομαδικής συνείδησης και της υπερβατικότητας ως ανθρωπολογική, εξελικτική μύηση και από την άλλη μεριά το ζήτημα της ελευθερίας και της δημοκρατίας.

      Το δίπολο εκπαίδευση και πολιτική διακυβέρνηση παίζει έναν καθοριστικό ρόλο. Η διακυβέρνηση στην λογική της άμεσης βιωσιμότητας του συστήματος και η παιδεία στην λογική της πρόληψης και της προληπτικής, διακριτικής αντιμετώπισης του μέλλοντος – για να μπορούμε να αποσυνδεθούμε τελικά από την αναγκαιότητα της πολιτικής ως εξουσία και να πάμε στην πολιτική ως συμμετοχή, ως ελευθερία, ως δημιουργικότητα για να ελαχιστοποιήσουμε τις ανάγκες μας για μια εξουσία που οριοθετεί αυταρχικά και υπό όρους στενότητας, για να υποβάλλει ένα μέτρο και μια ρύθμιση και να φτάσουμε σε μια πολιτική αφθονίας η οποία θα έχει βέβαια μέτρο, – και δεν θα συνδέεται με μια αφθονία πλασματική αλλά με μια αφθονία ανθρωπίνων σχέσεων καλής θέλησης, απελευθερωτικής οικειότητας, συνάφειας, ομαδικότητας.

      Το μεγάλο ζήτημα λοιπόν είναι ότι το εργατικό κίνημα πρέπει να σηκώσει τόσο ένα μορφωτικό όσο και ένα θεσμικό φορτίο στον ορίζοντά του για αλλαγή και αυτό είναι το κεντρικό του ζήτημα και η μεγάλη του πρόκληση. Αυτό μπορεί να γίνει με εργασία και εξέλιξη στα πάντα με συνοχή, διάκριση και αβλάβεια στις ιδέες, τα πρόσωπα, τα κινήματα, και τους φορείς.

      Αυτό νομίζουμε είναι ένας λόγος επικλητικός. Είναι όμως ζήτημα αν θα υπάρξει αυτή η εφελκυστική ανταπόκριση μέσα από την κρίση και μέσα από την ιστορική συγκυρία και προοπτική. Η βιωσιμότητα της ανθρωπότητας, του οικοσυστήματος αλλά και του εξελικτικού εγχειρήματος – σε ένα βαθμό βέβαια για να μην βλέπουμε ανθρωποκεντρικά την όλη υπόθεση – είναι μέσα στο πλαίσιο αυτό ενταγμένη και υπό αυτή την έννοια το κάλεσμα αυτό έχει και μία απόγνωση αποβλέποντας στην πλήρη ανάληψη ευθύνης από όλους μας.

     Το εργατικό κίνημα στην νέα του μορφή πρέπει να αποτελέσει τον φορέα μιας συνθετικής κουλτούρας και συστημικής καινοτομίας και ολοκλήρωσης χωρίς ολοκληρωτισμό. Μιας κουλτούρας σύνθεσης χωρίς ολοκληρωτισμό εμπράγματης, λειτουργικής και προοδευτικής.

      Θα έρθουμε αντιμέτωποι – και θα πρέπει να είμαστε όσο το δυνατόν πιο ξεκάθαροι συνειδησιακά, επικοινωνιακά σε κάποιο επίπεδο και θεσμικά σε άλλο – με όλες αυτές τις συνειδησιακές μας καταβολές του ατομικισμού. Τον ατομικισμό αυτόν που βλέπουμε να λειτουργεί σε μια θεατρική παραζάλη στα μαζικά μέσα ενημέρωσης και επικοινωνίας, στο σύστημα και την νομενκλατούρα της επικοινωνίας και των ελίτ, στις ελίτ της ισχύος, του θεάματος, και ακόμη και στο μικροκοινωνικό επίπεδο, στους θρασύδειλους ατομικούς ναρκισσισμούς μας και στις θρασύδειλες αποξενώσεις μας.

      Έχουμε να κάνουμε πολύ δουλειά με τον εαυτό μας για να λειτουργήσουμε απελευθερωτικά για την δημιουργία ενός κινήματος βαθιάς αλλαγής που θα αλλάξει – ιστορικά και πολιτισμικά – το ψυχολογικό και το συστημικό πεδίο του κόσμου, που θα αναδείξει ένα σχέδιο λόγου, έναν χάρτη αξιών και θα οδηγήσει σε μια αναγνώριση φορέων, προσώπων, οργανισμών αλλαγής και επιτέλεσης του σχεδίου.

      Πρέπει να νικήσουμε την ασημαντότητα, την περιττότητα, την καταχρηστικότητα του ατομικισμού και της αρνητικής, εγωκεντρικής συνειδητότητας μέσω μιας νέας συνεργατικής αναζήτησης, εναρμόνισης και αλληλέγγυας ποιότητας.

      Υποχρεωτικά το εργατικό κίνημα πρέπει να περάσει μέσα από μια βαθιά ψυχολογική και φιλοσοφική και ανθρωπολογική θεώρηση την οποία να διευθετήσει επικοινωνιακά και διαβουλευτικά. Παράλληλα οφείλει να κάνει μια επιστημονική και βαθιά τεχνική επεξεργασία στο σύστημα ώστε μέσα από την εκπαίδευση και την πολιτική να υπάρχει η αναγκαία εξέλιξη για ένα βιώσιμο και κρίσιμα απελευθερωτικό μέλλον και σχέδιο. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να αναγνωρίσουμε την μεταβατικότητα της κατάστασής μας και ότι πρέπει να εξελιχθούμε οι ίδιοι, να εξελιχθούμε ομαδικά, να εξελιχθούμε στην αναγνώριση της υπερβατικότητας απέναντί μας με έναν τρόπο απελευθερωτικό.

Διαβάστε εδώ το Α’ Μέρος
Διαβάστε εδώ το Β’ Μέρος

Αναφορές:
[1] «Ο μεγαλύτερος αδελφός του (γεννημένος το 1866) ήταν μέλος του “Ναρονδοβόλτσι” (μιας επαναστατικής τρομοκρατικής οργάνωσης), και λόγω της συμμετοχής του στην ανεπιτυχή απόπειρα δολοφονίας κατά του τσάρου Αλεξάνδρου Γ’, εκτελέσθηκε (1891). Το γεγονός αυτό υπήρξε καθοριστικό στη ζωή του Βλαντιμίρ Λένιν» (βικιπαίδεα)
[2] Ferguson Niall, «Το Πλέγμα του Πλούτου», 1320 Tocqueville, «Old Regime», σ. 219 κ.εξ. 
[3] Ρόμπερτ Λη (βικιπαίδεια
Αμερικανικός Εμφύλιος Πόλεμος (βικιπαίδεια),   
[4 ] Μορέν Εντγκάρ, «Το καλοφτιαγμένο κεφάλι», σελ 141, 2000, Εκδόσεις του 21ου
«Ένας παγκόσμιος χάρτης που δεν περιλαμβάνει την Ουτοπία δεν αξίζει ούτε ματιά, καθώς παραλείπει τη μόνη χώρα όπου η Ανθρωπότητα αποβιβάζεται πάντα. Και τότε ατενίζει και, διακρίνοντας μία καλύτερη χώρα, ανοίγει πανιά. Πρόοδος είναι η πραγμάτωση των Ουτοπιών» 
Μετάφραση: Μιχάλης Παπαντωνόπουλος

Γιάννης Ζήσης, συγγραφέας
Μέλος της γραμματείας της ΜΚΟ Σόλων
ioanniszisis@solon.org.gr

12 Ιουλίου 2010

Σχετικά άρθρα