1

“OI ΛΥΣΕΙΣ ΘΑ ΠΡΟΕΛΘΟΥΝ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΑΓΩΝΕΣ ΤΩΝ ΑΠΛΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ” – ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΣΤΙΒΕΝ ΜΠΕΣΤ ΣΤΗ ΜΚΟ ΣΟΛΩΝ

Ο Steven Best, Αναπληρωτής Καθηγητής Ανθρωπιστικών Σπουδών και Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο του Τέξας μιλά στη ΜΚΟ Σόλων για τον ρόλο της οπτικής των ζώων στην ανθρώπινη κοινωνία, το παράδειγμα της κακομεταχείρισης τους από τους ανθρώπους που επεκτείνεται και στην εκμετάλλευση μεταξύ ανθρώπων και τον τρόπο με τον οποίο τα κοινωνικά κινήματα θα κατορθώσουν να ακουστούν και να δώσουν τη μάχη για τους σκοπούς και τα ιδανικά τους, μέσα στα πλαίσια της παγκόσμιας οικολογικής και οικονομικής κρίσης. Η συνέντευξη παραχωρήθηκε στα πλαίσια της 2ης Διεθνούς Ημερίδας Περιβαλλοντικής Ηθικής.

-Κύριε Μπεστ στην ομιλία σας αναφερθήκατε σε έναν κόσμο όπως αυτός φαίνεται από την πλευρά των ζώων. Πιστεύετε ότι μια αλλαγή σε αυτή την οπτική θα φέρει την αλλαγή στον τρόπο που συμπεριφέρεται ο άνθρωπος στα ζώα, ότι θα φέρει το τέλος της εκμετάλλευσής ανθρώπου από άνθρωπο?

-Η οπτική από την πλευρά των ζώων είναι ζωτικής σημασίας για την κατανόηση της ιστορίας και της κοινωνικής εξέλιξης, για να αντιληφθούμε τα αίτια της κρίσης που ζούμε σήμερα. Ο Μαρξ έκανε λόγο για το αίνιγμα της ιστορίας και υποστήριξε ότι ο κομμουνισμός θα απαντήσει σε αυτό το αίνιγμα, κάτι που δεν έγινε. Καμία οπτική δεν απάντησε στο αίνιγμα της ιστορίας. Κατά τη γνώμη μου το αίνιγμα είναι το πώς εξελίχθηκε η κρίση ώστε να φτάσουμε από μία αταξική κοινωνία να γίνουμε μια κοινωνία δεσποτών και κυρίαρχων. Πρέπει να κατανοήσουμε αυτή τη μετάβαση, τις αλλαγές που υπέστησαν οι κοινωνικοί ιστοί και ο τρόπος σκέψης μας, ο οποίος έγινε ιεραρχικός.

Η οπτική από την πλευρά των ζώων είναι πρωταρχικής σημασίας για να αντιληφθούμε (τους λόγους) την εξέλιξη και τις αιτίες της ανάπτυξης της ιεραρχικής κοινωνίας και της κοινωνικής και οικολογικής κρίσης την οποία βιώνουμε σήμερα.  Δεν μπορούν αυτές οι διαδικασίες να γίνουν αντιληπτές χωρίς να κατανοήσουμε τον τρόπο οπτικής των ζώων. Πρέπει να λάβουμε υπόψη μας πολλές οπτικές, αλλά αυτή πιστεύω είναι ζωτικής σημασίας και μέχρι σήμερα είναι πολύ παραμελημένη. Και δεν νομίζω ότι έχουμε πολλές ευκαιρίες για να κατανοήσουμε θεωρητικά τι συμβαίνει ώστε να το αλλάξουμε πολιτικά.

-Πιστεύετε ότι η απελευθέρωση των ανθρώπων, των ζώων και της Γης, οι οποίες συνδέονται με έναν τρόπο ολιστικό, είναι πρώτα απ’ όλα ένα πολιτικό ζήτημα?

-Ναι, αποτελεί ζήτημα καταπίεσης των κοινοτήτων και πως διαφορετικές δυνάμεις επιδρούν πάνω τους. Δεν μπορείς να αντιμετωπίσεις ζητήματα όπως ο σεξισμός και ο ρατσισμός ανεξάρτητα από άλλα όπως ο σπισισμός, ή το αντίστροφο…  Υπάρχει μια επιδείνωση και μια αποσταθεροποίηση στο ζήτημα. Είμαι αρκετά απαισιόδοξος για το κατά πόσο μπορεί να επιτευχθεί μία πλήρης απελευθέρωση γιατί ο τρόπος σκέψης μας δεν βοηθά. Οι άνθρωποι δυσκολεύονται πολύ να δουλέψουν μαζί, να συνεργαστούν. 

Μας είναι δύσκολο να έχουμε σχέσεις με άλλους ανθρώπους, προκειμένου αργά ή γρήγορα να επιτύχουμε την οικοδόμηση ενός αποτελεσματικού κινήματος, μιας ένωσης –αργά ή γρήγορα- πολλών διαφορετικών κινημάτων με διαφορετικά συμφέροντα, παρόλο που το κοινό συμφέρον είναι ο στόχος τους. Είναι πολύ δύσκολο να οικοδομήσουμε τέτοιου είδους πολιτικές, αν και υπάρχουν τέτοια ιστορικά παραδείγματα.  Ένα τέτοιο ήταν στις Ηνωμένες Πολιτείες τον 19ο αιώνα. Μεταρρυθμιστικό κίνημα υπέρ των παιδιών, υπέρ των γυναικών, υπέρ των ζώων, το κίνημα για την κατάργηση της δουλείας των μαύρων. Οι άνθρωποι συνεργάστηκαν για τα κινήματα αυτά και τα ενοποίησαν. Οι άνθρωποι συνεργάζονται συχνά.

Υπάρχει λοιπόν η πιθανότητα πραγματοποίησης των στόχων σε πολλές άλλες περιπτώσεις. Υπάρχει όμως και η πιθανότητα σχηματισμού τέτοιων πολιτικών συμμαχιών. Και πρέπει δεδομένα να το κάνουμε. Με μία οργάνωση ανάλογη ας πούμε με αυτή των φυλών. Όπως ανέφερα έχουμε ενοποιήσει την οικολογία με την κοινωνική δικαιοσύνη και σε αυτή την ενοποίηση πρέπει να ενσωματώσουμε και το ζήτημα της απελευθέρωσης των ζώων. 
Η κοινότητα των υποστηρικτών της απελευθέρωσης των ζώων δεν μπορεί να θεωρεί το ζήτημα αυτό ως μεμονωμένο, ανεξάρτητο από τα άλλα. Το κίνημα τους πρέπει να αντιμάχεται και τον σεξισμό, τον ρατσισμό… Το αριστερό κίνημα πρέπει να πάρει σοβαρά το ζήτημα απελευθέρωσης των ζώων αλλά και να θεωρήσει το βεγκανισμό ως το κλειδί στην επίλυση της περιβαλλοντικής κρίσης.

-Τα κοινωνικά κινήματα δηλαδή θα αποτελέσουν το κλειδί προκειμένου να πειστούν οι φτωχότερες τάξεις, όλοι οι φτωχοί άνθρωποι του πλανήτη προκειμένου να υιοθετήσουν ένα νέο όραμα για την οικολογία;

-Ναι, θα αποτελέσουν το κλειδί για κάτι τέτοιο, για μια αλλαγή στην ζωή τους. Κάτι τέτοιο είναι βέβαια εναντίον του βεγκανισμού ως μόδα, ως τρόπο ζωής. Λέει πχ. κάποιος «το μόνο που μπορώ να κάνω είναι να είμαι βέγκαν». Συγγνώμη αλλά δεν είναι έτσι, πρέπει να παλέψεις για κοινωνική δικαιοσύνη, για το περιβάλλον. Δεν αρκεί να αλλάξει κάποιος κάτι στη ζωή του, πρέπει να συμμετέχει στο κίνημα. Με την δημιουργία κινήματος αποτρέπουμε τον κατακερματισμό του καθενός στην δική του ουτοπία. Συνεργαζόμαστε, απλώνουμε γέφυρες ο ένας στον άλλον, έχουμε κοινούς στόχους, στόχους απελευθερωτικούς και σεβόμαστε ο ένας τις ανάγκες του άλλου. Τότε θα δούμε πρόοδο μέσω των κοινωνικών κινημάτων. Δεν θα την δούμε από τα οράματα και τις σκέψεις του καθενός ξεχωριστά. Η αλλαγή θα έρθει μέσω της οικοδόμησης κοινωνικών κινημάτων.

-Η πρόοδος των κοινωνικών κινημάτων θα προέλθει από την κοινωνία των πολιτών ή από το υπάρχον πολιτικό σύστημα;

-Τα κινήματα θα προέλθουν μέσα από την κοινωνία των πολιτών, τα κινήματα διαβούλευσης. Δεν εμπιστεύομαι και πολύ την πολιτεία ότι θα είναι αυτή που θα δώσει τις λύσεις. Οι ΜΚΟ έχουν πολλές φορές δημιουργήσει μια ιδιαίτερη δυναμική. Η λύση θα προέλθει από τους αγώνες του λαού, τους αγώνες των απλών ανθρώπων την «δημοκρατία από τα κάτω». Και ίσως και την «παγκοσμιοποίηση από τα κάτω» και όχι από τις άνωθεν πολιτικές, μέσω του εκδημοκρατισμού των κοινωνικών κινημάτων.

-Δεν μπορούμε βέβαια να έχουμε δημοκρατία των κοινωνικών κινημάτων όσο έχουμε ζητήματα όπως η απελευθέρωση των ζώων πολύ χαμηλά στις προτεραιότητές μας. Το κίνημα της απελευθέρωσης των ζώων θα πρέπει να είναι από τα πρωτεύοντα σε μία επανάσταση σε μία αλλαγή. Γιατί η διορατικότητα που μας επιτρέπει να έχουμε και οι πολιτικές που απορρέουν από το κίνημα αυτό είναι εξαιρετικής σημασίας…

-Σας ευχαριστώ πολύ

-Ευχαριστώ κι εγώ. 
_____________________
Η συνέντευξη πραγματοποιήθηκε στα πλαίσια της 2ης Διεθνούς Ημερίδας Περιβαλλοντικής Ηθικής, την οποία διοργάνωσαν το Τμήμα Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, η Ελληνική Εταιρεία Ηθικής και οι Μ.Κ.Ο. ΣΟΛΩΝ για τη Σύνθεση και τον Οικολογικό Πολιτισμό και Πολίτες για τα Δικαιώματα της Φύσης και της Ζωής (ΠΟ.ΦΥ.ΖΩ). 

Δείτε τη συνέντευξη στο κανάλι του Σόλωνα στο youtube

Ερωτήσεις-μετάφραση-επεξεργασία κειμένου: Άρης Καπαράκης
Μοντάζ-επειξεργασία-υποτιτλισμός: Δήμητρα Κολοκυθά
Κάμερα: Γιώργος Φλώρος

24 Ιουνίου 2010