TA HMIMETΡΑ ΤΟΥ ΟΜΠΑΜΑ ΚΑΙ Η “ΑΝΑΚΟΥΦΙΣΗ” ΤΗΣ WALL STREET

 Το νομοσχέδιο το οποίο η Γερουσία των Η.Π.Α. υιοθέτησε με ψήφους 59-39 μπορεί να αποτελεί την μεγαλύτερη μεταρρύθμιση επί του χρηματοπιστωτικού συστήματος εδώ και δεκαετίες, αλλά άφησε εν τέλει τη WallStreet με έναν «αναστεναγμό ανακούφισης». 
       Σε αντίθεση με όσα την έχουν κατά καιρούς συμβουλεύσει διάφοροι οικονομολόγοι όπως ο Τζόζεφ Στίνγκλις, βασικός στόχος της κυβέρνησης Ομπάμα ήταν τελικά η μεγαλύτερη επόπτευση και επιτήρηση των αγορών και του τραπεζικού συστήματος και όχι η επιβολή αυστηρών κανόνων και ορίων στον τρόπο λειτουργίας τους.

         «Εκτίμησή μας είναι ότι τα σημαντικότερα προβλήματα φαίνεται να σχετίζονται με τα λάθη στους μηχανισμούς ελέγχου και για το λόγο αυτό η ενδυνάμωση τους, ήταν και η προσέγγιση που προτιμήσαμε» ανέφερε σε συνέντευξή του την Παρασκευή ο Λόρενς Σάμερς, διευθυντής του Εθνικού Συμβουλίου Οικονομίας[1].

        Το νέο νομοσχέδιο το οποίο μαζί με το αντίστοιχο της Βουλής των Αντιπροσώπων θα υπογραφεί –αφού υποστεί κάποιες τροποποιήσεις– από τον Αμερικανό Πρόεδρο μέχρι τις 4 Ιουλίου δεν δίνει μια πραγματικά δραστική λύση στην ασυδοσία της Wall Street. Παρόλα αυτά, ο Μπαράκ Ομπάμα δήλωσε ότι με την ψήφισή του «δεν θα ξαναπληρώσουν ποτέ οι φορολογούμενοι τα λάθη της WallStreet».

       Δεν είναι όμως τυχαίο ότι μετοχές εταιριών όπως της JP Morgan Chase και της  Morgan Stanleyκέρδισαν πάνω από 5% στη συνεδρίαση της Παρασκευής, όταν και είχαν αρχίσει να γίνονται γνωστά τα βασικά σημεία του νομοσχεδίου, τα οποία είναι:

-παροχή δυνατότητας στην Ομοσπονδιακή Τράπεζα να αναλάβει τον έλεγχο μεγάλων επιχειρήσεων που κινδυνεύουν με κατάρρευση και να αποφασίσει τη διάσπαση τους αν καταστεί απαραίτητο,
-επιβολή μεγαλύτερου ελέγχου επί της αγοράς παραγώγων,
-περιορισμοί στη δυνατότητα ανάληψης  ρίσκων εκ μέρους των μεγάλων τραπεζών,
-μη δυνατότητα επένδυσης σε hedge funds και private equity από οργανισμούς των οποίων μία πιθανή κατάρρευση θα έθετε σε κίνδυνο ολόκληρο το χρηματοπιστωτικό σύστημα (οι γνωστοί και ως “too big tofail”), 
-σύσταση ειδικού οργανισμού προστασίας των καταναλωτών από τις επιθετικές τακτικές χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων,
-σύσταση ειδικού συμβουλίου ελέγχου των οίκων αξιολόγησης,
-δυνατότητα του Αμερικανού εκπροσώπου στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο να εναντιώνεται σε δάνεια τα οποία θα προορίζονται για κράτη τα οποία δεν θα πληρούν τα εχέγγυα ασφαλούς αποπληρωμής όποιων δανείων πρόκειται να λάβουν.

       Το νομοσχέδιο που ενέκρινε το Σάββατο η Γερουσία, περιέχει όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο Έρικ Μπιτς στο Ρόιτερς «πολλά από αυτά που είχαν στις λίστες τους οι λομπίστες» όχι όμως και αυτά που θα επιθυμούσαν απολύτως καθώς μεγάλο μέρος του εκλογικού σώματος μοιάζει «εξαγριωμένο» από την προστασία που παρέχει μέχρι στιγμής η κυβέρνηση στη Wall Street[2].

       Ασφαλιστικές εταιρίες, τράπεζες, επενδυτικοί οίκοι και άλλοι οργανισμοί ξόδεψαν περισσότερα από 286 εκ. δολάρια και χρησιμοποίησαν περισσότερους από 1.000 λομπίστες στην προσπάθειά τους να «επηρεάσουν» την τελική μορφή του νομοσχεδίου για τον έλεγχο του χρηματοπιστωτικού συστήματος.

       «Αν μιλήσετε ιδιωτικά με κάποιον [από τη Wall Street] θα αντιληφθείτε το αίσθημα ανακούφισης που υπάρχει» ανέφερε βετεράνος τραπεζίτης στους New York Times που προτίμησε να κρατήσει την ανωνυμία του. Κορυφαίο παράδειγμα της τακτικής νίκης της Wall Street αποτέλεσε η εξαίρεση από τη συζήτηση για τον κανόνα Βόλκερ (Volcker Rule), σύμφωνα με τον οποίο θα απαγορευόταν η χρησιμοποίηση καταθέσεων για χρηματιστηριακή χρήση από πλευράς των εμπορικών τραπεζών (proprietary trading)[3].

         Παρά την έλλειψη διάθεσης για δραστικά μέτρα και τις μεγάλες ελλείψεις του, το σχέδιο φέρεται να είναι το αυστηρότερο σχέδιο ελέγχου επί του χρηματοπιστωτικού συστήματος από τη μακρινή δεκαετία του ’30.

        Στη σκιά της ανυπολόγιστης οικολογικής καταστροφής στον Κόλπο του Μεξικού η υιοθέτηση του σχεδίου από τη Γερουσία θεωρείται μεγάλη νίκη για τον Μπαράκ Ομπάμα, όχι όμως και στο σύνολο για τους Δημοκρατικούς οι οποίοι –όπως και οι Ρεπουμπλικάνοι- είναι αντιμέτωποι με ένα εξαντλημένο και απηυδισμένο εκλογικό σώμα, το οποίο εξακολουθεί επί της ουσίας να πληρώνει τα λάθη και τις ασυδοσίες του χρηματοπιστωτικού συστήματος και του τρόπου λειτουργίας του[4].  

[1] Rules Grow, Banks Stay Same Size, New York Times, 23 Μαΐου 2010

[2] Wall Street money has small effect on skittish Congress, Reuters, 23 Μαΐου 2010

[3] βλ. [1]

[4] Financial overhaul bill gives Obama another big win on Hill, but may not help Dems in November, Associated Press, 24 23 Μαΐου 2010

Άρης Καπαράκης
Συνεργάτης της ΜΚΟ Σόλων
aris@solon.org.gr