Θεμελιώδη και επιμέρους χαρακτηριστικά της Π.Ε.
Α.-Θεμελιώδη Χαρακτηριστικά
1) συμβιωτικότητα με τα τοπικά χαρακτηριστικά και
2) ικανότητα ανάδειξης αυτών των χαρακτηριστικών.
Αυτά πρέπει να υπάρχουν σε κάθε περίπτωση και να αποτελούν το υπόστρωμα στο οποίο στηρίζονται όλα τα υπόλοιπα.
Αυτό βέβαια αναφέρεται στην μικρής κλίμακας πράσινη επιχειρηματικότητα.
Στις μεγάλης κλίμακας πράσινες επιχειρήσεις και πάλι συνεκτιμώνται αυτοί οι παράγοντες, με έμφαση όμως στην υψηλή περιβαλλοντική αναγκαιότητα αυτών των επιχειρήσεων (αιολικά πάρκα, βιομηχανίες ανακύκλωσης κτλ.).
Η ίδια η εγκατάσταση της μεγάλης ή βιομηχανικής επιχείρησης δεν στοχεύει στο να συμβιώνει κατ’ ανάγκην με τα τοπικά χαρακτηριστικά ή να τα αναδείξει. Για παράδειγμα, το εργοστάσιο κατασκευής ανεμογεννητριών ενδεχομένως δεν μπορεί μεν να εγκατασταθεί σε κάποια περιοχή, όμως τα προϊόντα του (οι ανεμογεννήτριες) θα ωφελούσαν υπό όρους μια τέτοια περιοχή. Τα προϊόντα επομένως της μεγάλης επιχείρησης εμπίπτουν σε αυτή την αναγκαιότητα κατά ένα μικρό ή μεγάλο βαθμό. Επίσης για παράδειγμα στην περίπτωση των αιολικών πάρκων σε επίπεδο τοπικών χαρακτηριστικών συνεκτιμάται και το αιολικό δυναμικό, η απόσταση από τους οικισμούς κτλ.
Στις υπερτοπικής σημασίας τέτοιες δραστηριότητες η έμφαση μπαίνει στη συνεισφορά τους στην εθνική κλίμακα περιβαλλοντικής προσαρμογής της οικονομίας, με όσο το δυνατόν μικρότερες τοπικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Π.χ. η καθαρή ενέργεια είναι φανερό ότι αφορά τα δάση, τη βιοποικιλότητα, την ποιότητα ζωής και έτσι το προϊόν της αειφορικής παραγωγής ενέργειας διαχέεται σε κάθε τόπο.
Β.-Επιμέρους Χαρακτηριστικά
Οι δράσεις που κατευθύνονται στην πράσινη επιχειρηματικότητα θα πρέπει να διαθέτουν όσο το δυνατόν περισσότερα από τα παρακάτω χαρακτηριστικά:
1) ποιοτική πρωτοπορία,
2) συστηματικότητα,
3) συλλογικότητα,
4) προοδευτικό πραγματισμό και ρεαλισμό,
5) οικονομική βιωσιμότητα,
6) να συνδέονται με την οικονομική και κοινωνική ευημερία του τόπου και
7) να συνηγορούν στην περιβαλλοντική βιωσιμότητα
8) απουσία επιχειρηματικού πληθωρισμού, δηλαδή δεν είναι καλό να υπάρχουν πολλές ομοειδείς επιχειρήσεις επειδή έτσι μειώνεται η βιωσιμότητά τους. Ο πληθωρισμός αναιρεί αυτή καθ’ εαυτή την πράσινη επιχειρηματικότητα, η οποία γι’ αυτό τον λόγο πρέπει να βασίζεται σε μια δικτυακή συμπληρωματική διαφοροποίηση των πράσινων επιχειρήσεων και προϊόντων σε ένα τόπο, πράγμα που σημαίνει καινοτομία και φαντασία, καθώς επίσης και ήπια επιχειρηματικότητα για ήπιες δράσεις. Η ήπια πολυλειτουργική δραστηριότητα ενισχύει την επιχειρηματική βιωσιμότητα.
Σε μεγάλο βαθμό στρατηγικό εργαλείο για την πράσινη επιχειρηματικότητα είναι η ολοκλήρωση της ατζέντα 21 για τις προστατευόμενες περιοχές, έτσι ώστε οι πρωτοπόροι να μην είναι απομονωμένοι «μοναχικοί καβαλάρηδες».
Οικονομική Βιωσιμότητα της Π.Ε.
Α.-Απαιτούμενα στοιχεία
Το κλειδί της επιτυχίας για την οικονομική βιωσιμότητα των δράσεων που αποσκοπούν στην Π.Ε. αποτελούν:
1) η διαθεσιμότητα των φυσικών πόρων,
2) η νοοτροπία του επενδυτή και του κοινωνικού περιβάλλοντος,
3) η αξιοποίηση των πόρων,
4) το επιχειρηματικό επιχειρησιακό σχέδιο,
5) οι επενδύσεις.
6) τα δίκτυα σήμανσης ποιότητας που μπορούν και πρέπει να συνδυαστούν με δίκτυα κινήτρων και στήριξης της επιχειρηματικότητας και της απασχόλησης, εκεί όπου η πράσινη απασχόληση είναι αλληλένδετη με την επιχειρηματικότητα.
Β.-Οι περιοχές natura
Η εσωτερική ζωνοποίηση των περιοχών natura ρυθμίζει και θέτει κριτήρια επιλεξιμότητας κατά τον οικονομικό σχεδιασμό των δράσεων. Επομένως οι χάρτες των προστατευόμενων περιοχών και η γεωγραφία τους είναι εργαλεία στρατηγικής και χωροταξικής προσέγγισης για τη βιώσιμη ανάπτυξη και για τη βιωσιμότητα των επιχειρηματικών δράσεων.
Στις περιοχές natura πρέπει να έχουμε χαμηλή ένταση επενδύσεων, που όμως πρέπει να την αντισταθμίζουμε. Γι’ αυτό πρέπει να έχουμε επενδύσεις χαμηλής μεν έντασης αλλά υψηλών αποδόσεων.
Δυστυχώς όμως σε αυτές τις περιοχές έχουμε και χαμηλή ένταση επενδύσεων και ταυτόχρονα χαμηλή ανταγωνιστικότητα, επειδή δεν έχουμε αξιοποιήσει ακόμη τα συγκριτικά τους πλεονεκτήματα. Αυτές οι περιοχές στον τομέα των αποδόσεων βρίσκονται χαμηλά, ενώ η ποιοτική ανταγωνιστικότητα δεν λειτουργεί ακόμη. Η τιμή ανά μονάδα προϊόντων πρέπει να διαμορφωθεί με βάση την ποιότητα και σύμφωνα με τους όρους του μάρκετινγκ.
Γ.-Οι επενδύσεις
Η οικονομική βιωσιμότητα εξαρτάται και από τις επενδύσεις που διαμορφώνουν το γενικότερο κλίμα και χρωματίζουν αναπτυξιακά την περιοχή.
Αυτές οι επενδύσεις συνδέονται κυρίως με έργα του δημόσιου τομέα και της αυτοδιοίκησης και αποτελούν υπόστρωμα για τις ιδιωτικο-οικοοικονομικές επενδύσεις. Αυτές οι επενδύσεις καθορίζουν το γενικό επιχειρηματικό περιβάλλον και ρυθμίζουν για παράδειγμα την τουριστική δυναμική ενός τόπου.
Προς διευκόλυνση λοιπόν των ιδιωτικοοικονομικών επενδύσεων πρέπει να αξιοποιηθούν πλήρως οι υπάρχουσες υποδομές. Οι υποδομές αυτές μπορούν να ενσωματωθούν τόσο στις στρατηγικές ανάπτυξης όσο και στη στρατηγική προστασίας περιβάλλοντος. Ταυτόχρονα όμως χρειάζονται έρευνες οικονομικής νοοτροπίας και συμπεριφοράς σε τοπικό επίπεδο με παράλληλη ανάπτυξη δεξιοτήτων.
Εν προκειμένω οι ιδιωτικές τουριστικές μονάδες ως μια κατηγορία επιχειρηματικών δράσεων αξιοποιούν αυτές τις υποδομές και αποδίδουν προστιθέμενη αξία.
Δ.-Εναλλακτικές λύσεις
Η πολιτική του φορέα διαχείρισης αλλά και του επιχειρηματία θα πρέπει να έχει τρεις εναλλακτικές λύσεις προς την αγορά:
1) τη λύση «πόρτα – πόρτα»,
2) τη λύση «δίκτυα έξω» και
3) τη διαρθρωτική προσέγγιση και δυναμική στην διάχυση των προϊόντων της πράσινης επιχειρηματικότητας και στην υποστήριξή τους από το κοινωνικό περιβάλλον. Απαιτείται ένα γενικότερο κλίμα που να δίνει τον τόνο της αλλαγής των εξελίξεων, μέχρι να παγιωθεί η νέα αγορά. Αυτό θα λέγαμε ισχύει περισσότερο για τον ΦΔ, δεν παύει όμως να είναι αναγκαίο και για την επιχείρηση.
Τα βήματα της πρώτης επιχειρηματικότητας χρειάζονται:
1) αναγκαίες υποδομές, κατόπιν τούτου
2) προβολή και στη συνέχεια
3) ανάπτυξη των επιχειρηματικών ευκαιριών για την ανάδειξη, την ποιότητα και την ασφάλεια του περιβάλλοντος.
Η επιχειρηματικότητα, οι αγορές, τα επαγγέλματα και η απασχόληση αρχίζουν να στοιχίζονται στο περιβαλλοντικό τοπίο. Η διαμορφούμενη αγορά είναι τοπική και υπερτοπική.
Ε.-Προτάσεις για Λευκή Βίβλο και Οδηγό Επικοινωνίας
1) Eπειδή η Π.Ε. έχει σοβαρά προβλήματα στον ανταγωνισμό λόγω του κόστους της, ενώ παράλληλα αποτελεί έναν αναγκαίο μοχλό για τη βιώσιμη ανάπτυξη, πρέπει να υπάρξει ευρωπαϊκή πρωτοβουλία για μια λευκή βίβλο πράσινης επιχειρηματικότητας μέσα στα πλαίσια μιας γενικότερης λευκής βίβλου για το περιβάλλον. Μετά τη λευκή βίβλο για την απασχόληση και την αντιμετώπιση της ανεργίας χρειάζεται μια συνοδευτική λευκή βίβλος για την πράσινη επιχειρηματικότητα.
2) Για την αξιοποίηση των ευκαιριών της αγοράς οι επιχειρήσεις χρειάζεται και ένας οδηγός επικοινωνίας για ένα πράσινο μάρκετινγκ.
28 Απριλίου 2010
Γιάννης Ζήσης, συγγραφέας
Μέλος της γραμματείας της ΜΚΟ Σόλων
ioanniszisis@solon.org.gr
