1

EIMAΣΤΕ Ή ΟΧΙ ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ;

 Ο άνθρωπος έχει μέρος της ευθύνης για την εξέλιξη. Η ελεύθερη εκλογή του θα επηρεάζει τις εξελίξεις πάρα πολύ, όσο και η φυσική επιλογή μέχρι τώρα. Είναι αυτός που πρέπει να δώσει τώρα την παρόρμηση η οποία θα προσανατολίσει το ατομικό του πεπρωμένο και το πεπρωμένο του γένους του προς την κατεύθυνση της προόδου. Αλλά πώς μπορεί να εκδηλωθεί η δράση του; Πώς μπορεί να συντελέσει στην εξέλιξη ενόσω ανθίσταται στις φυσικές απαιτήσεις (στους πειρασμούς, με τη γλώσσα των Γραφών), που μέχρι χθες ακόμα ήταν οι μόνες που γνώριζε, οι μόνες επιτακτικές απαιτήσεις;

        Πώς μπορεί ο καταλληλότερος, που δεν είναι αναγκαστικά ο ισχυρότερος ούτε και ο πιο εύστροφος ούτε και ο πιο ανθεκτικός, να γίνει ικανός να παίξει το ρόλο του;

       Για να συμμετάσχει αληθινά στο θείο καθήκον, ο άνθρωπος πρέπει να τοποθετήσει το ιδεώδες του όσο το δυνατόν ψηλότερα, στο απρόσιτο αν χρειαστεί. Ένα απρόσιτο ιδεώδες που κατευθύνει όλη μας τη ζωή, όπως τα άστρα οδηγούν το θαλασσοπόρο, είναι απείρως προτιμότερο από ένα μέτριο στόχο, γιατί και μια και φτάσουμε τον τελευταίο είμαστε αναγκασμένοι να διαλέξουμε κάποιον άλλο. Το απώτερο τέρμα είναι πέρα απ’ την κατανόησή μας. Εκείνο που αξίζει δεν είναι τόσο η τοπική και στιγμιαία αποτυχία όσο η συνέχιση της προσπάθειας, κι αν έχουμε κάποια τάση για αποθάρρυνση, πρέπει να θυμόμαστε πως το φως βρίσκεται μέσα μας και πώς κάθε απόπειρα να το βρούμε έξω από μας είναι μάταιη.

 

        Μέσω της εξέλιξης θα εκδηλωθεί, συνεπώς, και ο στόχος του ανθρώπου, που είναι η πραγμάτωση ενός ηθικά τέλειου όντος, τελείως απελευθερωμένου από τα ανθρώπινα πάθη-τον εγωτισμό, την απληστία, τη σφοδρή επιθυμία για δύναμη-την αλυσίδα της κληρονομικότητας και τα δεσμά της φυσιολογίας. Αυτό δε σημαίνει την οριστική αποκοπή των δεσμών ανάμεσα στη σάρκα και το πνεύμα, που δε θα είχε κανένα νόημα, εφόσον στην περίπτωση του ανθρώπου δεν μπορούμε ν’ αντιληφθούμε το δεύτερο ανεξάρτητα απ’ το πρώτο, αλλά απλά τη διαφυγή απ’ την κυριαρχία της σάρκας.  

 

         Συνεπώς, καθετί που αντιτίθεται σ’ αυτή την εξέλιξη στο κανονικό και το πνευματικό βασίλειο, καθετί που τείνει να επιφέρει μια παλινδρόμηση προς το ζώο, να ξαναβάλει τον άνθρωπο κάτω απ’ το ζυγό του σώματος, είναι αντίθετο προς την κατευθύνουσα θέληση και αντιπροσωπεύει το απόλυτο Κακό. Απεναντίας, καθετί που τείνει να μεγαλώσει το χάσμα ανάμεσα στον άνθρωπο και στο κτήνος, καθετί που κάνει τον άνθρωπο ν’ ανελίσσεται πνευματικά, είναι Καλό.

 

Φυσική επιλογή και συνείδηση

        Μέχρι να εμφανιστεί ο άνθρωπος, η εξέλιξη αγωνίστηκε μόνο, απ’ τη σκοπιά ενός παρατηρητή, για να δημιουργήσει ένα όργανο, τον εγκέφαλο, σ’ ένα σώμα ικανό να διασφαλίσει την προστασία του. Όλοι οι πρόγονοι του ανθρώπου δεν ήσαν παρά ανεύθυνοι ηθοποιοί που έπαιζαν κάποιο επιβεβλημένο ρόλο σ’ ένα έργο που δεν κατανοούσαν κι ούτε προσπάθησαν να κατανοήσουν. Ο άνθρωπος συνεχίζει να παίζει το ρόλο του, αλλά θέλει να καταλάβει το έργο. Γίνεται ικανός να τελειοποιήσει τον εαυτό του πρέπει να είναι ελεύθερος, αφού η συμβολή του στην εξέλιξη θα εξαρτηθεί από τη χρήση που κάνει της ελευθερίας του.

 

         Ο μετασχηματισμός του ανθρώπου σ’ ένα δραστήριο, υπεύθυνο άτομο, συνιστά το νέο γεγονός το οποίο, περισσότερο από καθετί άλλο, χαρακτηρίζει τον άνθρωπο. Βέβαια, ο αρχαίος μηχανισμός της εξέλιξης, η φυσική επιλογή, θα έλθει και πάλι σε λειτουργία. Αλλά αντί να εξαρτάται όπως προηγουμένως από τη βραδεία δράση των βιολογικών νόμων κι απ’ την τύχη, η φυσική επιλογή θα εξαρτηθεί τώρα από τη συνείδηση, μια εκδήλωση της εγκεφαλικής δραστηριότητας βασισμένη στην ελευθερία, η οποία θ’ αποβεί για τον καθένα μας το μέσο που τέθηκε στη διάθεσή μας για να προχωρήσουμε. Ανάλογα με το βαθμό της εξέλιξης που πετύχαμε, θα διαλέξουμε την πρόοδο ή την οπισθοδρόμηση. Η εκλογή μας θα καταδείξει με ακρίβεια την κατάσταση της τελειοποίησης που πετύχαμε.

 

Αποσπάσματα από το “Ανθρώπινο Πεπρωμένο” (“Ηuman Destiny”) του Lecompte du Nouy 
16 Μαρτίου 2010

Φωτό:Wikimedia