ΤΟ ΕΛΛΕΙΜΜΑ ΓΝΩΣΗΣ ΚΑΙ Η ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗ (του Γιάννη Ζήση)

Η γνώση και η ευαισθητοποίηση παίζουν ένα σημαντικό ρόλο και διαρθρώνουν μια δυναμική που λειτουργεί σαν οικονομία κλίμακας και σαν εξωτερική οικονομία για την υποστήριξη της πράσινης επιχει-ρηματικότητας και τη λειτουργία πράσινων αγορών. Αυτό συμβαίνει, γιατί αυτές (γνώση κι ευαισθητοποίηση) διαμορφώνουν την νοοτροπία και την συμπεριφορά των τοπικών κοινωνιών που με τη σειρά τους επηρεάζουν τη στάση των κοινωνιών αυτών απέναντι στην Π.Ε. ΄Οταν όμως υπάρχει η κατάλληλη νοοτροπία, τότε απαιτούνται αφενός μεν λιγότερες δράσεις και επομένως λιγότερες δαπάνες για τη δημιουργία του κατάλληλου κοινωνικού κλίματος (οικονομία κλίμακας) και αφετέρου η θετική αυτή ανταπόκριση της κοινωνίας αποτελεί ένα παράγοντα που επηρεάζει τον σχεδιασμό της οικονομικής δράσης και  την οικονομική εξέλιξη με θετικές προστιθέμενες αξίες (εξωτερική οικονομία).

         Επομένως ο στρατηγικός ρόλος των τοπικών κοινωνιών, (μέσω κυρίως της νοοτροπίας και της συμπεριφοράς τους, καθώς και των καλών πρακτικών τους), είναι σαφής, αν αναλογιστούμε πόσο η καταναλωτική συμπεριφορά των τοπικών κοινωνιών παίζει καθοριστικό ρόλο για τη βιωσιμότητα των πράσινων επιχειρήσεων, για τη δημιουργία καινοτομιών, την παραγωγή προϊόντων και υπηρεσιών στον τομέα της περιβαλλοντικής διαχείρισης και της ποιότητας ζωής. Παίζει ακόμα στρατηγικό ρόλο, καθώς ενθαρρύνει πολιτικά και  δημιουργικά τις αυτοδιοικήσεις στο να λειτουργήσουν σαν στρατηγεία περιβαλλοντικής διαχείρισης και ανάπτυξης. 

Β.-Ο ρόλος των ΜΚΟ και των Διαχειριστικών Φορέων
       Σε μεγάλο βαθμό οι Διαχειριστικοί Φορείς και οι περιβαλλοντικές μη κυβερνητικές οργανώσεις, μέσα και από την προοπτική μιας διαρκούς, άτυπης και θεσμοθετημένης συνεργασίας μεταξύ τους, μπορούν να λειτουργήσουν σαν παράγοντες πρόληψης επικοινωνιακών επεισοδίων στον τομέα της αποδοχής και της συναίνεσης των τοπικών κοινωνιών για την περιβαλλοντική διαχείριση. Μπορούν επίσης να λειτουργήσουν σαν παράγοντες στρατηγικού προσανατολισμού των τοπικών κοινωνιών, ώστε να προκύψουν δυναμικές και καινοτομίες, καθοριστικές για τη βιώσιμη ανάπτυξη και για την ανάδειξη της τοπικότητας στην οικο- επιχειρηματικότητα.

Γ.-Τοπική Ενημέρωση για τη βιώσιμη ανάπτυξη
         Εξάλλου στο επίπεδο των τοπικών κοινωνιών διαρθρώνεται και η ενημέρωση για τομεακά και περιφερειακά προγράμματα, για προγράμματα που συνδέονται με τις επιχειρηματικές προοπτικές των κατοίκων των περιοχών, για προγράμματα που μπορούν να λειτουργήσουν καταλυτικά για την περιβαλλοντική προσαρμογή της παραγωγικής διαδικασίας σε τοπικό επίπεδο. Συνεπώς ο ρόλος των τοπικών κοινωνιών είναι καθοριστικός. Σε αυτό το επίπεδο η ευαισθητοποίηση, η ενεργοποίηση και η συμμετοχικότητα παίζουν τον καθοριστικότερο ρόλο, ενώ σε τοπική κλίμακα είναι και πιο ευχερής η ανάπτυξη και ο σχεδιασμός τους. Έτσι λοιπόν μπορούμε να πούμε πως οι τοπικές κοινωνίες αποτελούν τον βιότοπο της πράσινης επιχειρημα-τικότητας και συνεπώς αποτελούν το κύριο πεδίο για την επικοινωνία, τον διάλογο και τη διαβούλευση για την πράσινη επιχειρηματικότητα.

 Για την ανάπτυξη της αποδοχής της πράσινης επιχειρηματικότητας θεωρούμε αναγκαίο να λειτουργήσει το εταιρικό σχήμα του διαλόγου της βιώσιμης ανάπτυξης με τις τοπικές «κύριες ομάδες», δηλαδή το σχήμα που προτείνει η ατζέντα 21, ώστε να λειτουργήσει σαν αφετηρία για την εφαρμογή μιας τοπικής ατζέντα 21 με τη μορφή τοπικής δράσης 21. (Τις τοπικές κύριες ομάδες τις αναφέραμε στο κεφάλαιο «η Πράσινη επιχειρηματικότητα, ο επιχειρηματίας και ο εργαζόμενος»). Η τοπική ατζέντα 21 αποτελεί το πιο φιλικό και συμβιωτικό περιβάλλον για την προώθηση, την εγκατάσταση και την διαχείριση της πράσινης επιχειρηματικότητας και υιοθετείται ανάλογα και ως σχήμα περιβαλλοντικής διακυβέρνησης και συνυπευθυνότητας στο ΄Εκτο Πρόγραμμα Δράσης της Ε.Ε.

Δ.-Συναίνεση για την ποιότητα και την ανταποδοτικότητα
        Παράλληλα με την προώθηση αυτού του σχήματος του διαλόγου και της συναίνεσης, το περιβάλλον πρέπει να μπει στη ζωή του πολίτη με έναν τρόπο ανταποδοτικό, σαν συνείδηση της τοπικής κοινωνίας. Να αναδειχθεί ως ένα στοιχείο της ταυτότητάς της, να αναδειχθεί ως ένα ανταποδοτικό αγαθό, έστω και στη διαδικασία της πιστοποίησης των προϊόντων που παράγονται σε μια προστατευόμενη περιοχή με ένα διαβαθμισμένο τοπικό σύμφωνο ποιότητας. 
        Αυτό το σύμφωνο θα αναδεικνύει και τα αγαθά και τις υπηρεσίες που λειτουργούν στη διαχείριση της προστατευόμενης περιοχής ως προϊόντα επώνυμα και ως υπηρεσίες επώνυμες, συναφείς με τον τόπο και την τοπική κοινωνία, έτσι ώστε το περιβάλλον να είναι αναπόσπαστο τμήμα της ταυτότητας, της τοπικής κοινωνίας και της τοπικότητας. 

Γιάννης Ζήσης, συγγραφέας
Μέλος της γραμματείας της ΜΚΟ ΣΟΛΩΝ
ioanniszisis@solon.org.gr