ΚΑΛΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ & ΚΑΛΗ ΘΕΛΗΣΗ, ΣΥΝΘΕΣΗ & ΣΧΕΔΙΟ ΙΔΕΩΝ

ΑΛΛΗΛΛΕΓΓΥΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΛΗΨΗ ΤΗΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ (του Γιάννη Ζήση)

Refracted - Σόλων ΜΚΟ
image_pdfimage_print

Refracted - Σόλων ΜΚΟΤι μας εμποδίζει να βιώνουμε την πραγματικότητα μιας συγκλονισμένης – από φυσική καταστροφή – χώρας και του λαού της; Μπορούμε άραγε να αντιληφθούμε την πραγματικότητα ενός τέτοιου γεγονότος ελεύθεροι από τον ψυχισμό αδράνειας, αυτοαπορόφησης ή επίκρισης; Τι μας εμποδίζει να είμαστε υπαρξιστές με τους άλλους, τις άλλες μορφές ζωής και το όλο;

        Ίσως μας εμποδίζουν τα δικά μας προβλήματα ή καλύτερα η στάση υπεραπορρόφησής μας σε αυτά. Αποτελεί για όλους μας μια διαρκή πρόκληση η μαθητεία απελευθέρωσης από την ιδιοτέλεια χωρίς να παραγνωρίζουμε τη διαπίστωση του φιλόσοφου του ωφελιμισμού Στιούαρτ Μίλ ότι η ανιδιοτέλεια είναι η πιο έξυπνη μορφή ιδιοτέλειας. Ακόμη και με αυτό τον τρόπο, με ιδιοτελές κίνητρο, καλούμαστε συχνά να σταθούμε σε ορθή απόσταση από τα – με την στενή έννοια του όρου – δικά μας προβλήματα και να συμβάλουμε στην λύση προβλημάτων των «άλλων», τα οποία στην πραγματικότητα μας αφορούν γιατί κάθε τι που συμβαίνει στον κόσμο έχει αντίχτυπο στην ζωή μας. Έτσι θα μπορούσαμε να μειώσουμε με μεγαλύτερη επιτυχία τα προσωπικά προβλήματα και όχι μόνο θα βρίσκαμε λιγότερο πόνο σ’ αυτά αλλά και περισσότερη χαρά μέσα από την χαρά που θα φέρνουμε στους άλλους. 

        Η υποκατάσταση του εγώ μας με τους άλλους δεν μας μικραίνει, ούτε η υποκατάσταση του ατομικιστικού πόνου από την χαρά της ομαδικότητας μας κάνει δυστυχείς. Έχουμε λοιπόν και ατομικιστικούς λόγους να σταθούμε αλληλέγγυοι με αφθονία.
        Ίσως μας εμποδίζει επίσης η ιδιοτελής επανάπαυση στην θεατρική ματιά του ανθρώπου θεατή. Ίσως μας ανακουφίζει – υποσυνείδητα – το γεγονός ότι άλλοι άνθρωποι υποφέρουν καθώς αισθανόμαστε έτσι ότι δεν είμαστε τόσο αδικημένοι από την μοίρα της ζωής μας μιας και υπάρχουν και χειρότερα. Οι ειδήσεις φυσικών καταστροφών και οι εικόνες του μαρτυρίου των «μακρινών άλλων», για πολλούς από εμάς, αποτελούν ένα διάλειμμα από την πίεση της υπαρξιακή μας ανίας και πλήξης. Αυτό μας αποκαλύπτει την επιφανειακή συναισθηματική θεατρική συγκίνηση. Όλοι τα έχουμε νιώσει αυτά, όμως επίσης όλοι μας – σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βάθος – νιώσαμε και τις αλλαγές στην ψυχική ανάγκη οντολογικής αμεσότητας και αλληλεγγύης, έστω κι αν εξακολουθούμε να την αχρηστεύουμε από αμηχανία ή στην χειρότερη περίπτωση από επιλογή.

       Ίσως βρίσκουμε στο μυαλό μας εύκολες δικαιολογίες ανταποδοτικότητας για να μείνουμε ήσυχοι στην όποια θεαματική συγκίνηση και σχέση. Πρώτα πρώτα σκεφτόμαστε: «οι Αϊτινοί ή Χιλιανοί συνάνθρωποι μας, όπως και οι γείτονές μας, έστω και από ψυχολογική αδράνεια και αδυναμία ξεπεράσματος του επικοινωνιακού φράγματος θα έδειχναν την ίδια στάση αδράνειας». Έτσι ησυχάζουμε και διακόπτουμε την διαλογιστική και καρδιακή μας συνοχή στα όρια του θώκου μας, διασκεδάζοντας μάλιστα και το υπαρξιακό μας άγχος απέναντι στον θάνατο, όπως τον έχουμε εξατομικευμένο στο υποσυνείδητό μας. 

        Ίσως επιτρέπουμε για λίγο στους εαυτούς μας να συμπάσχουμε – επιφανειακά – συγκινησιακά συζητώντας το θέμα με τους γνωστούς μας και σχολιάζοντας ή κρίνοντας καταλήγοντας στο να ικανοποιήσουμε τον ηθικό ναρκισσισμό μας και τελικά στην άρνηση οποιασδήποτε πράξηςαλληλεγγύης. 

       Ας δώσουμε προσοχή στην προσκόλληση στο θώκο μας, γιατί είναι η διαρκής φαντασίωσή μας που διαρκώς μας κάνει θύματα της αυταπάτης μας. Αν απελευθερωθούμε από την προσκόλληση στον ψυχολογικό μας θώκο και την κοινωνική οριακότητά του τότε θα αναγεννηθούμε και θα χάσουμε την αδυναμία του «πλούσιου νέου» και του φαρισαϊκού ηθικισμού μας μέσα στην ζωή. Η απελευθέρωση από την προσκόλληση στον θώκο μας είναι μια απελευθερωτικά αλληλέγγυα πράξη από το πνεύμα ως την ύλη, από τα σωματικά όρια ως οικουμενικού. 

         Ίσως άλλες φορές κυριαρχεί η εξής αρνητική στάση αναστολής του καλού: Εκλαμβάνουμε το γεγονός της φυσικής καταστροφής και του επακόλουθου ανθρώπινου πόνου ως ευκαιρία για συγκινησιακό παραλληλισμό του με τον καταθλιπτικό μας ψυχισμό.Συγκεκριμένα βλέποντας την εικόνα των μαρτυρίων των σεισμόπληκτων της Αϊτής, πιθανώς να μας γεννιέται – αντανακλαστικά-  μια αίσθηση γκρίζας καταθλιπτικότητας την οποία εμείς έχουμε το ψυχολογικό περιθώριο να την διασκεδάσουμε και ταυτόχρονα να νιώσουμε ότι έχουμε πράξει το συναισθηματικό μας καθήκον. 

       Αντίθετα το αναμενόμενο θα ήταν να νιώσουμε την ζωτικότητά μας έτοιμη και ακμαία για να προσφέρουμε και τελικά να κάνουμε συναισθηματική αναστροφή. 

        Μια παρόμοια αρνητική στάση αναστολής του καλού μέσω «συναισθηματικής αυτοδικαίωσης», επίσης τοξική εκφράζεται με την επίκριση και την οργή για εκείνους τους «άλλους» που είναι «υπεύθυνοι» και δεν έπραξαν το καθήκον τους και δεν βοήθησαν. Έτσι, εκλαμβάνουμε παράλληλα τους «άλλους» ως άλλοθι της δικής μας απουσίας και χωριστικότητας.  

Διαβάστε επίσης:
ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ & ΦΥΣΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΕΣ

2 Μαρτίου 2010

Γιάννης Ζήσης, συγγραφέας
Μέλος της γραμματείας της ΜΚΟ Σόλων

Σχετικά άρθρα