1

Η ΦΥΣΗ ΔΕΝ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΕΤΑΙ, ΟΙ ΗΓΕΤΕΣ ΝΑΙ

Αν η πρώτη εβδομάδα στην Κοπεγχάγη θεωρήθηκε ως η εβδομάδα των διαφωνιών, δεν υπήρχε αμφιβολία ότι η δεύτερη και τελευταία όφειλε να είναι αυτή των αποφάσεων.

         Οι μέχρι τώρα εξελίξεις όμως με τις ανεπτυγμένες χώρες να μην προσφέρουν κυριολεκτικά τίποτα έχουν οριστικοποιήσει την πεποίθηση, ότι αν δεν συμβεί κάτι εντυπωσιακά απρόοπτο μέχρι το Σάββατο, η Διάσκεψη της Κοπεγχάγης στην καλύτερη των περιπτώσεων θα γνωστοποιήσει πολιτικές θέσεις χωρίς να φτάσει σε καμία συμφωνία ή έστω κάποια σοβαρή διακύρηξη αρχών.

Ο Πρόεδρος της Γουιάνας Μπαράκ Γιαγκντέο συνόψισε σε μερικές λέξεις την όλη κατάσταση σε χθεσινή συνέντευξή του: «Τα κράτη και οι ομάδες κρατών έχουν έρθει εδώ με πολύ σκληρές θέσεις. Θα χρειαστεί μια κοσμογονική αλλαγή προκειμένου να επέλθει μια συμφωνία».

         Η Πρόεδρος της Διάσκεψης Κόνι Χέντεγκαρντ παραιτήθηκε από τη θέση της σήμερα το πρωί σε μία κίνηση που η ίδια χαρακτήρισε ως «διαδικαστική» καθώς αναμένονται οι ηγέτες τουλάχιστον 130 χωρών τις επόμενες ώρες και ημέρες. Η κ. Χέντεγκαρντ όμως από την αρχή της Διάσκεψης είχε δεχθεί σφοδρές επικρίσεις από τις αναπτυσσόμενες χώρες για εύνοια των πλουσίων κρατών.

         Την ίδια στιγμή ο γ.γ. των Ηνωμένων Εθνών Μπαν κι-Μουν κάλεσε τους ηγέτες των χωρών που συμμετέχουν στην Κοπεγχάγη να παραμερίσουν τις «μαξιμαλιστικές» τους θέσεις, τα «παράλογα» αιτήματα τους και να σφραγίσουν μια συμφωνία η οποία θα αποτελέσει «καθοριστικό σημείο της ιστορίας» καθώς όπως κατέληξε «η φύση δεν διαπραγματεύεται»[1]. 

  ΑΠΟΧΩΡΗΣΗ-ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΙΑ

        Η αποχώρηση των Αφρικανικών κρατών και άλλων αναπτυσσόμενων χωρών από τις ομάδες διαπραγματεύσεων την Δευτέρα μπορεί να κράτησε για πέντε μόλις ώρες, αλλά ήταν μια εμφανέστατη πράξη διαμαρτυρίας και οργής απέναντι στη σταθερή στάση των ανεπτυγμένων χωρών να μπουν σαφέστατα και αυστηρά όρια στις εκπομπές ρύπων των αναπτυσσόμενων κρατών, χωρίς να υπολογίζεται η συγκριτικά πολύ χειρότερη κατάστασή τους σε σχέση με τις ανεπτυγμένες.

         Οι Αφρικανικές και άλλες αναπτυσσόμενες χώρες φοβούνται αυτό για το οποίο πολλοί περιβαλλοντολόγοι, επιστήμονες αλλά και αρθρογράφοι είχαν απαισιόδοξα προβλέψει, ότι δηλαδή οι ανεπτυγμένες χώρες θα προσπαθήσουν ίσως και να απαλλαγούν από τους «περιορισμούς» του Πρωτοκόλλου του Κιότο, στην περίπτωση που δεν υπάρξει κάποια συμφωνία στην Κοπεγχάγη.

         Μέχρι δηλαδή να επιτευχθεί μια ευρύτερη δεσμευτική συμφωνία στο μέλλον, θα υπάρξει προσπάθεια από τις περισσότερες ανεπτυγμένες χώρες να σταματήσουν να ικανοποιούν τις απορρέουσες από το Πρωτόκολλο του Κιότο υποχρεώσεις. Αυτό προσπαθούν να το κάνουν ευνοώντας την προώθηση μιας ενιαίας συμφωνίας για όλες τις χώρες και όχι με μία ξεχωριστή συμφωνία για τις αναπτυσσόμενες χώρες. Σε αυτή τη λογική έχουν ήδη κινηθεί σε διάφορα διαπραγματευτικά φόρα η Ευρωπαϊκή Ένωση, η Αυστραλία, η Ιαπωνία αλλά και άλλες ανεπτυγμένες χώρες.

 «ΠΡΟΣΠΑΘΟΥΝ ΝΑ ΣΚΟΤΩΣΟΥΝ ΤΟ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΤΟΥ ΚΙΟΤΟ»

       Σύμφωνα με τις αντιπροσωπείες των αναπτυσσόμενων χωρών, η λογική αυτή που «επιχειρεί να σκοτώσει το Πρωτόκολλο του Κιότο» συνεχίζει να αποτελεί πρωταρχικό στόχο χωρίς μάλιστα προηγουμένως τα ανεπτυγμένα κράτη να έχουν –με εξαίρεση προς το παρόν την Ε.Ε.- υποσχεθεί την και από τα ίδια κριθείσα ως απόλυτα αναγκαία οικονομική βοήθεια για την αντιμετώπιση των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής από τα αναπτυσσόμενα κράτη.

        Χαρακτηριστική της οργής που έχουν προκαλέσει κυρίως οι ΗΠΑ, αλλά και η Αυστραλία και η Ιαπωνία είναι η φράση μέλους της αντιπροσωπείας της Νιγηρίας, το οποίο δήλωσε σε συνέντευξη τύπου ότι «η Αφρική βρίσκεται στο εκτελεστικό απόσπασμα».

         Η Αυστραλία μάλιστα, χώρα πρώτη σε κατά κεφαλήν εκπομπές ρύπων στον κόσμο δήλωσε ότι πρέπει να διακοπούν οι συνομιλίες για περικοπές των εκπομπών ρύπων.

         Ο φόβος πλέον, η Διάσκεψη να μεταβληθεί σε ένα μεγαλοπρεπές φιάσκο έχει επισπεύσει την άφιξη αρκετών ηγετών, μεταξύ των οποίων ο Βρετανός Γκόρντον Μπράουν, ο Νορβηγός Γενς Στόλτενμπεργκ, ο Αυστραλός Κέβιν Ρουντ και ο Αιθίοπας πρωθυπουργός Μελές Ζενάουι, ο οποίος μέσα στη χρονιά σε τελείως ανύποπτο χρόνο είχε προειδοποιήσει ότι η Αφρική εισέρχεται σε μία «μαύρη δεκαετία». 
        Ο κ. Ζενάουι πρότεινε σε κατατεθέν σχέδιό του να χρηματοδοτηθούν τα αναπτυσσόμενα κράτη με έναν νέο φόρο αντίστοιχο του 
φόρου Τόμπιν τον οποίο πριν τη χρηματοπιστωτική κρίση οι περισσότερες κυβερνήσεις αντιμετώπιζαν σχεδόν ως ύβρη. Ο Βρετανός πρωθυπουργός Γκόρντον Μπράουν και ο Γάλλος Πρόεδρος Νικολά Σαρκοζί φέρονται να υποστηρίζουν την πρόταση του κ. Ζενάουι.

ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΕΙΡΩΝΕΙΑΣ Η ΟΥΑΣΙΝΓΚΤΟΝ

          Εν τω μεταξύ ο Υπουργός Ενέργειας των ΗΠΑ, προφανώς σε μία προσπάθεια να διασκεδάσει τις εντυπώσεις που έχει δημιουργήσει η στάση της Ουάσιγκτον, έκανε λόγο για χρηματοδότηση 350 εκατομμυρίων δολαρίων προς τις αναπτυσσόμενες χώρες, προκειμένου αυτές να αναπτύξουν νέες καινοτομικές τεχνολογίες οι οποίες θα τις βοηθήσουν να αντιμετωπίσουν την κλιματική αλλαγή. Αν και πρόκειται για την καλύτερη θεωρητικά κίνηση στην οποία έχει προβεί η Ουάσινγκτον από την αρχή της Διάσκεψης κανείς δεν φάνηκε να συγκινείται. Ο Στίφεν Τσου αναφέρθηκε σε τεχνολογίες τις οποίες για παράδειγμα κάποιες ευρωπαϊκές χώρες έχουν ενσωματώσει εδώ και πολλά χρόνια στην περιβαλλοντική πολιτική του. Οι «καινούριες» τεχνολογίες στις οποίες αναφερόταν ο Αμερικανός Υπουργός ήταν τεχνολογίες στις οποίες οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν μείνει εδώ και χρόνια πίσω. «Ήταν σαν να μίλαγε πριν από 15 χρόνια», σχολιάζει στον Guardian o Τζορτζ Μόνμπιοτ [2]. Οι Ηνωμένες Πολιτείες δίνουν συνεχώς «τροφή» για να αντιμετωπίζονται με αντίστοιχη ειρωνεία: απέρριψαν τις προτάσεις των αναπτυσσόμενων αλλά και πολλών ανεπτυγμένων χωρών να προβούν σε μείωση των εκπομπών ρύπων πέρα του 17% (το οποίο ήδη αμφισβητείται ως πραγματικό νούμερο) έως το 2020. Οι ΗΠΑ στην πραγματικότητα δεν ανεβαίνουν πάνω από ένα πολύ μικρό ποσοστό μείωσης των εκπομπών τους.

 ΡΩΣΙΑ-ΚΙΝΑ: ΕΚ ΤΟΥ ΑΣΦΑΛΟΥΣ…

       Εν τω μεταξύ, η Κίνα, καλυπτόμενη πίσω από την ανευθυνότητα των ανεπτυγμένων χωρών, συνεχίζει να μην προβαίνει σε συγκεκριμένες δεσμεύσεις, έχοντας μάλιστα την ευκαιρία λόγω των εξελίξεων να κατηγορήσει χθες εκ νέου τις ΗΠΑ και πολλές ανεπτυγμένες χώρες ότι δεν θέλουν να αναλάβουν τις δεσμεύσεις τις οποίες οφείλουν.

         Η Ρωσία, η οποία αναλαμβάνει να μειώσει τους ρύπους της κατά 25% και έχει προσέλθει στην Κοπεγχάγη με τον «αέρα» μια μείωσης κατά 37% των ρύπων της σε σχέση με τα επίπεδα προ του 1990 κάλεσε, μέσω του Προέδρου της Ντμίτρι Μεντβέντεφ για μια συμφωνία η οποία θα δεσμεύει τους τρεις μεγαλύτερους μολυντές, ΗΠΑ, Κίνα, Ινδία, καθώς και τη Βραζιλία εξαιτίας του ρόλου που παίζει στο κλίμα του πλανήτη το οικοσύστημα του Αμαζονίου.

 Η ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΔΑΣΩΝ

        Στην μέχρι στιγμής μοναδική θετική συγκεκριμένη συμφωνία που αναμένεται να ανακοινωθεί μία από τις δύο τελευταίες ημέρες της Διάσκεψης, οι συμμετέχοντες συμφωνούν στην υπογραφή συμφωνίας η οποία[3] προβλέπει αποζημιώσεις και χρηματικές ενισχύσεις προς τα κράτη τα οποία θα προστατεύουν δασικές ή άλλες εκτάσεις των οποίων η ύπαρξη και διατήρηση θεωρείται σημαντική για το περιβάλλον και θετική προς την αντιμετώπιση των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής. 

 ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΑ ΦΩΤΑ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑΣ

       Οι Ευρωπαίοι βιομήχανοι μέσω της οργάνωσης Business Europe στην οποία εκπροσωπούνται ορισμένες από τις μεγαλύτερες βιομηχανίες, απαίτησαν από τους ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης να μην προβούν σε μειώσεις εκπομπών ρύπων μεγαλύτερων του 20%[4].

         Οι οργανώσεις πολιτών, ΜΚΟ και άλλοι φορείς οι οποίοι διαμαρτύρονται για μια Διάσκεψη που εξαρχής κινδύνευε να καταλήξει σε φιάσκο, έχουν έρθει αντιμέτωποι με μέτρα πρωτοφανή για τα δεδομένα της Δανίας. «Προληπτική» 12ωρη κράτηση οποιουδήποτε θεωρηθεί ύποπτος, μαζικές –κατά εκατοντάδες- συλλήψεις- και άλλα μέτρα καταστολής, κάποια εκ των οποίων (πχ. η «προληπτική κράτηση») βασίζονται σε νόμους που ψηφίστηκαν στο κοινοβούλιο της χώρας λίγο καιρό πριν την έναρξη της Διάσκεψης
       Την ίδια στιγμή επιλεγμένες είναι οι ΜΚΟ και άλλες Οργανώσεις πολιτών οι οποίες γίνονται δεκτές στο εκθεσιακό κέντρο στο οποίο διεξάγεται η Διάσκεψη.

[1] Copenhagen Climate Talks Approach ‘Defining Moment in History’ , Environmental News Service, 16 Δεκεμβρίου 2009

[2] US left behind in technological race to fight climate change  , The Guardian, 14 Δεκεμβρίου 2009

[3] http://unfccc.int/methods_science/redd/items/4531.php

[4] BusinessEurope gets praise from EU governments, despite irresponsible lobbying 

16 Δεκεμβρίου 2009

Άρης Καπαράκης
Συνεργάτης της ΜΚΟ Σόλων
aris@solon.org.gr