1

ΕΝΑΣ ΠΛΑΝΗΤΗΣ ΥΠΟ ΕΞΑΦΑΝΙΣΗ: H “KOKKINH ΛΙΣΤΑ” ΤΩΝ ΕΙΔΩΝ ΠΟΥ ΚΙΝΔΥΝΕΥΟΥΝ

Περισσότερο από το 1/3 των καταγεγραμμένων ζώων και φυτών του πλανήτη κινδυνεύουν άμεσα σύμφωνα με την «Κόκκινη Λίστα» της Διεθνούς Ένωσης για τη Διατήρηση της Φύσης (IUCN).

Η Κόκκινη Λίστα της IUCN η οποία θεωρείται η καλύτερη και η πλέον αντιπροσωπευτική του είδους της, αναφέρει ότι17.291 από τα συνολικά 47.677 καταγεγραμμένα είδη του πλανήτη διατρέχουν άμεσο κίνδυνο, τη στιγμή που ίσως τα μη καταγεγραμμένα να φτάνουν τα εκατομμύρια.

Πιο συγκεκριμένα η «Κόκκινη Λίστα» αναφέρει ότι αυτή τη στιγμή κινδυνεύουν:
· το 70% των φυτών,
· το 35% των ασπόνδυλων,
· το 30% των αμφίβιων,
· το 21% των θηλαστικών,
· το 12% των πτηνών,
· το 28% των ερπετών, και
· το 37% των ειδών γλυκού νερού.

Τα αποτελέσματα της έκθεσης είναι απογοητευτικά, λίγους μήνες πριν την είσοδο του 2010, το οποίο είχε ανακηρυχτεί Παγκόσμιο Έτος Βιοποικιλότητας. Όλοι οι στόχοι για διατήρηση της παγκόσμιας χλωρίδας και πανίδας που είχαν τεθεί παγκοσμίως έχουν αποτύχει, με αποτέλεσμα το έτος-ορόσημο να αποτελεί ουσιαστικά έτος-παραδοχής της αποτυχίας.

Η διευθύντρια του IUCN Τζέιν Σμαρτ απηύθυνε έκκληση προς τις κυβερνήσεις «να αρχίσουν να αναλαμβάνουν σοβαρές προσπάθειες για τη διάσωση των ειδών».  Όπως και με την περίπτωση χιλιάδων άλλων παρόμοιων εκκλήσεων τίποτα δεν δείχνει ότι αυτή θα είναι η πρώτη που δεν θα αγνοηθεί. Την ίδια ώρα  άλλωστε που δημοσιευόταν η διευρυμένη «Κόκκινη Λίστα» του 2009, ο γενικός γραμματέας της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τη Βιοποικιλότητα Αχμάντ δήλωνε «απογοητευμένος με τη δράση των ανά τον κόσμο ηγεσιών» για τη διατήρηση των ειδών σε όλο τον πλανήτη. Ο κ. Τζογκντάφ ανέφερε ότι έχει παρατηρηθεί ελάχιστη ή και καμία πρόοδος από το 1992 έτος κατά το οποίο τα περισσότερα έθνη των Ηνωμένων Εθνών είχαν συμφωνήσει στην υιοθέτηση μέτρων για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας[1].

Στην Κόκκινη Λίστα του 2009 υπάρχουν νέα είδη που κινδυνεύουν από περιοχές πέραν πάσης υποψίας όπως για παράδειγμα το τρωκτικό Voalavo antsahabensis που απαντάται μόνο στη Μαδαγασκάρη. Δεκάδες νέα είδη προστίθενται κάθε χρόνο στη λίστα των ειδών τα οποία βρίσκονται σε κίνδυνο. Στη φετινή Κόκκινη Λίστα για παράδειγμα καταγράφονται 293 είδη ερπετών που μέχρι πέρυσι δεν θεωρούταν ότι διατρέχουν κίνδυνο,
Επιπλέον τα είδη του γλυκού νερού χαρακτηρίζονται ως τα πλέον ευάλωτα, αφού η λίστα των υπό εξαφάνιση ειδών έχει ανέλθει στα 3.120 είδη από τα μόλις 510 στην αντίστοιχη περσινή λίστα.

Ως χαρακτηριστικότερο παράδειγμα της καταστροφής της βιοποικιλότητας παγκοσμίως αναφέρεται η περίπτωση της τίγρης της οποίας οι εκτιμήσεις για τον παγκόσμιο ενήλικο πληθυσμό κυμαίνονται από 3.402 έως και 5.140.

Από το καταγεγραμμένα είδη τα οποία η οργάνωση θεωρεί ότι είναι ελάχιστα σε σχέση με τους παγκόσμιους πληθυσμούς, 79 θηλαστικά, 39 αμφίβια και 22 είδη ερπετών ίσως έχουν εξαφανιστεί ήδη, ενώ σε ιδιαίτερη «κρίση» φαίνεται να βρίσκονται τα  12.151 καταγεγγραμένα είδη φυτών με τα 8.500 από αυτά να κινδυνεύουν και τα 114 να έχουν ίσως εξαφανιστεί.

Η οργάνωση είχε προειδοποιήσει το καλοκαίρι ότι η παγκόσμια κρίση της διατήρησης της άγριας ζωής θα έχει επιπτώσεις δυσμενέστερες της οικονομικής κρίσης[2]. Όπως και άλλοι ειδικοί, η οργάνωση υπογραμμίζει ότι υφίστανται πάρα πολλά είδη τα οποία δεν έχουν καταγραφεί ακόμα. Όταν η καταγραφή τους φτάσει σε ένα αρκετά αντιπροσωπευτικό αριθμό, τότε τα δεδομένα της καταστροφής της βιοποικιλότητας θα φανούν σε όλη τους την έκταση. 
Μάλλον όμως, μέχρι τότε θα είναι αργά…

[1] UN Biodiversity Chief Calls for ‘New Plans’ to Conserve Life, 4 Νοεμβρίου, www.ens-newswire.com 
[2] Wildlife crisis worse than economic crisis – IUCN


4 Νοεμβρίου 2009

Άρης Καπαράκης
Συνεργάτης της ΜΚΟ Σόλων
aris@solon.org.gr