ΕΝΑ ΣΕΝΑΡΙΟ ΓΙΑ ΤΑΙΝΙΑ ΤΡΟΜΟΥ ΠΟΥ ΓΙΝΕΤΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

Το νερό ανεβαίνει σταδιακά και σκεπάζει τις ακτές στις παραλίες για να μπει μετά μέσα στα στενά της πόλης και να σβήσει κάθε ανθρώπινο ή φυσικό δημιούργημα από προσώπου γης. Μητροπόλεις του πλανήτη εξαφανίζονται με τα εκατομμύρια των κατοίκων της να ανεβαίνουν σε μεγαλύτερα υψόμετρα για να γλιτώσουν.
Δεν είναι σενάριο ταινίας τρόμου, είναι η αδυσώπητη πραγματικότητα της ανόδου της στάθμης των υδάτων. Τελευταίο εν δυνάμει θύμα στην λίστα αυτής της πραγματικότητας. ένα από τα νεόκοπα κέντρα του παγκόσμιου συστήματος, η Σαγκάη.

Η μετάβαση της Σαγκάης κατά τις δύο τελευταίες δεκαετίες από μία κινέζικη μεγαλούπολη σε μία παγκόσμια μητρόπολη είναι ενδεικτική και απολύτως συμβολική των οικονομικών αλλαγών που επιτελέστηκαν στον πλανήτη. Τώρα η πόλη φαίνεται να συμβολίζει και την απόλυτη επικράτηση του οικονομικού συμφέροντος απέναντι στους περιβαλλοντικούς κινδύνους.

Οι ανά τον κόσμο επιστημονικές εκτιμήσεις για άνοδο της στάθμης των υδάτων κατά ένα ολόκληρο μέτρο εξαιτίας της παγκόσμιας υπερθέρμανσης και του λιωσίματος των πάγων θα έχουν καταστροφικές συνέπειες σε όλες τις ακτές του κόσμου και τους πληθυσμούς τους, οι οποίοι υπολογίζονται στο 1/10 επί του παγκοσμίου συνόλου. Οι επιστήμονες αναφέρουν ότι οι επιπτώσεις αναμένεται να είναι αρκετά διαφορετικές ανά περιοχή εξαιτίας -του απρόβλεπτου ως προς τις τελικές του συνέπειες παράγοντα- του λιωσίματος των πάγων.

Ανάμεσα στις περιοχές που κινδυνεύουν άμεσα βρίσκονται και κάποιες από τις μεγαλύτερες και πολυπληθέστερες πόλεις του κόσμου, όπως η Νέα Υόρκη, το Κάιρο, το Λονδίνο και η Σαγκάη, η πρωτεύουσα του κινεζικού ιδιότυπου καπιταλισμού των 22 εκατομμυρίων κατοίκων η οποία είναι χτισμένη στο δέλτα του Ποταμού Γιανγκτσέ.
Σύμφωνα με τους επιστήμονες η άνοδος της στάθμης του τεράστιου ποταμού θα θέσει σε κίνδυνο όχι μόνο την μητρόπολη Σαγκάη, αλλά ένα πληθυσμό 80 και πλέον εκατομμυρίων ανθρώπων που ζουν στις όχθες του.

Όμως σύμφωνα με τον Γκόρντον Μακ Γκράναχαν, μέλους του Διεθνούς Ινστιτούτου Περιβάλλοντος και Ανάπτυξης, ανεξάρτητου οργανισμού με έδρα το Λονδίνο «έχει γίνει πια παγκόσμιο φαινόμενο να αποτελούν οι παραλιακές ζώνες “παιδική χαρά”, ένα χώρο πειραματισμού για αρχιτέκτονες, μηχανικούς και υπευθύνους προγραμμάτων ανάπτυξης».
Η Σαγκάη, από τους πρωτοπόρους αυτού του φαινομένου στην προσπάθεια που καταβάλλει να μετατραπεί στο μεγαλύτερο οικονομικό κέντρο της Ανατολής.

Οι παραλιακές και οι κοντινές στην ακτή της Σαγκάης περιοχές βυθίζονται, εδώ και δεκαετίες, με το φαινόμενο να γίνεται γνωστό πολύ πριν την χωρίς όρια δόμηση των τελευταίων δύο δεκαετιών. «Η πόλη σε 50 χρόνια θα βρίσκεται κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας» σύμφωνα με τον γεωλόγο Ζενγκ Χόμπο του Πανεπιστημίου της Ναγίνγκ της Σαγκάης. Και αν σε ευρωπαϊκές περιοχές όπως την Ολλανδία, την Βρετανία και την Ιταλία ήδη έχουν αρχίσει να λαμβάνονται μέτρα στη Σαγκάη, η κατάσταση είναι τελείως διαφορετική με τα τεράστια προγράμματα ανέγερσης ουρανοξυστών, συνοικιών, αεροδρομίων και λιμανιών να συνεχίζονται κανονικά στην πόλη καθιστώντας τα όποια έργα ενίσχυσης των φραγμάτων και των καναλιών τελείως ανεπαρκή.

Ήδη είναι υπό διαβούλευση το αν η ανύψωση των υπαρχόντων φραγμάτων θα αρκεί: παρά το γεγονός ότι τα έργα αυτά θεωρούνται πολύ επαρκέστερα από τα αντίστοιχα στη Νέα Υόρκη ή τη Νέα Ορλεάνη, υπολογίζεται ότι δεν θα μπορούσαν να αποτρέψουν τις επιπτώσεις που θα επέφερε ένα ισχυρό ακραίο καιρικό φαινόμενο, όπως για παράδειγμα ο τυφώνας Κατρίνα.

Οι υπεύθυνοι των προγραμμάτων ανάπτυξης όμως πιστεύουν ότι…απλά θα προλάβουν την στάθμη των υδάτων. Παραβλέποντας τις συνεχείς εκκλήσεις για τη μείωση των χρονικών ορίων ορίζουν –προκειμένου να μεγιστοποιήσουν τα κέρδη τους βέβαια- ως μόνο τους επιχείρημα ότι θα προλάβουν και την πόλη να αναπτύξουν και τα απαραίτητα μέτρα να λάβουν…

Πιθανότατα να μην άνοιξαν καθόλου τις εφημερίδες τον Σεπτέμβριο όταν ο τυφώνας Κεστάνα άφησε το 80% της πρωτεύουσας των Φιλλιπινών Μανίλα κάτω από το νερό και ανάγκασε 350.000 Βιετναμέζους να εγκαταλείψουν τις εστίες τους.

Αν η στάθμη των υδάτων παγκοσμίως συνεχίζει να έχει την σημερινή αυξητική τάση το ύψος τους στο τέλος του αιώνα θα φτάσει έως και τα 59 εκατοστά. Το νούμερο είναι και πάλι τρομακτικό αν αναλογιστεί κανείς ότι:
-από το 1880 έως σήμερα η στάθμη των υδάτων έχει ανέβει μόλις 20 εκατοστά
-ενώ για κάποιες περιοχές για τις οποίες τα ακραία καιρικά φαινόμενα στους προηγούμενους αιώνες ήταν σπάνια, έχουν αυξηθεί δραματικά τόσο σε ένταση όσο και σε συχνότητα.

Η αύξηση της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη όμως δείχνει ότι έως το τέλος του αιώνα η αύξηση της στάθμης θα φτάσει ή θα ξεπεράσει το ένα μέτρο.
Ήδη εκτός της Κίνας, σε συναγερμό εξαιτίας της ανόδου της στάθμης των υδάτων έχουν τεθεί πολλές περιοχές όπως το Μπανγκλαντές, το Βιετνάμ, αλλά και πολλά νησιά του Ειρηνικού και του Ινδικού Ωκεανού.

(New Scientist, www.newsday.com, AFP, Center for Remote Sensing of Ice Sheets)

16 Οκτωβρίου 2009

Άρης Καπαράκης
Συνεργάτης της ΜΚΟ Σόλων
aris@solon.org.gr