1

ΟΜΠΑΜΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ: “ΠΟΛΕΜΟΣ” ΣΤΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ, ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΙΣ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ

Ολοένα και μεγαλύτερη μοιάζει πλέον η πιθανότητα να φτάσουν οι ΗΠΑ  στη Σύνοδο της Κοπεγχάγης τον Δεκέμβριο χωρίς να είναι έτοιμες να αναλάβουν σαφείς δεσμεύσεις οι οποίες θα βοηθήσουν ζωτικά στην επίτευξη μιας παγκόσμιας συμφωνίας. 

         Η «αδυναμία» αυτή αρχίζει να ανησυχεί αναπτυσσόμενο και ανεπτυγμένο κόσμο, ο οποίος θα περιμένει με κομμένη την ανάσα να δει την στάση της μεγαλύτερης οικονομίας του πλανήτη στην Κοπεγχάγη.

Την στιγμή που η Κίνα κερδίζει τον τελευταίο μήνα τις εντυπώσεις οι ΗΠΑ φαίνεται ότι δεν θα καταφέρουν μέχρι την Κοπεγχάγη να έχουν ψηφίσει την περιβαλλοντική νομοθεσία που επιθυμεί η αμερικανική κυβέρνηση στο εσωτερικό της χώρας.

         Δεν είναι μυστικό ότι η παρουσία και η στάση των ΗΠΑ θα κρίνει χωρίς υπερβολή ολόκληρη την Διάσκεψη. Οι Ε.Ε., Ιαπωνία, Κίνα, Ινδία και Βραζιλία μπορεί να κατέχουν πολύ σημαντικό ρόλο, αλλά οι ΗΠΑ ως μεγαλύτερη οικονομία, περισσότερο υπεύθυνη για την σημερινή κατάσταση και υπό το πολυδιαφημισμένο περίβλημα του «πράσινου Ομπάμα» θα αποτελέσουν χωρίς αμφιβολία το επίκεντρο.

         Η πιθανότητα όμως η αμερικανική αντιπροσωπεία να φτάσει τελικά στην Κοπεγχάγη με «άδεια χέρια» δεν θα φέρει σε ιδιαίτερη αμηχανία μόνο την αμερικανική κυβέρνηση αλλά θα απομακρύνει από την όποια λογική συμβιβασμού άλλα κράτη που θεωρούνται ζωτικής σημασίας για την επίτευξη μιας συμφωνίας στην πρωτεύουσα της Δανίας, όπως η Κίνα και η Βραζιλία.

       O Μπαράκ Ομπάμα αντιμετωπίζει ολοένα και μεγαλύτερα προβλήματα στην προσπάθειά του να πείσει την Γερουσία να ψηφίσει υπέρ των νέων περιβαλλοντικών του νόμων. Απέναντι στην προσπάθεια αυτή ο Λευκός Οίκος έχει να αντιμετωπίσει την τεράστια εκστρατεία των εταιριών άνθρακα και άλλων παραδοσιακών μορφών ενέργειας στον Τύπο, την κινδυνολογία για τις χαμένες θέσεις που θα επιφέρει η συχνά αναφερόμενη ειρωνικά ως «πράσινη ανάπτυξη του Ομπάμα», την ολοκληρωτική άρνηση των Ρεπουμπλικάνων αλλά και το σκεπτικισμό αρκετών Δημοκρατικών.        

        Επιπλέον, διχασμένες είναι και οι Πολιτείες, πολλές εκ των οποίων απορρίπτουν ασυζητητί το «ριζοσπαστικό πράσινο πρόγραμμα» του Ομπάμα, όπως το Τέξας μέσω του κυβερνήτη του Ρικ Πέρι. 
        Ο λόγος του Πέρι και των άλλων αντιτιθέμενων στα σχέδια αυτά, είναι τόσο μονοδιάστατος και επιθετικός που γίνεται σχεδόν προκλητικός. Κάτι τέτοιο βέβαια δεν είναι ανεξήγητο καθώς η πλειοψηφία του επιχειρηματικού κόσμου της χώρας και ιδίως οι μεγάλες εταιρίες βλέπουν το περιβάλλον ως μια απλή ευκαιρία περισσότερων κερδών, αλλά και προβολής τους μέσω της πολυδιαφημισμένης εταιρικής κοινωνικής ευθύνης. Η οικονομική δύναμη των εταιριών αυτών αλλά και η σχέση τους ή η πρόσβαση που έχουν στα μέσα ενημέρωσης αποτελεί την βάση των εκστρατειών ψεύδους που εξαπολύονται καθημερινά.

         Τα λόμπι στην Ουάσινγκτον και οι πολυδάπανες εκστρατείες στα μέσα ενημέρωσης προσπαθούν να κάνουν κυριολεκτικά το…μαύρο άσπρο: ένα πρόσφατο τηλεοπτικό σποτ μέρος αυτής της καμπάνιας ενημερώνει τους τηλεθεατές ότι το διοξείδιο του άνθρακα δεν μολύνει το περιβάλλον και είναι καλό για την υγεία…  (Δείτε εδώ το σποτ)

         Οι αντιτιθέμενοι στους νέους περιβαλλοντικούς νόμους αναφέρουν στην προσπάθειά τους αυτή επιχειρήματα τα οποία έχουν προ πολλού καταρριφθεί κατηγορηματικά, αλλά στοχεύουν στην άγνοια των πολιτών για παρόμοια θέματα.         

Φωτό:Wikimedia

         Έτσι, εκτός των ισχυρισμών που φτάνουν στο σημείο να αναφέρουν ότι «δεν υπάρχει επιστημονική ένδειξη που να αναφέρει ότι το διοξείδιο του άνθρακα είναι επιβλαβές για το περιβάλλον», ενημερώνουν τους πολίτες για παράδειγμα ότι η παγκόσμια υπερθέρμανση δεν αποτελεί φαινόμενο της ανθρώπινης δράσης, ότι ο άνθρακας δεν είναι επιζήμιος για το περιβάλλον κτλ.

          Μοναδικό επιχείρημα που μπορεί να αποδειχτεί πραγματικό στο μέλλον είναι οι κίνδυνοι που ένα τέτοιο σχέδιο συνεπάγεται για την οικονομία και τις θέσεις εργασίας. Αλλά ακόμα και εκεί όμως, οι αριθμοί που παραθέτουν είναι υπερβολικοί, αναφέροντας ότι το «ριζοσπαστικό» σχέδιο εν μέσω της οικονομικής κρίσης θα κοστίσει στη χώρα περισσότερες από δυόμιση εκατομμύρια χαμένες θέσεις εργασίας κάθε χρόνο, κ.α..

         Την περασμένη εβδομάδα στενή συνεργάτης του Μπαράκ Ομπάμα δήλωσε δημόσια ότι «είναι εξαιρετικά δύσκολο αν όχι απίθανο» ο Πρόεδρος Ομπάμα να έχει «περάσει» τον περιβαλλοντικό νόμο πριν πάει στην Κοπεγχάγη. Έτσι, εάν δεν σημειωθεί κάποια αξιοσημείωτη εξέλιξη στο μικρό διάστημα που απομένει ως τις αρχές Δεκεμβρίου, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα αντιμετωπίσουν τεράστια δυσκολία στην ανάληψη συγκεκριμένων δεσμεύσεων στην Διάσκεψη του Δεκεμβρίου, δεδομένο που θα τορπιλίσει τις όποιες προσπάθειες επίτευξης συμφωνίας.
 

          Με την οικονομική κρίση να αυξάνει τον σκεπτικισμό ή/και την αντίδραση στα όποια περιβαλλοντικά σχέδια της αμερικανικής κυβέρνησης η Ουάσινγκτον θα πρέπει να αντιμετωπίσει και τους υπόλοιπους διαπραγματευτές στην Κοπεγχάγη, με κάθε ημέρα που περνά να μας θυμίζει ότι η Διάσκεψη θα έχει περισσότερο την μορφή διαπραγματεύσεων ανάμεσα σε ανταγωνιζόμενα μέρη και όχι ανάμεσα σε κράτη που με αμοιβαίες υποχωρήσεις θα προσπαθήσουν να φτάσουν σε μια συμφωνία.

          Πολλές από τις αναπτυσσόμενες χώρες θα «παίξουν» πάνω στις ιστορικές ευθύνες των ΗΠΑ για τις κλιματικές αλλαγές αλλά και σε αυτή την αδυναμία της αμερικανικής πολιτικής προσπαθώντας είτε να αποκομίσουν από τις ΗΠΑ και τον αναπτυσσόμενο κόσμο μεγαλύτερη βοήθεια και μεγαλύτερες δεσμεύσεις για μείωση των ρύπων, είτε να αρνηθούν τις δικές τους υποχρεώσεις σε περίπτωση που ο ανεπτυγμένος κόσμος δεν προβεί σε σημαντικές παραχωρήσεις. Από την άλλη πλευρά όμως και η κυβέρνηση Ομπάμα αρνείται να ενδώσει στις πιέσεις του αναπτυσσόμενου κόσμου, καλώντας τον να αναλάβει δεσμεύσεις πολύ μεγαλύτερες από αυτές που διατίθεται μέχρι τώρα να αναλάβει. 
         Καμία πλευρά δεν κάνει πίσω την ίδια στιγμή που κανείς δεν ξεχνά το πικρό προηγούμενο του Κιότο, το οποίο τελικά οι Ηνωμένες Πολιτείες ουδέποτε επικύρωσαν.

          Το πώς θα κινηθεί όμως η μεγαλύτερη οικονομία, μεγαλύτερος –μέχρι πρόσφατα- μολυντής αλλά και η Κίνα θα κρίνει εν ολίγοις ολόκληρη την πολυαναμενόμενη συμφωνία.  Η Κίνα κερδίζει τον τελευταίο μήνα «τις εντυπώσεις», τόσο με τις –έστω και ασαφείς- διακηρύξεις της για υιοθέτηση για πρώτη φορά ορίων στο νέο της οικονομικό πρόγραμμα, όσο και με την πρόσφατη δήλωση του Πεκίνου, σύμφωνα με την οποία «η αντιμετώπιση των κλιματικών αλλαγών αποτελεί μεγαλύτερη πρόκληση από την παγκόσμια οικονομική ύφεση». Για το Πεκίνο, που μέχρι τώρα δεν φαινόταν να υπολογίζει σχεδόν τίποτα μπροστά στην αχαλίνωτη οικονομική ανάπτυξη, οι διπλωματικοί αυτοί ελιγμοί δεν αποτελούν παρά προσπάθειες βελτίωσης των διαπραγματευτικών του θέσεων στην Κοπεγχάγη.

(ΑναφορέςπηγέςReuters, Environmental News Service, Guardian, Bloomberg)


8 Οκτωβρίου 2009 

Άρης Καπαράκης
Συνεργάτης της ΜΚΟ Σόλων
aris@solon.org.gr