1

ΜΕΘΟΔΟΙ ΑΣΚΗΣΗΣ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣΗΣ, του Roberto Assagioli

Πολλοί επιθυμούν να κατέχουν μια Ισχυρή Βούληση, αλλά λίγοι έχουν την αποφασιστικότητα να την αποκτήσουν. Πολλοί, συνειδητά ή ασυνείδητα εμποδίζονται από τις προσπάθειες και την καρτερικότητα που απαιτεί. Αλλά αυτό δύσκολα μπορεί να δικαιολογηθεί. Όσοι πράγματι επιθυμούν την εκμάθηση μιας ξένης γλώσσας ή ενός μουσικού οργάνου, είναι διατεθειμένοι να αφοσιώσουν όλο τον απαιτούμενο χρόνο, την ενέργεια και τη δαπάνη που απαιτεί η μελέτη αυτών.

Γιατί λοιπόν να μην γίνεται το ίδιο και για την ανάπτυξη της βούλησης; Είναι παράλογο να αναμένει κανείς την ισχυροποίηση της βούλησης δίχως καρτερικότητα και προσπάθειες, οι οποίες απαιτούνται για την ανάπτυξη οποιασδήποτε άλλης ικανότητας, σωματικής ή πνευματικής.

Επομένως, οι καταλληλότερες και οι πλέον απαραίτητες συνθήκες για την απόκτηση μιας ισχυρής βούλησης είναι η ειλικρινής απόφαση να διατεθεί όσος χρόνος, ενέργεια και μέσα χρειάζονται. Όπως ο ΤΑΙΝΕ υποστήριξε, πρέπει «να θέλουμε (βουλώμεθα) συστηματικά και ειλικρινά, κάθε μέρα, για ένα έτος, δύο, τρία… . Ο άνθρωπος δύναται να διορθώσει τον εαυτό του, ή ακόμη και να τον ανασυνθέσει εκ νέου ֺ αυτό αποτελεί τη μεγαλύτερη δύναμη, το ευγενέστερο έργο για ένα ανώτερο πνεύμα και μια γενναία καρδιά». (Correspondence, Vol II P.251)

Εδώ κάποιος μπορεί να διαμαρτυρηθεί και να ισχυριστεί: «Για να πετύχω τα προαναφερθέντα χρειάζομαι μία σταθερή και αποφασιστική βούληση και αυτό είναι ακριβώς που μου λείπει». Η διαμαρτυρία αυτή δεν είναι έγκυρηֺ αποτελεί έναν από τους πολλούς «φαύλους κύκλους» στους οποίους οι άνθρωποι φυλακίζουν τους εαυτούς τους μέσω της οκνηρίας και της έλλειψης πίστης. Όλοι ανεξαιρέτως, ακόμη και οι πιο αδύναμοι, διαθέτουν έστω μία ελάχιστη δύναμη, η οποία βρίσκεται σε μια εμβρυώδη κατάσταση και η οποία είναι αρκετή για την έναρξη του έργου.
Η καλλιέργεια της βούλησης είναι πράγματι, από μια άποψη, ευκολότερη εκείνης των άλλων ικανοτήτων, γιατί το άτομο προοδευτικά αναπτύσσει μία βουλητική ενέργεια, την οποία μπορεί να χρησιμοποιήσει για την περαιτέρω ανάπτυξή της, ακριβώς όπως ο ιδιοκτήτης μιας πλούσιας επιχείρησης δύναται να χρησιμοποιήσει τα κέρδη ως κεφάλαιο για την επέκταση της επιχείρησης και την αύξηση της παραγωγής.

Κάθε άτομο, επομένως, έχει την ικανότητα να αναπτύξει τη δύναμη της βούλησής του.Έναντι αυτής της απλής, σταθερής και παρακινούμενης αληθείας, καμία επινόηση (σόφισμα) μπορεί να αντισταθεί και καμία άρνηση είναι δυνατή. Εκείνος, ο οποίος δεν θα θελήσει να αναλάβει το έργο αυτό, προδίδει τον εαυτό του και πρέπει να αναγνωρίσει το σφάλμα ως δικό του και ότι είναι υπεύθυνος έναντι του εαυτού του και των άλλων για όλες τις συνέπειες, οι οποίες πηγάζουν από τη ραθυμία του.
Και τώρα, ας εξετάσουμε τις καλύτερες πρακτικές μεθόδους για την ανάπτυξη της βουλητικής δύναμης.

Προπαρασκευή
Βασική προϋπόθεση για την εξασφάλιση της επιτυχίας αποτελεί η κατάλληλη προπαρασκευή για τη δημιουργία της αρχικής θέλησης και παρακίνησης (παρώθησης)ֺ η προπαρασκευή αυτή πρέπει να δημιουργήσει μια ζωντανή, ένθερμη, ακόμη και με πάθος επιθυμία να αναπτύξει τη βούληση, η οποία οδηγεί σε σταθερή απόφαση ώστε να κάνει ό,τι είναι απαραίτητο για την πραγμάτωση του σκοπού αυτού.

Για το σκοπό αυτό, οι κάτωθι ασκήσεις θα αποδειχθούν πάρα πολύ χρήσιμες:
1) Τοποθετήστε τον εαυτόν σας σε μια αναπαυτική θέση, με τους μυς ήρεμους. Σκεφτείτε τις κάτωθι συστάσεις και εφαρμόστε αυτές στον εαυτό σας.
α) Παρουσιάστε στον εαυτό σας όσο πιο έντονα μπορείτε τη βλάβη, η οποία πράγματι προκλήθηκε ως αποτέλεσμα της παρουσίας της ασθενούς βούλησής σας. Εξετάστε τις περιπτώσεις αυτές μια προς μια, παρουσιάστε τες καθαρά, έπειτα κάντε ένα κατάλογο από αυτές. Ελευθερώστε τα αισθήματα, τα οποία οι αναπολήσεις και οι προβλέψεις αυτές δημιουργούν, να επηρεάσουν τον εαυτό σας έντομα: ντροπή, ανικανοποίηση με τον εαυτό σας, αντιπερισπασμούς εναντίον της επανάληψης τέτοιας συμπεριφοράς και ένα διακαή πόθο να μεταβάλετε την κατάσταση.
β) Παρουσιάστε στον εαυτόν σας όσο ζωηρότερα μπορείτε όλα τα πλεονεκτήματα τα οποία σας παρέχει η άσκηση της βούλησηςֺ όλα τα κέρδη και τις ικανοποιήσεις, οι οποίες θα προέλθουν από αυτά για τον εαυτό σας και για τους άλλους. Εξετάστε αυτές προσεκτικά, μία προς μία, παρουσιάστε με ενάργεια και σημειώστε αυτές. Επιτρέψτε τα αισθήματα, τα οποία προκαλούνται από αυτές τις προσδοκίες να έχουν πλήρη επίδραση: τη χαρά των θαυμάσιων δυνατοτήτων που παρουσιάζονται μπροστά σας, την εντατική επιθυμία της αναγνώρισης αυτών, το ισχυρό κίνητρο να ξεκινήσετε αμέσως.
γ) Παρουσιάστε τον εαυτόν σας ως κάτοχο ισχυρής βούλησης. Παρατηρήστε τον εαυτό σας που βαδίζει με σταθερό και αποφασιστικό βήμα και που σε κάθε κατάσταση δρα έχοντας πλήρη αυτοκυριαρχία. Παρατηρήστε τον εαυτόν σας να αντιστέκεται με επιτυχία σε κάθε προσπάθεια εκφοβισμού ή ως δέλεαρ. Φαντασθείτε τον εαυτό σας όπως θα είναι όταν θα έχετε κυριαρχήσει εσωτερικώς και εξωτερικώς. Αυτή είναι η μέθοδος του «Ιδεώδους Μοντέλου». Η όλη άσκηση χρησιμοποιεί τη μέθοδο της απεικόνισης(Visualization) ένεκα της αξίας και της αποτελεσματικότητος σε κάθε δημιουργική πορεία.

2) Η άσκηση αυτή περιλαμβάνει τη χρησιμοποίηση αναγνωστικού υλικού που σχετίζεται κυρίως με την καλλιέργεια και την ισχυροποίηση τόσο των αισθημάτων όσο και της αποφασιστικότητας που προκύπτουν από την πνευματική αναπαράσταση της προηγούμενης άσκησης. Πρέπει αυτή να είναι ενθαρρυντική, αισιόδοξη και με δυναμικό χαρακτήρα, ικανή να δημιουργήσει αυτοπεποίθηση και να οδηγήσει προς δράση. Πολύ χρήσιμες προς το σκοπό αυτό, είναι οι βιογραφίες σημαίνοντων προσωπικοτήτων, οι οποίες κατέχουν Ισχυρή Βούληση, καθώς και βιβλία ή άρθρα που έχουν ως σκοπό την αφύπνιση των εσωτερικών ενεργειών. Αλλά για να ωφεληθείτε πράγματι από μια τέτοια μελέτη πρέπει αύτη να γίνει κατά έναν ειδικό τρόπο. Μελετήστε αργά, με συγκέντρωση προσοχής επισημαίνοντας τα σημεία, τα οποία σας εντυπωσιάζουν και αντιγράφοντας οτιδήποτε σας προξενεί ζωηρή εντύπωση ή οτιδήποτε φαίνεται να εφαρμόζεται ειδικά στην περίπτωσή σας. Είναι καλό να επαναλαμβάνεται η μελέτη των σημείων αυτών πολλές φορέςֺ αφομοιώνοντας την ολοκληρωτική έννοιά τους.

Μέσω του συνειδητού ξυπνήματος της βούλησης αισθανόμαστε πλουσιότεροι και περισσότερο ρεαλιστές. Ένα νέο αίσθημα εμπιστοσύνης, ασφάλειας και «πληρότητας» δημιουργείται εντός μας. Φαίνεται σαν να έχουμε ξυπνήσει από έναν λήθαργο και ότι αρχίζουμε πράγματι να ζούμε.

Κατά συνέπεια δεν είναι εκπληκτικό το γεγονός ότι ο Πολωνός διανοούμενος Cieskowsky, επεφύλαξε την προτεραιότητα στη βούληση απ’όλες τις ψυχολογικές λειτουργίες. Αντί το «Σκέπτομαι άρα υπάρχω, “cogito ergo sum”» του Καρτέσιου ο Cieskowsky είπε: «Bούλομαι, άρα σκέπτομαι και υπάρχω».

 

Η Γυμναστική της Βούλησης
Η θεμελίωση της μεθόδου είναι απλή. Κάθε όργανο του σώματός μας και κάθε λειτουργία μπορεί να αναπτυχθεί μέσω της άσκησης. Οι μυς γίνονται ισχυρότεροι μέσα από μία σειρά συστολές. Κατά τον ίδιο τρόπο, η βούλησή μας ισχυροποιείται δια του «βούλεσθαι». Για να ενδυναμώσουμε έναν ειδικό μυ, ή μια ομάδα μυών, όπως στην περίπτωση ενός αδύνατου άκρου, υπάρχουν ασκήσεις οι οποίες ταξινομούνται με τέτοιο τρόπο ώστε να θέτουν σε κίνηση μόνο το αδύνατο αυτό μέρος του σώματος. Ομοίως, για να ισχυροποιήσουμε τη βούληση, είναι σκόπιμο να την ασκήσουμε ανεξαρτήτως των άλλων ψυχολογικών λειτουργιών. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με την εκτέλεση ελεύθερων δραστηριοτήτων οι οποίες έχουν ως μοναδικό σκοπό την άσκηση της βούλησης. Η εφαρμογή παρόμοιων φαινομενικά «άχρηστων ασκήσεων» έχει υιοθετηθεί από το μεγάλο ψυχολόγο William James, ως ακολούθως:
«Κρατήστε εντός σας έντονη τη λειτουργία η οποία βοηθά την προσπάθεια που καταβάλλετε μέσω καθημερινών μικρών ανώφελων ασκήσεων, προσπαθήστε δηλ. να είστε συστηματικά γενναιόδωροι κάθε μέρα σε μικροπράγματαֺ κάνετε κάτι καθημερινά για τον απλό και μοναδικό λόγο ότι αυτό δεν είναι τόσο εύκολο και θα προτιμούσατε να μην το κάμετε, έτσι ώστε, όταν η σκληρή ώρα του κινδύνου φθάσει, δεν θα είσθε εκνευρισμένος ή απροετοίμαστος. Μια αυτοπειθαρχία αυτού του είδους είναι παρομοία προς εκείνην των ασφαλίστρων τα οποία πληρώνει κάποιος για το σπίτι του ή για την υπόλοιπη περιουσία του. Η πληρωμή των ασφαλίστρων δεν είναι ευχάριστη και πιθανόν να μην μας χρειαστεί ποτέ, αλλά αν το σπίτι μας καεί τότε η ως άνω πληρωμή μας σώζει από σίγουρη καταστροφή. Ομοίως, ο άνθρωπος ο οποίος έχει συνηθίσει σταθερά, καθημερινά να συγκεντρώνει την προσοχή του, να ενεργεί με βούληση, όπως πχ η αποφυγή δαπανών για άχρηστα πράγματα, θα απολαύσει τους καρπούς των προσπαθειών του. Όταν επέρχεται η καταστροφή, αυτός θα σταθεί ακλόνητος ως βράχος, ακόμη και αν γύρω του είναι ερείπια και κάθε στιγμή οι απελπισμένοι σύντροφοί του θα σαρωθούν όπως τα σκύβαλα από το κόσκινο». (W. James, Παιδαγωγικαί Ομιλίαι –New York, Holt, 1912, p.p. 75-76).

Αργότερα, ο E. Boyd Barrett υποστήριξε μια μέθοδο άσκησης της βούλησης στηριζόμενη σε αυτού του είδους τις ασκήσεις. Περιλαμβάνει την πραγματοποίηση απλών και εύκολων μικρών έργων με ακρίβεια, κανονικότητα και επιμονή. Οι ασκήσεις αυτές μπορούν να εκτελεσθούν εύκολα από οποιονδήποτε, αφού δεν απαιτούνται ειδικές προς αυτό συνθήκες. Είναι αρκετό να είναι κάποιος μόνος και ανενόχλητος για πέντε ή δέκα λεπτά καθημερινά. Κάθε έργο ή άσκηση πρέπει να επαναλαμβάνονται για αρκετές ημέρες, συνήθως επί μια εβδομάδα και μετά να αντικατασταθούν από ένα άλλο έργο ή άσκηση ώστε να αποφευχθεί η μονοτονία και ο σχηματισμός συνήθειας, η οποία οδηγεί σε αυτόματη εκτέλεση.

Περιγράφουμε πιο κάτω μια άσκηση αυτού του είδους, η οποία περιλαμβάνεται στο βιβλίο του Boyd Barrett «Ισχυροποίησις της βουλήσεως και τρόπος Αναπτύξεως της» (New York, Harper, 1931): «Απόφαση – Κάθε μέρα και επί επτά συνεχόμενες ημέρες, θα κάθομαι σε ένα κάθισμα μέσα στο δωμάτιό μου, για δέκα συνεχή λεπτά, κάτι το οποίο θα προσπαθώ να κάνω με ευχαρίστηση».

Στο τέλος του δεκαλέπτου αυτής της άσκησης σημειώστε κάθε εμπειρία που σας δημιουργήθηκε το διάστημα αυτό. Επαναλάβατε το ίδιο για κάθε μία από τις επτά ημέρες. Τα κάτωθι είναι περιλήψεις από εκθέσεις, οι οποίες περιλαμβάνονται στο προαναφερθέν βιβλίο:
«Πρώτη ημέρα: Η άσκηση μου φαινόταν παράξενη, αφύσικη. Έπρεπε να χαμογελώ ή να σταυρώνω τα πόδια μου και να διατηρώ στάση προσοχής προκειμένου να αισθάνομαι ευχαριστημένος. Μου ήταν αρκετά δύσκολο να κρατήσω τον εαυτό μου σε μια στάση εθελούσιας ικανοποίησης χωρίς να κάνω τίποτα. Φυσικά πολλές σκέψεις διατάραζαν την προσοχή μου όπως πχ Που θα οδηγήσει αυτή η κατάσταση; κλπ.
«Δευτέρα ημέρα: Ο χρόνος της άσκησης τελείωσε με ευκολία και ευχαρίστηση. Ένα αίσθημα ικανοποίησης, υπερηφάνειας και δύναμης με κατείχε. Αισθάνομαι εξαντλημένος, σωματικά και πνευματικά λόγω της άσκησης της βούλησής μου και της εμμονής στην απόφασή μου.
«Τρίτη ημέρα: Ένα αίσθημα ενδυνάμωσης με κατείχε, κατά την εκτέλεση της επιβληθείσας άσκησης από εμένα. Ευχαρίστηση και ενεργητικότητα συνόδευσαν το «βούλεσθαι» και την άσκηση στο «βούλεσθαι». Η άσκηση αυτή «με τόνωσε ηθικά και μου προκάλεσε ένα αίσθημα ευγένειας και ανδρισμού. Διατηρώ μια στάση, όχι υποταγής και παραίτησης αλλά εκείνη τη στάση που πηγάζει από την εκτέλεση μίας τέτοιας άσκησης (του βούλεσθαι) και το γεγονός αυτό μου προσφέρει αμέριστη ικανοποίηση».

Ο Boyd Barrett προτείνει μία ποικιλία ασκήσεων τέτοιου είδους μερικές από τις οποίες παρατίθενται:
1. Επαναλάβατε με ηρεμία και μεγαλόφωνα: «θα το κάνω» πραγματοποιώντας ρυθμικές κινήσεις με ένα ραβδί ή χάρακα για πέντε λεπτά.
2. Βαδίστε μέσα σε ένα δωμάτιο αγγίζοντας ενίοτε ένα ρολόι και κομμάτι γυαλιού για πέντε λεπτά.
3. Ακούστε το τικ-τακ ενός ωρολογίου, καθώς εκτελείτε μερικές καθορισμένες κινήσεις κάθε πέμπτο τικ τακ.
4. Καθίστε και σηκωθείτε από ένα κάθισμα επί τριάκοντα φορές.
5. Επανατοποθετήστε σε ένα κουτί με αργές κινήσεις και με περίσκεψη εκατό σπίρτα ή μικρά κομμάτια χαρτιού. (Μια άσκηση ιδιαίτερα προσαρμοσμένη σε περιπτώσεις έντονης κατάθλιψης».

Παρόμοιες ασκήσεις είναι δυνατόν να επινοηθούν με ευκολία.Η σπουδαιότητα έγκειται όχι στην εκτέλεση της μιας ή της άλλης άσκησης αλλά στον τρόπο με τον οποίο αυτή εκτελείται.
Πρέπει αυτή να εκτελείται με θέληση, με ενδιαφέρον, με ακρίβεια, με στυλ. Προσπαθήστε πάντοτε να βελτιώσετε την ποιότητα της εργασίας, την καθαρότητα της ενδοσκόπησης, την πιστότητα του γραπτού λόγου και πάνω από όλα να αναπτύξετε την ενημερότητα και την ενέργεια της βούλησης.

Είναι καλό το να αμιλλάται κανείς τον εαυτό τουֺ με άλλα λόγια, το να λαμβάνει μια στάση ψυχαγωγίας «ψυχαγωγούσα στάση» με την καλύτερη σημασία της λέξης.

Απόσπασμα από το βιβλίο: “ΒΑΣΙΚΑΙ ΕΝΝΟΙΑΙ ΨΥΧΟΣΥΝΘΕΣΕΩΣ”, του οποίου, η μετάφραση & έκδοση πραγματοποιήθηκε το 1969 από τον κ.Τριαντάφυλλο Τριανταφύλλου. Τον ευχαριστούμε θερμά για την ευγενική παραχώρηση του αποσπάσματος, προς δημοσίευση.
Μεταφορά καθαρεύουσας σε δημοτική: solon.org.gr