ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ, Μ.Κ.Ο. - ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΠΟΛΙΤΩΝ

ΔΙΕΘΝΗΣ ΗΜΕΡΙΔΑ “ΑΝΕΡΓΟΙ ΚΑΙ ΦΤΩΧΟΙ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΙ ΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ” (2η & 3η Ενότητα)

belgium 390 - Σόλων ΜΚΟ
image_pdfimage_print

belgium 390 - Σόλων ΜΚΟ

Στην 2η Ενότητα της Ημερίδας «Άνεργοι και εργαζόμενοι φτωχοί την εποχή της κρίσης. Η Ευρωπαϊκή στρατηγική της κοινωνικής ενσωμάτωσης» παρουσιάστηκε και συζητήθηκε η ελληνική εμπειρία όσον αφορά την Ανοιχτή Μέθοδο Ενσωμάτωσης (ΑΜΣ), η οποία όπως ανέφερε ο συντονιστής και Πρόεδρος της Praksis Τζανέτος Αντύπας, είναι δυστυχώς πολύ μικρή ή ανύπαρκτη.

         Η πολύ μικρή ή ανύπαρκτη αυτή συμμετοχή δεν είναι κατά τον κ. Νίκο Ντάσιο -μέλους του Ελληνικού Δικτύου κατά της Φτώχειας, που ξεκίνησε τις ομιλίες της 2ης Ενότητας- άσχετη με την υιοθέτηση νεοφιλελεύθερων πολιτικών από τα κράτη-μέλη τα τελευταία χρόνια.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση σύμφωνα με τον κ. Ντάσιο δεν υποστηρίζει τους άνεργους, τους φτωχούς εργαζόμενους και τους αποκλεισμένους, αλλά αντιθέτως επιδιώκει σταθερά την ευελιξία των εργασιακών σχέσεων, επιτείνοντας το πρόβλημα στον μέγιστο δυνατό βαθμό

       Η επαναξάραξη της κοινωνικής πολιτικής της Ε.Ε. είναι αναγκαία καθώς με τις σημερινές συνθήκες δεν μπορεί παρά να επέλθει αύξηση των συνολικά 79 εκατομμυρίων φτωχών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (σ.σ. 20% περίπου). 

        Η ΑΜΣ απετέλεσε βασικό εργαλείο της Ευρωπαϊκής πολιτικής σε θέματα για τα οποία δεν ήταν σε θέση –για μια σειρά λόγων- να θεσμοθετήσει. Ήταν ένα «κοινό πλαίσιο»  χωρίς δεσμευτικό χαρακτήρα για στην άσκηση κοινωνικών πολιτικών, το οποίο ωστόσο είχε περισσότερο εθελοντική μορφή. 

        Σύμφωνα με τον κ. Ντάσιο, οι καλές πρακτικές που προέκυψαν μέσω του ΑΜΣ, με την συμμετοχή ΜΚΟ και κοινωνικών οργανισμών στην διαβούλευση για την εφαρμογή προγραμμάτων και δράσεων, σε χώρες όπως το Βέλγιο και η Ισπανία, δεν ακολουθήθηκαν στην χώρα μας. 

         Στην συνέχεια τον λόγο πήρε ο Δήμαρχος Αγίας Βαρβάρας Λάμπρος Μίχος, ο οποίος εξέθεσε τα προβλήματα εφαρμογής των προγραμμάτων και των σχεδίων δράσης στην πράξη. Ένα εξέχων παράδειγμα αποτελούν τα προγράμματα κοινωνικής ενσωμάτωσης των Ρομ στην Αγία Βαρβάρα, λειτούργησαν με σχεδόν αποκλειστική πρωτοβουλία των κυβερνητικών φορέων και όχι με αυτή της τοπικής αυτοδιοίκησης, η οποία όπως υποστήριξε ο κ. Μίχος, παρά τα προβλήματά της, έχει δείξει ότι μπορεί λειτουργικά και οργανωτικά να διαχειριστεί πολύ καλύτερα αντίστοιχες προσπάθειες. 

        Τα Ευρωπαϊκά προγράμματα που ήρθαν στην Ελλάδα υλοποιήθηκαν πρόχειρα, με τους «γραφειοκράτες των υπουργείων» να μην λαμβάνουν υπόψη τους την τοπική αυτοδιοίκηση, η οποία λόγω εγγύτητας γνωρίζει πολύ καλύτερα πώς να διαχειριστεί αντίστοιχες καταστάσεις. 
        Έτσι, σε ένα κράτος «τροχονόμο επιδοτήσεων και ιδεών», στο οποίο υπάρχουν «νησίδες προνομίων σε ένα πέλαγος ανεπάρκειας» και στο οποίο βασιλεύει η αρχή του «επιχειρείν με λιγότερο κόστος» οι στρατιές ανέργων που δημιουργούνται δεν είναι απλώς «άνεργοι», αλλά κάποιοι «άλλοι», οι οποίοι μένοντας έξω από την παραγωγική –και άρα και γενικότερη κοινωνική- διαδικασία, νομιμοποιούνται να στραφούν κάποια στιγμή εναντίον του συστήματος που εξέθρεψε αυτόν τους τον αποκλεισμό
       Για τον λόγο αυτό κατά τον κ. Μίχο, η μη αξιοπρεπής διαβίωση όλο και περισσότερων συμπολιτών μας, αποτελεί κίνδυνο όχι μόνο για την ευημερία αλλά και για την ίδια την δημοκρατία.

        Η προσπάθεια για την ένταξη των κοινωνικά αποκλεισμένων ατόμων θα πρέπει σύμφωνα με τον Δήμαρχο Αγίας Βαρβάρας να στηριχτεί σε ένα συγκροτημένο, πλήρες πρόγραμμα κοινωνικής ενίσχυσης, με την συμμετοχή του κράτους, της τοπικής αυτοδιοίκησης, των ΜΚΟ, των ιδιωτών και φορέων όπως η Εκκλησία και να στηριχτεί σε μία σειρά «πυλώνων»:

α) τον πυλώνα της εισοδηματικής ενίσχυσης,

β) τον πυλώνα των εισοδηματικών πολιτικών σε άμεση σχέση με τον πρώτο πυλώνα και

γ) την δημιουργία ενός δικτύου κοινωνικής υποστήριξης στην τοπική αυτοδιοίκηση.

          Ο κ. Γιώργος Ρωμανιάς, μέλος της ΙΝΕ-ΓΣΕΕ και Πρόεδρος του Παρατηρητηρίου Απασχόλησης κατέδειξε αρκετές από τις αρνητικές πλευρές της ΑΜΣ, όπως αυτή προωθείται από τα κράτη και τους ευρωπαϊκούς οργανισμούς. 
         Μέσω των καλών προθέσεων της ΑΜΣ, η Ε.Ε. προσπαθεί να καταργήσει την διαφορετικότητα των κρατών-μελών και πολλές φορές να αλλάξει τον προσανατολισμό της από την αντιμετώπιση των πραγματικών προβλημάτων και αναγκών
Ο κ. Ρωμανιάς διαφώνησε με την κ. Παρασκευά και τον κ. Κοντό στο ζήτημα του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος υπογραμμίζοντας ότι σε κανένα από τα 27 κράτη-μέλη δεν υπάρχει ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα για το σύνολο του πληθυσμού, αφού σε όλες τις περιπτώσεις το ποσό αυτό όπου υπάρχει καθορίζεται με βάση μια συγκεκριμένη ομάδα πληθυσμού που έχει επιλεγεί για την οριοθέτησή του.   
         Επιπλέον είναι εξαιρετικά δύσκολος ο καθορισμός των ποσών ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος παράλληλα με το ύψος του κατώτατου βασικού μισθού.

         Στην χώρα μας, τα ποσά αυτά ποικίλουν πάρα πολύ, ανάλογα με το ταμείο στο οποίο είναι ασφαλισμένος ο εργαζόμενος. Για παράδειγμα η κατώτατη σύνταξη στην Ελλάδα, μπορεί ανάλογα με το ταμείο να ξεκινά από τα 404 ευρώ και να φτάνει έως τα 1300! Επιπλέον οι κατώτατες συντάξεις κάποιων ταμείων βρίσκονται στα ίδια επίπεδα με τις ανώτατα όρια άλλων.

        Ο τρόπος μέτρησης των συντάξεων στην Ελλάδα, είναι εξαιρετικά παραπλανητικός: για παράδειγμα η περίληψη διαφόρων μεταβιβαστικών πληρωμών στα ποσά των συντάξεων δείχνουν ότι η χώρα μας παρέχει πλουσιοπάροχες συντάξεις, δεδομένο ακριβώς αντίθετο της ισχνής στις περισσότερες περιπτώσεις πραγματικότητας.
        Αλλά και πανευρωπαϊκά δεν είναι δυνατόν κατά τον κ. Ρωμανιά να γίνεται λόγος για «φτωχούς» μέσω του αυθαίρετου ορίου «κάτω του 60% του μέσου εισοδήματος» αφού δεν μπορεί να βρίσκεται στην ίδια μοίρα κάποιος που λαμβάνει το 59,6% του μέσου ειδοδήματος με κάποιον που λαμβάνει το 0%….

         Αντίστοιχη όμως με την «αλλοίωση» στην οποία υπόκεινται οι αριθμοί των χρηματικών παροχών είναι και η έννοια του «άνεργου» η οποία σύμφωνα με την Συνήγορο του Πολίτη κ. Άρτεμη Καλαβάνου είναι εξαιρετικά περιορισμένη σε σχέση με τις νέες συνθήκες που έχουν προκύψει. Στην Ελλάδα η περιορισμένη έννοια «άνεργος» στηρίζεται σε ένα προ 20ετίας και επιπλέον Νομοθετικό Διάταγμα πάνω στο οποίο διαμορφώνονται οι όποιες πολιτικές. Έτσι πολύ μεγάλες κατηγορίες ανέργων δεν θεωρούνται από την πολιτεία ως τέτοιοι.

        Προκύπτει μια αναντιστοιχία νόμων και πραγματικών αναγκών με την νομοθεσία (σ.σ. προφανώς λόγω συγκεκριμένων πολιτικών επιλογών) να μην παρακολουθεί την διαμορφωθείσα εργασιακή πραγματικότητα.

la euro - Σόλων ΜΚΟ
Φωτό:Wikimedia

         Ένα άλλο σημαντικό πρόβλημα είναι ότι οι ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης διέπονται από μία ρευστότητα του κανονιστικού πλαισίου, ενώ οι περισσότερες δράσεις λαμβάνουν μορφές απλού προγράμματος, που ιδίως όταν προέρχονται από τους Ευρωπαϊκούς Οργανισμούς, σταματούν αυτόματα όταν τελειώσει η χρονική τους διάρκεια ή η χρηματοδότησή τους.

        Η έλλειψη “ευλυγισίας” και οι περιορισμένοι πόροι δεν μπορούν να βοηθήσουν τους άνεργους, τους εργαζόμενους φτωχούς και εν γένει τις αποκλεισμένες κοινωνικές ομάδες.

      Στην Ελλάδα πάντως, διευκρίνισε η κ. Καλαβάνου, οργανισμοί, ΜΚΟ και άλλοι φορείς έχουν την δυνατότητα να συνεισφέρουν δυναμικά στην αντιμετώπιση του προβλήματος, αφού υπάρχει γνώση και καταγραφή των αποκλεισμένων κοινωνικών ομάδων και των προβλημάτων που αυτές αντιμετωπίζουν. Αυτό που απαιτείται είναι η αλλαγή διαβούλευσης και η έλλειψη γενικής διαβούλευσης.


         Στην συνέχεια η Ντίνα Καρύδη παρουσίασε την Καμπάνια 800 ΜΚΟ. Η συνεργασία και η ενεργότερη συμμετοχή των ΜΚΟ στην κοινωνική διαβούλευση είναι αναγκαία προκειμένου να επιτευχθεί η κοινωνική ενσωμάτωση. Ο λεγόμενος «τρίτος τομέας» που αποτελείται από τα μέλη ΜΚΟ και άλλων κοινωνικών οργανώσεων είναι αυτός που έχει την δυνατότητα λόγω γνώσης των αντίστοιχων προβλημάτων να συνεισφέρει στην αδυναμία του συστήματος της ελεύθερης αγοράς να εντάξει τις αποκλεισμένες κοινωνικές ομάδες στις κοινωνίες, να καλύψει με άλλα λόγια το λεγόμενο “market failure” της αγοράς.

        Αξίζει να σημειωθεί ότι ο λεγόμενος «τρίτος τομέας» φέρεται να απασχολεί το 10% του συνολικού εργατικού δυναμικού της Ευρώπης των 15.

 

        Την 2η Ενότητα έκλεισε με την ομιλία του ο κ. Κώστας Γεωρμάς, εκπρόσωπος της Ελλάδας στην Επιτροπή Κοινωνικής Προστασίας. 
         Ο κ. Γεωρμας αφού ανέφερε την έλλειψη του δίπολου «δυναμικό κράτος-δυναμική κοινωνία πολιτών» στην χώρα μας, ανέφερε ότι τα ευρωπαϊκά κονδύλια δεν ενεργούν βοηθητικά στην Ελλάδα, αλλά διαμορφώνει πολιτικές, διαστρεβλώνοντας ανάγκες και νόμους.

       Επιπλέον στην χώρα μας δεν υπήρχε μέχρι πρότινος καμία ή σχεδόν καμία επαφή του ΑΜΣ με το κυβερνητικό επίπεδο.

         Παρόλα αυτά και στην Ευρώπη, αν και οι στρατηγικές είναι πολύ καλύτερες από τις αντίστοιχες στην Ελλάδα, οι ΜΚΟ και οι υπόλοιποι κοινωνικοί εταίροι, μπορεί να κατέχουν έναν συμβουλευτικό ρόλο, αλλά σπάνια λαμβάνονται υπόψη τους στην διαμόρφωση  των πολιτικών αποφάσεων. 
       Η ΑΜΣ  βοήθησε στην διαμόρφωση μιας πιο συνεκτικής προσέγγισης στα ζητήματα κοινωνικής πολιτικής και κοινωνικής προστασίας ενώ μέσω της ΑΜΣ, οι κοινωνικοί φορείς πάντως ακούγονται όλο και περισσότερο και στην χώρα μας, με την κατάσταση να βελτιώνεται σε κυβερνητικό επίπεδο, σε επίπεδο κυρίως στελέχωσης υπουργείων και διοικητικών φορέων.

 

       Στην 3η και τελευταία Ενότητα της Ημερίδας παρουσιάστηκε η Ευρωπαϊκή Εμπειρία της ΑΜΣ με την παρουσίαση δεδομένων από το Βέλγιο, την Φινλανδία και την Ιρλανδία.

        Η Lydie Gaudier, μέλος της ΜΚΟ Pour la Solidarite, παρουσίασε  την κατάσταση στο Βέλγιο, στο οποίο η ΑΜΣ και ο ρόλος των ΜΚΟ και άλλων κοινωνικών εταίρων στην διαβούλευση για χάραξη των κοινωνικών πολιτικών είναι πιο προωθημένος σε σχέση με την κατάσταση στην Ελλάδα, αλλά παρά την συνεχή επαφή με κυβερνητικούς φορείς και την υποβολή προτάσεων, είναι η κυβέρνηση αυτή που τελικά θα αποφασίσει για τις καίριες πολιτικές.

 

      Στην Φινλανδία όπου μέχρι πρότινος το σκανδιναβικό κοινωνικό κράτος δεν γνώριζε προβλήματα φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού τα κοινωνικά και εργασιακά δεδομένα, σύμφωνα με τον κ. Heiiki Hiilamoμέλος της Diaconia Church έχουν επιδεινωθεί αισθητά με τις ΜΚΟ και τους άλλους κοινωνικούς φορείς μόλις τα τελευταία χρόνια να εισέρχονται δυναμικά στο παιχνίδι της δημόσιας διαβούλευσεις.

        Οι διαφορετικές συνθήκες που επικρατούν σε κάθε χώρα φαίνεται να παίζουν τον καταλυτικότερο ρόλο στην συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων και στην χάραξη και υλοποίηση σχεδίων δράσης και προγραμμάτων. Αυτό προκύπτει από την σύγκριση των τριών διαφορετικών ευρωπαϊκών κρατών μεταξύ τους, και κυρίως από την παρουσίαση του Mark Byrne της EAPN, στην οποία ο κίνδυνος οικονομικής κατάρρευσης έχει επιδεινώσει ιδιαίτερα τόσο τις προσπάθειες χάραξης κοινωνικής πολιτικής και ενσωμάτωσης, όσο και τον ρόλο βέβαια των κοινωνικών εταίρων σε αυτές.

Διαβάστε εδώ την παρουσίαση της Πρώτης Ενότητας της Ημερίδας

Διαβάστε εδώ τα συμπεράσματα της Ημερίδας σε μορφή pdf

17 Ιουλίου 2009

 

Κείμενο-Πρώτη φωτογραφία: Άρης Καπαράκης

Συνεργάτης της ΜΚΟ Σόλων

aris@solon.org.gr

 

Σχετικά άρθρα