ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ, ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ

ΗΘΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ: ΕΝΑ ΟΡΑΜΑ ΕΦΙΚΤΟ ΠΟΥ ΘΕΛΟΥΜΕ ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ ΠΡΑΞΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Tesserale wiki.de - Σόλων ΜΚΟ
image_pdfimage_print

Tesserale_wiki.de_Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Πολιτιστικής Ανάπτυξης (21 Μαΐου) στον Πολυχώρο ECOVISION NET ( http://www.ecovisionnet.gr/ ), άρχισε ζωηρή συζήτηση για την δημιουργία της Ηθικής Τράπεζας και στην Ελλάδα, στην οποία παρευρέθη και ο εκπρόσωπος της Μ.Κ.Ο. «Σόλων για τη Σύνθεση και τον Οικολογικό Πολιτισμό». 
           Σε τρία διαδοχικά εργαστήρια, με την ενθουσιώδη παρουσία πολλών εκπροσώπων Μ.Κ.Ο. αλλά και ιδιωτών, δόθηκαν όλες οι πληροφορίες για την «κινηματική διάσταση μιας τράπεζας» από την Κα. Τερέζα Κορβίνο, μέλος της Ομάδας Bellaciao.

Οικοδέσποινες ήταν οι: Μαριαλένα Σουπιώνη, Πρόεδρος των Οργανώσεων «ECOVISION NET» και «ΟΙΚΟΡΑΜΑ» και μέλος πολλών εθελοντικών οργανώσεων.
Λυδία Χατζηνουσίου: Πρόεδρος της «ΛΥΔΙΑ» ΑΜΚΕ, Γραμματέας «ECOVISION NET».
Οι παρευρεθέντες συζήτησαν και δήλωσαν το ενδιαφέρον τους για την ίδρυση της Ηθικής Τράπεζας στην Ελλάδα και σχολίασαν τα επιτυχημένα παραδείγματα:

Της Ιταλίας (BANKA ETIKA)
Της Γερμανίας (OEKO BANK)
Της Ολλανδίας (TRIODOS BANK)
Του Βελγίου (TRIODOS BANK)
Της Αγγλίας (TRIODOS BANK)
Της Ισπανίας (FIRE)
Της Ελβετίας (ALTERNATIVE BANK SWISSE)
Της Γαλλίας (NEF)

spirit_bank_fotos_solon.org

Τι είναι η Banca Etica
Άρθρο της Τερέζα Κορβίνο, από την ιστοσελίδα http://www.blogal.gr/

Η κρίση

Πιστεύουμε ότι η κρίση την οποία βιώνουμε τον τελευταίο καιρό και που εκδηλώνεται ταυτόχρονα σε όλα τα επίπεδα, είναι έκφραση της κρίσης αυτού καθ’ εαυτού του μοντέλου ανάπτυξης.  Πιστεύουμε επίσης ότι οι απαντήσεις που δίνονται από τις περισσότερες κυβερνήσεις είναι  αποσπασματικές και στη λάθος κατεύθυνση. Προσπαθούν να επιφέρουν διορθωτικές αλλαγές για να ξαναβάλουν σε κίνηση το μοντέλο. Να αναθερμάνουν την οικονομία. Ποια οικονομία όμως; Αυτή που θέλει την παραγωγή και την κατανάλωση να τείνουν στο άπειρο,  με τις γνωστές πλέον επιπτώσεις στο περιβάλλον; Να σώσουν τις τράπεζες. Ποιες τράπεζες; Αυτές που είναι οι κύριες υπαίτιοι της κρίσης;

Αντίθετα αυτό που χρειάζεται είναι η ριζική αλλαγή στο μοντέλο ανάπτυξης, πρέπει να αλλάξουμε ρότα.

Η κρίση έχει όμως και τη θετική της πλευρά. Προσπάθειες εναλλακτικής οικονομίας, που λειτουργούν με επιτυχία εδώ και χρόνια, αλλά περνούσαν σχεδόν απαρατήρητες, αποκτούν σήμερα μια διαφορετική βαρύτητα.  Δεν είναι  όμως καθόλου σίγουρο ότι πρόκειται για μια πραγματική αλλαγή στάσης. Αν υποτεθεί ότι αύριο το ΑΕΠ αρχίσει πάλι να αυξάνεται,(ας πούμε μέσα από το εφιαλτικό σενάριο της γενίκευσης της πυρηνικής ενέργειας και των μεταλλαγμένων),  είναι πολύ πιθανόν να ξεχαστούν όλα και να συνεχίσουμε σαν να μην είχε συμβεί τίποτα.

 Ethical Finance

Η Ethical Finance (Χρηματοπιστωτικό σύστημα με αρχές) , έκφραση της οποίας είναι και η Banca Etica, εντάσσεται  ακριβώς σε μια εναλλακτική πρόταση ενός μοντέλου ανάπτυξης που λειτουργεί με ΑΡΧΕΣ.

Τι είναι το ηθικό χρηματοπιστωτικό σύστημα;
Ορισμός και Αρχές
                Είναι ένα σύστημα που συνίσταται στην οργάνωση και διαχείριση διαμεσολαβητικών πιστωτικών υπηρεσιών, λειτουργώντας  σεβόμενο συγκεκριμένες ηθικές αρχές και θέτοντας συγκεκριμένους στόχους που τους θεωρεί ηθικά δεσμευτικούς.

Ας δούμε κάποιες διακηρύξεις από το Μανιφέστο των Ηθικών Χρηματοπιστωτικών Συστημάτων:

  1. Η πίστωση σε όλες τις μορφές της είναι δικαίωμα όλων
  2. Ο πλουτισμός που στηρίζεται στην κατοχή χρήματος δεν είναι θεμιτός
  3. Η διαχείριση πρέπει να γίνεται με απόλυτη διαφάνεια
  4. Η επιλογές σε σημαντικές αποφάσεις γίνονται όχι μόνον από τους μετόχους, αλλά και τους καταθέτες
  5. Κριτήριο των επιλογών είναι η ευθύνη απέναντι στην κοινωνία και το περιβάλλον
  6. Κριτήριο της αποτελεσματικότητας των δραστηριοτήτων είναι κατ’ αρχάς το όφελος που αποκομίζει η κοινωνία, η διάσωση του περιβάλλοντος και η διεθνής αλληλεγγύη και δευτερευόντως τα οικονομικά μεγέθη.

Ιστορία

Κάνοντας μια σύντομη ιστορική αναδρομή βλέπουμε ότι στην Ευρώπη:
Η πρώτη ηθική τράπεζα ιδρύεται στις αρχές τη δεκαετίας του ‘70 στην Γερμανία , είναι η Oekobank ,  που στηρίχθηκε κυρίως στα κινήματα ειρήνης και της οικολογίας.
Ακολουθεί , στη δεκαετία του ‘80  η Triodosbank  στην Ολλανδία με υποκαταστήματα στο Βέλγιο και την Αγγλία ,  σήμερα και την Ισπανία.
Η ABS (Alternative Bank Swisse) το 1990.
Banca etica  στην Ιταλία 1999 . Ιδρύθηκε από 22 μαζικές συλλογικότητες της κοινωνίας των πολιτών με στόχο, κατ’ αρχάς, τη χρηματοδότηση  των δραστηριοτήτων του Τρίτου Τομέα.

Ακολούθησε η NEF στη Γαλλία, και η FIRΕ στην Ισπανία, με τις οποίες η Banca etica ετοιμάζεται να ιδρύσει μέσα στο 2010 την Ευρωπαϊκή Ηθική Τράπεζα.

Σήμερα υπάρχουν συνολικά 24 Τράπεζες στην Ευρώπη , που κατά τον ένα ή άλλο τρόπο λειτουργούν στα πλαίσια του Ηθικού Χρηματοπιστωτικού συστήματος , σε 13 διαφορετικές χώρες της Ευρώπης . Όλες μαζί ίδρυσαν την Συνομοσπονδία Ηθικών τραπεζών Ευρώπης την FEBEA.

Το πιο ολοκληρωμένο εγχείρημα είναι αυτό της Banca etica στην Ιταλία, με την έννοια ότι πληροί όλα τα κριτήρια του Ηθικής Χρηματοπιστωτικής Πίστωσης.

Σε παγκόσμιο επίπεδο η σημαντικότερη είναι σίγουρα η Grameen Bank.  Ιδρύθηκε το 1977 από τον Muhammed Yunus που βραβεύθηκε με Νόμπελ Ειρήνης Η “τράπεζα των φτωχών” όπως  είναι περισσότερο γνωστή. Σήμερα είναι παρούσα σε δεκάδες χιλιάδες χωριά του Μπαγκλαντές.   

Η δυσκολία πρόσβασης στην πίστωση

Ας δούμε πώς η Banca etica εφαρμόζει τις αρχές που αναφέραμε.

Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΗΕ, στον πλανήτη μας 1.200.000.000 άνθρωποι ζουν με λιγότερο από  ένα ή και μισό δολάριο την ημέρα. Είναι προφανές ότι αυτοί δεν έχουν καμία σχέση με τράπεζες. Σε αυτούς προστίθενται άλλοι τόσοι που ζουν στα όρια της φτώχειας. Ο μισός πληθυσμός της γης λοιπόν, αυτός που πραγματικά έχει άμεση ανάγκη, μη έχοντας περιουσία, αποθέματα ή μόνιμη εργασία δεν έχει πρόσβαση στο συμβατικό τραπεζικό σύστημα. Από την άλλη  η επίσημη βοήθεια, από διεθνείς οργανισμούς, κράτη κ.λπ. που κατευθύνεται στον αναπτυσσόμενο κόσμο, όταν και όση δίνεται, πηγαίνει στις κυβερνήσεις και συχνά καταλήγει σε άσχετους σκοπούς.

H Banca etica ,όμως, χορηγεί μικροπιστώσεις κατευθείαν στους μικρούς παραγωγούς, κτηνοτρόφους, τεχνίτες. Τους βοηθάει να δημιουργήσουν συνεταιρισμούς, προσφέρει τεχνογνωσία με απόλυτο σεβασμό όμως στις παραδόσεις τους, με σεβασμό στο περιβάλλον και τα δικαιώματα των εργαζομένων, εφόσον υπάρχουν απασχολούμενοι. Μέσω των δικτύων ίσου και αλληλέγγυου εμπορίου, που είναι ιδρυτικά της μέλη , φροντίζει μερικά από τα προϊόντα να τα διοχετεύει στις αγορές του ανεπτυγμένου βορρά, προσφέροντας στους καλλιεργητές αξιοπρεπείς τιμές.

Έτσι η Banca etica εφαρμόζει την αρχή  ότι η πίστωση είναι δικαίωμα όλων. Δίνει πίστη στον άνθρωπο, στις ιδέες, επενδύει σε πραγματικές ανάγκες των ανθρώπων.

Είναι φιλανθρωπικό ίδρυμα; Καθόλου. Δεν παύει να είναι τράπεζα. Θέλει να εξασφαλίσει τα χρήματα που δάνεισε, άλλωστε έχει και υποχρεώσεις απέναντι στους καταθέτες, οι οποίοι  θέλουνε μεν τα λεφτά τους να πάνε σε καλό σκοπό,  δε θέλουν όμως και να τα χάσουν. Είναι άλλωστε μικροί καταθέτες ή συλλογικότητες που με πενιχρά μέσα παλεύουν για έναν καλύτερο κόσμο. Ε λοιπόν, αποδεικνύεται ότι οι μικροπιστώσεις είναι η πιο σίγουρη επένδυση. Τα δάνεια που δεν αποπληρώνονται είναι της τάξης του 0,3%, ενώ τα αντίστοιχα των συμβατικών τραπεζών είναι πολλαπλάσια.

Είναι φανερό ότι το κέρδος είναι πολλαπλό:
– Κάποιοι άνθρωποι, συχνά ολόκληρες κοινότητες, μπορούν να επιβιώσουν με αξιοπρέπεια.
– Δεν γίνονται αντικείμενο εκμετάλλευσης από τρίτους και μεσάζοντες.
– Δε χρησιμοποιείται παιδική εργασία- Προστατεύεται το περιβάλλον.
– Τονώνεται η οικονομία της κοινότητας.
– Οι άνθρωποι δε χρειάζεται να ξεριζωθούν, να μεταναστεύσουν με ό, τι αυτό συνεπάγεται.
– Οι καταθέτες , χωρίς να ζημιώνονται  έχουν την ικανοποίηση ότι φάνηκαν χρήσιμοι.
– Οι καταναλωτές στο βορρά μπορούν να αγοράσουν βιολογικό καφέ, τσάι, ζάχαρη  και ταυτόχρονα να δείξουν την αλληλεγγύη τους.

Στα προϊόντα της Banca Etica περιλαμβάνεται μια πιστωτική κάρτα ονόματι Affinity. Ο κάτοχός της τη χρησιμοποιεί όπως κάθε άλλη πιστωτική κάρτα. Η διαφορά έγκειται στο ότι τα κέρδη απ’ αυτή τη δραστηριότητα πηγαίνουν στη Διεθνή Αμνηστία. Επίσης για κάθε κατάθεση 1.000 ευρώ το 1 ευρώ προορίζεται για μικροπιστώσεις. Τέλος υπάρχει ένας χωριστός οργανισμός στα πλαίσια τη τράπεζας. Ονομάζεται ΕΤΙΜΟΣ που ασχολείται αποκλειστικά με προγράμματα στον τρίτο κόσμο.

Τα προγράμματα στην Ιταλία 

Αποκλεισμένοι όμως από τις τράπεζες δεν είναι μόνον άνθρωποι του τρίτου κόσμου , αλλά και άτομα αναπτυγμένων χωρών. Είναι άτομα με επισφαλή εργασία, οι μετανάστες, άνεργοι, άτομα με νοητική υστέρηση, αποφυλακισθέντες, άτομα που προσπαθούν να απεξαρτηθούν από ουσίες, μικρές επιχειρήσεις που πλήττονται από την κρίση.Όλοι αυτοί για την Banca etica πρέπει και μπορούν να έχουν πρόσβαση στην πίστωση.

Ας δούμε μέσα από κάποια παραδείγματα πώς αυτή η αρχή εφαρμόζεται, ενώ παράλληλα εκδηλώνεται ο σεβασμός στην κοινωνία και το περιβάλλον, η αλληλεγγύη και η συνεργασία.

Γενικά τα προγράμματα της Banca etica προσπαθούν να δώσουν μια σφαιρική, πολυδύναμη, εναλλακτική πρόταση για ένα μοντέλο  βιώσιμης ανάπτυξης.

Το ίδιο το κεντρικό κατάστημα της Τράπεζας είναι καθρέφτης αυτών των αντιλήψεων. Εγκαταστάθηκε σε μια υποβαθμισμένη περιοχή, την οποία μαζί με τους κατοίκους προσπαθεί να αναβαθμίσει, χορηγώντας δάνεια για να επιβιώσουν τα μικρομάγαζα και οι τεχνίτες, διοργανώνοντας εκδηλώσεις και συνελεύσεις. Το δε κτίριο είναι πρότυπο βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής. Τόσο η κατανάλωση ενέργειας, όσο και η εκπομπή ρύπων τείνουν προς το μηδέν. Τα έπιπλα όλων των υποκαταστημάτων της προέρχονται από συνεταιρισμό ξυλουργών, που η ίδια βοήθησε να στηθεί και που απαρτίζεται από άτομα με νοητική στέρηση.

Η πολιτική της τράπεζας στη Νότια Ιταλία            

* Τα κεφάλαια της τράπεζας προέρχονται κυρίως από τον αναπτυγμένο βορρά τη Ιταλίας, αλλά δυσανάλογα μεγάλο μέρος επενδύεται στο Νότο με στόχο να εξυγιανθεί η οικονομία και να ξεφύγει από τον έλεγχο της Μαφίας, να δοθούν λύσεις στα κοινωνικά προβλήματα που αυτή προκαλεί..  Εδώ λειτουργεί  συχνά ως τράπεζα των φτωχών, κατά τα πρότυπα της Grameen Bank Το 2006, ενώ οι καταθέσεις που προέρχονταν από το Νότο ανέρχονταν σε 16 εκατ. ευρώ, οι χρηματοδοτήσεις στην ίδια περιοχή ξεπέρασαν τα 43 εκατ. ευρώ.

* Ένα μεγάλο πρόγραμμα που η Τράπεζα οργάνωσε στο Νότο είναι η  Libera, μέσω του οποίου χρηματοδοτεί συνεταιρισμούς παραγωγών που καλλιεργούν εκτάσεις που έχουν δημευθεί από τη Μαφία και την Καμόρα.  Πρόσφατα στο Παλέρμο,  με χρηματοδότηση της τράπεζας ανακαινίσθηκε, οίκημα που ανήκε στη Μαφία. Το αποκάλεσαν «Το σπίτι των γεύσεων και των γνώσεων της νομιμότητας». Αποτελεί κέντρο έκθεσης και πώλησης των βιολογικών προϊόντων που καλλιεργούνται στις εκτάσεις που ανήκαν στη Μαφία, αλλά και τόπο συνάντησης των οργανώσεων που παλεύουν για να ξεριζωθεί η Μαφία.

Στη Νάπολι προσπαθεί  να εξυγιάνει την οικονομία και την κοινωνία από τα πλοκάμια της Καμόρα.* Χρηματοδοτεί συνεταιρισμούς γυναικών,* έναν συνεταιρισμό παραγωγής μαρμελάδας από άτομα με νοητική στέρηση, * στεγαστικό πρόγραμμα για μετανάστες, διότι με πρόσφατο νόμο οι μετανάστες για να πάρουν άδεια παραμονής πρέπει να αποδείξουν ότι διαμένουν  αξιοπρεπώς, λες κι αυτό είναι το πιο απλό πράγμα του κόσμου* Στο Καζάλ ντι Πρίντσιπι, λίγο έξω από τη Νάπολι, όπου δρα ο πιο σκληρός πυρήνας της Καμόρα, μέσω της Libera, βοήθησε να στηθεί συνεταιριστικό εργοστάσιο παραγωγής μοτσαρέλλας, πρώην ιδιοκτησίας της Καμόρα. * Σημαντική είναι συνεισφορά της στην οργάνωση «Παιδιά στην οικογένεια» που βοηθάει οικογένειες με κοινωνικά προβλήματα. Χαρακτηριστική η δήλωση  της προέδρου: «Μια τράπεζα-ουτοπία. Χωρίς αυτή τα όνειρά μας δε θα μπορούσαν να πραγματοποιηθούν».

Βόρεια Ιταλία

Κάποια ενδεικτικά προγράμματα από τη Βόρεια Ιταλία: Στη Verona, έχουμε το πρόγραμμα « μια στέγη για όλους», που εκπονήθηκε σε συνεργασία με την τοπική αυτοδιοίκηση. 12 μετανάστες και 14 ιταλοί ενθαρρύνθηκαν να ιδρύσουν δική τους συνεταιριστική κατασκευαστική εταιρεία για να χτίσουν κατοικίες για τη στέγασή τους.  Οι κατοικίες αυτές αποτελούν πρότυπο οικολογικής αρχιτεκτονικής. Οι δανειολήπτες είχαν την υποχρέωση να προσφέρουν προσωπική εργασία στον ελεύθερο χρόνο τους. Η προσωπική εργασία δεν αποσκοπούσε μόνο στη συγκράτηση του κόστους, οδηγώντας πράγματι σε μια μείωσή του κατά 40%, αλλά κυρίως στην επαγγελματική επιμόρφωση των δανειοληπτών.

* Άλλο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το πρόγραμμα «Τα πάντα ρει», στη Brescia : συνεταιρισμός αποτελούμενος από ανέργους και πρώην κρατούμενους έχτισε κατοικίες για την προσωρινή φιλοξενία πρώην τροφίμων των σωφρονιστικών ιδρυμάτων.

* Στην Τεργέστη: συνεταιρισμός από άτομα με νοητική στέρηση, διαχειρίζεται ξενοδοχείο. Ο συνεταιρισμός μάλιστα είναι και οικονομικά πολύ αποδοτικός.

Δύο ολοκληρωμένες προτάσεις ενός άλλου κόσμου

Ωστόσο οι πιο ολοκληρωμένες προτάσεις της Banca Etica ενός διαφορετικού μοντέλου ανάπτυξης αποτελούν η “Citta’ dell’ altra economia” στη Ρώμη και η “Terra futura” στη Φλωρεντία

Η “Citta’ dell’ altra economia”, η «Πόλη της άλλης οικονομίας» είναι ένα είδος πολυκαταστήματος μόνον που αντί  να προωθεί τον καταναλωτισμό, προσπαθεί να τον περιορίσει. Προτείνεται μια διαφορετική αντίληψη σε όλους τους τομείς της κοινωνικής ζωής, από την παραγωγή, το εμπόριο, την αποταμίευση, τον τουρισμό, την επικοινωνία και τον πολιτισμό.

Στην ίδια αντίληψη κινείται και η  « Terra futura» –  Η γη του  μέλλοντός μας- που η Banca etica διοργανώνει για έκτη συνεχή χρονιά στη Φλωρεντία σε συνεργασία με τη νομαρχία της Τοσκάνης.

Πρόκειται για ένα διεθνές συνέδριο και ταυτόχρονα μια διεθνή έκθεση  . Φιλοξενεί συνέδρια, σεμινάρια, εργαστήρια, ομάδες εργασίας και σημαντικές πολιτιστικές εκδηλώσεις. Δημιουργήθηκε από την ανάγκη διάσωσης του πλανήτη και θέλει να προτείνει «σωστές πρακτικές» όπως τις αποκαλεί, σε όλα τα επίπεδα ζωής, από την καθημερινότητά μας μέχρι τους τρόπους διακυβέρνησης. Είναι ένας χώρος όπου συναντώνται τα διεθνή δίκτυα που στόχο τους έχουν έναν καλύτερο κόσμο. Δεν είναι ένα στιγμιαίο γεγονός, ένα πυροτέχνημα, οι σχέσεις μεταξύ των φορέων είναι διαρκείς. Μέλος της διαρκούς επιτροπής είναι και η εξαίρετη ινδή επιστήμονας και ακτιβίστρια Vandana Shyva.

Το περιβάλλον

Η προστασία του περιβάλλοντος αποτελεί προτεραιότητα για την Banca etica. Είναι μια «Πράσινη Τράπεζα». Πέρα από το γεγονός ότι σε κάθε επένδυσή της, η εξοικονόμηση ενέργειας, η μείωση των ρύπων και η συνετή διαχείριση των πρώτων υλών αποτελεί βασικό της μέλημα ,έχει εκπονήσει και ένα ειδικό πρόγραμμα, μεγάλης εμβέλειας, το πρόγραμμα INESCO. Σε συνεργασία με το Υπουργείο Περιβάλλοντος, την τοπική αυτοδιοίκηση, την Ευρωπαϊκή Ένωση και τα Πανεπιστήμια πραγματοποιεί  μελέτες περιβάλλοντος, έρευνες για εναλλακτική ενέργεια ,αλλά και μελέτες αγοράς  και εκπαιδευτικά προγράμματα.

Κριτήρια χορήγησης δανείων

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα κριτήρια τα οποία οφείλουν να τηρούν οι επιχειρήσεις που ενδιαφέρονται να πάρουν δάνειο από την Ηθική Τράπεζα, τα οποία καθρεφτίζουν τη φιλοσοφία της και συνιστούν την ειδοποιό διαφορά της.

Εξετάζεται λοιπόν: η δημοκρατική λειτουργία της επιχείρησης: συχνότητα σύγκλησης συνελεύσεων, διασπορά των μετοχών, παρουσία εργαζομένων στις επιτροπές διοίκησης, διαφάνεια (σταθερή ροή εσωτερικής και εξωτερικής πληροφόρησης), ίσες ευκαιρίες (έλλειψη διακρίσεων ως προς το φύλο, το χρώμα και την καταγωγή).

Δεύτερη προϋπόθεση, ο σεβασμός στο περιβάλλον: μείωση των ρύπων που εκπέμπονται, μείωση στην κατανάλωση ενέργειας και πρώτων υλών, συνεχή μέτρα βελτίωσης στον τομέα αυτό.

Άλλες σημαντικές προϋποθέσεις αφορούν την κοινωνική χρησιμότητα του προϊόντος/υπηρεσίας που παράγεται, τον σεβασμό στα δικαιώματα των εργαζομένων (τήρηση συμβάσεων, συνθήκες και ασφάλεια εργασίας, επιμορφωτικά προγράμματα),  η τη ευαισθησία απέναντι στα ασθενέστερα στρώματα (παρουσία μεταναστών και ατόμων με ειδικές ανάγκες μεταξύ των εργαζομένων).

Οργάνωση της Banca etica- Οι μέτοχοι

Έχει οργανωθεί σε όμιλο, που απαρτίζεται από:
Την Etica sgr. Το καθαρό τραπεζικό σκέλος.
Την Fondazione culturale Responsabilita’ etica.  Πολιτιστικό ίδρυμα, με σημαντική προσφορά στην πνευματική και καλλιτεχνική ζωή του τόπου. Έχει εκδόσεις, διοργανώνει προγράμματα για σχολεία, σεμινάρια, stage για φοιτητές και σε συνεργασία με πανεπιστήμια διοργανώνει τμήματα master
ETIMOS προγράμματα για τον Τρίτο κόσμο
FEBEA Ομοσπονδία Ηθικών τραπεζών στην Ευρώπη
SEFEA Ξεκίνησε το 2002 Πρόγραμμα στήριξης για τη δημιουργία Ηθικών Τραπεζών στην Ευρώπη.

Ωστόσο η πραγματική δύναμη και η ψυχή της Banca etica είναι οι μέτοχοι και οι καταθέτες, που απαρτίζουν και την κινηματική διάσταση της τράπεζας , μιας τράπεζας από τα «κάτω».

Οι μέτοχοι της τράπεζας είναι οργανωμένοι σε συλλόγους κατά γεωγραφικές περιοχές, ώστε να υπάρχει καλύτερη επαφή με την τοπική πραγματικότητα και να αναδεικνύονται οι τοπικές ανάγκες. Κάθε μέτοχος έχει μία μόνο ψήφο ανεξάρτητα από τον αριθμό μετοχών που κατέχει. Διασφαλίζεται έτσι η αρχή της δημοκρατίας. Οι μέτοχοι γνωμοδοτούν για την έγκριση επενδύσεων στην περιοχή τους και συνδράμουν στην επιτυχία τους.

Οι σύλλογοι αυτοί εργάζονται περισσότερο για τη διάδοση των αρχών και των αντιλήψεων που διέπουν την τράπεζα, παρά για τη διασφάλιση των στενά εννοουμένων συμφερόντων τους.  Χρηματοδοτούνται  από την τράπεζα και συμμετέχουν ενεργά στην πολιτιστική και πολιτική ζωή του τόπου, από τα καφενεία μέχρι τα φεστιβάλ. Συμμετέχον ή και πρωτοστατούν σε  πρωτοβουλίες ακτιβιστών και το ευρωπαϊκό  και παγκόσμιο κοινωνικό φόρουμ.

Μια άλλη δραστηριότητα στην οποία επιδίδεται η Banca etica είναι η λεγόμενη «υπεύθυνοι μέτοχοι εν δράσει» . Αγοράζει μετοχές από εταιρείες ώστε να έχει δικαίωμα συμμετοχής στις συνελεύσεις, στις οποίες προσπαθεί να επηρεάσει τους υπόλοιπους μετόχους σε μια κατεύθυνση ηθικών επιλογών (π.χ. Στην εταιρεία παραγωγής ηλεκτρισμού και αερίου).

Οι μέτοχοι της Banc etica συμμετέχουν ενεργά στην καμπάνια ” Ένοπλες τράπεζες ” με στόχο την ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης για την ανάμειξη πολλών συμβατικών τραπεζών στη διακίνηση όπλων, την αποσταθεροποίηση, το οργανωμένο έγκλημα.

Κάθε σύλλογος εκλέγει ένα συντονιστή, και οι συντονιστές όλων των συλλόγων απαρτίζουν το συμβούλιο των συντονιστών. Η τράπεζα διοικείται από διοικητικό συμβούλιο το οποίο αποτελείται αποκλειστικά από μετόχους. Εκτός από το συμβούλιο των συντονιστών, το διοικητικό συμβούλιο πλαισιώνεται κι από άλλα ελεγκτικά όργανα όπως η επιτροπή ηθικής δεοντολογίας, η επιτροπή τήρησης των αποφάσεων του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα και η επιτροπή για τη διάσωση του περιβάλλοντος. Στο τέλος κάθε χρήσης, εκτός από τον οικονομικό ισολογισμό η συνέλευση των μετόχων εγκρίνει επίσης τον «ηθικό ισολογισμό» και τον «περιβαλλοντικό ισολογισμό».

Διαφάνεια

Η αρχή της διαφάνειας εκφράζεται και με τη δυνατότητα που έχει ο καταθέτης, να επιλέξει ένα από τους 4 τέσσερις τομείς στους οποίους δραστηριοποιείται η τράπεζα: Κοινωνικά προγράμματα- Προγράμματα Αλληλεγγύης- – Περιβάλλον- Πολιτισμό και κοινωνία των πολιτών. Επίσης ο καταθέτης ενημερώνεται  συνεχώς μέσω ιντερνέτ, αλλά και προσωπικά για την πορεία των προγραμμάτων. Οι καταθέτες έχουν δικαίωμα συμμετοχή στις συνελεύσεις των μετόχων. Όλες οι αποφάσεις, οι απολογισμοί, τα οικονομικά μεγέθη και οι δραστηριότητες της τράπεζας αναρτώνται στην ιστοσελίδα της.

Που έγκειται η επιτυχία της Βanca etica

Παρά το γεγονός ότι τα οικονομικά μεγέθη δεν είναι το μοναδικό μέλημα της Banca etica και σε πείσμα της οικονομικής κρίσης έκλεισε τον ισολογισμό της του 2008 με αύξηση των εσόδων της κατά 17% και αύξηση των επενδύσεων κατά 16%. Τους δε πρώτους μήνες του 2009 οι καταθέσεις της διπλασιάστηκαν. Ατέλειωτες οι ουρές των καταθετών έξω από τα υποκαταστήματα. Πού οφείλεται αυτή η επιτυχία; Στις αρχές της και στο γεγονός ότι είναι μια τράπεζα από τα κάτω.

Επιλογή της είναι η άσκηση απλών, καθαρών τραπεζικών συναλλαγών: συλλογή αποταμιεύσεων, χορήγηση δανείων. Περιορίζεται στο ρόλο για τον οποίο δημιουργήθηκαν αρχικά οι τράπεζες, την πραγματική οικονομία. Είναι έξω και μακριά από εικονικά προϊόντα, τοξικά κ.λπ.

Υπάλληλοι, ιδρυτικά μέλη, μέτοχοι, καταθέτες αλλά συνήθως και δανειολήπτες εμπνέονται όλοι από τα ίδια ιδανικά, τη διαμόρφωση ενός άλλου μοντέλου ανάπτυξης, ενός καλύτερου κόσμου. Δεν υπάρχει μεταξύ τους ανταγωνισμός και σύγκρουση συμφερόντων.

Τα προγράμματα στα οποία επενδύει είναι απλά, από επιχειρηματική άποψη, άρα ελεγχόμενα. Τα παρακολουθεί και τα ενισχύει πολύπλευρα , άρα είναι βιώσιμα και αποδοτικά.

Το κόστος λειτουργίας της είναι χαμηλό, αξιοποιεί τις νέες τεχνολογίες, έχει λίγο προσωπικό: 122 υπαλλήλους, αλλά στηρίζεται στον εθελοντισμό των μετόχων και των αποταμιευτών (έχει πάνω από 1000 εθελοντές). Ακριβώς διότι είναι μια τράπεζα-κίνημα με ρίζες στην κοινωνία, μια τράπεζα όραμα. Ένα όραμα εφικτό, που θα θέλαμε να το κάνουμε πράξη και στην Ελλάδα.

 

Σχετικά άρθρα