|
Με μία σειρά βαρύγδουπων δηλώσεων, συμβιβασμών και ασαφειών αλλά και ένα ενιασέλιδο τελικό κείμενο που έκανε μεγαλεπήβολα λόγο για μια «νέα παγκόσμια τάξη πραγμάτων» ολοκλήρωσε τις εργασίες του το Φόρουμ των G-20 στο Λονδίνο. Οι ηγέτες που παρευρέθησαν στην Σύνοδο βέβαια, μην θέλοντας να συνδέσουν το όνομά τους με μια αποτυχημένη Σύνοδο μίλησαν για επιτυχίες. |
|
Ο Γκόρντον Μπράουν έκανε λόγο για «ιστορικό συμβιβασμό», ο Μπαράκ Ομπάμα ανακάλυψε μια μεταρρύθμιση στο τραπεζικό σύστημα και έλεγχο των hedge funds αλλά και αυστηρότερους ελέγχους επί του χρηματοοικονομικού συστήματος. Προφανώς αναφερόταν στα «πακέτα ανάκαμψης» με τα οποία οι Αμερικανοί φορολογούμενοι θα πληρώσουν τις ζημιές των επιχειρήσεων και των golden boys! Τέλος, ο Νικολά Σαρκοζί έκανε λόγο για το «τέλος της μυστικότητας του τραπεζικού συστήματος» αλλά και μια «μεγάλη πρόοδο» που συντελέστηκε! Όπως και το κείμενο, οι δηλώσεις των σημαντικότερων ηγετών αλλά και το τελικό κείμενο μοιάζουν περισσότερο με μια διακύρηξη ευχολογίων και γενικών αρχών παρά με ένα πλαίσιο συγκεκριμένων μέτρων που θα αντιμετωπίσουν την οικονομική κρίση. Το κεντρικό θέμα και φερόμενο ως σπουδαία επιτυχία της Συνόδου από ηγεσίες και τα μεγαλύτερα παγκόσμια μίντια, αφορά τον τριπλασιασμό της χρηματοδότησης του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ). Το ποσό που θα διατεθεί στο ΔΝΤ και την Παγκόσμια Τράπεζα, προκειμένου να χρηματοδοτηθούν οι πλέον πληγείσες από την κρίση οικονομίες και τα αναπτυσσόμενα κράτη, συμφωνήθηκε να αυξηθεί κατά 500 δις δολάρια, φτάνοντας στο ύψος του ενός τρις δολαρίων.Εκτός φυσικά των ΗΠΑ, η Κίνα, η Ιαπωνία και η Ευρωπαϊκή Ένωση θα αποτελέσουν τους κύριους χρηματοδότες. Το Πεκίνο κέρδισε ως αντάλλαγμα την συμμετοχή του στην λήψη αποφάσεων του ΔΝΤ. Η αύξηση των ποσών που θα διατεθούν στο ΔΝΤ δεν είναι βέβαια παρά μία προσπάθεια των ανεπτυγμένων οικονομιών για συνέχιση της απόλυτης επικυριαρχίας τους στον Τρίτο Κόσμο και τις αναπτυσσόμενες χώρες, δεδομένων των καταστροφικών αποτελεσμάτων που επιφέρει σταθερά η πολιτική του Ταμείου εδώ και δεκαετίες σε όσες χώρες δανείστηκαν και συμβουλεύτηκαν το ΔΝΤ. Επιπλέον 250 δις δολάρια αναμένεται να διατεθούν προς αναζωογόνηση του παγκοσμίου εμπορίου, προκειμένου να ανακάμψει η παγκόσμια διακίνηση εμπορευμάτων η οποία βρίσκεται σε μεγάλη πτώση εξαιτίας της κρίσης. Από τα 250 δις δολάρια όμως, μόλις τα 70 δις από αυτά αναμένεται να διατεθούν προς τις χώρες του Τρίτου Κόσμου και τις αναπτυσσόμενες χώρες. Η διαμάχη Κίνας και Γαλλίας πρωταγωνίστησε στο ζήτημα των ανεξέλεγκτων «φορολογικών παραδείσων». Οι χθεσινές πληροφορίες για συναίνεση του Πεκίνου στις αυστηρές γαλλικές θέσεις, γρήγορα αποδείχθηκαν φρούδες. Η Κίνα δήλωσε αρχικά ότι θα στηρίξει την προσπάθεια της Γαλλίας και της Γερμανίας να καταγραφούν επίσημα και να υποστούν ελέγχους και κυρώσεις οι «φορολογικοί παράδεισοι», τα γνωστά κράτη-πλυντήρια. Η είδηση αξιολογήθηκε θετικά από πολλές χρηματαγορές καθώς όλοι ανέμεναν από την Κίνα να αντιδράσει αρνητικά στις προτάσεις για έλεγχο των «φορολογικών παραδείσων», δεδομένου ότι το Χονγκ Κόνγκ και το Μακάο που της ανήκουν, θεωρούνται τέτοιοι. Παρόλα αυτά το Πεκίνο κατέστησε σαφές ότι θα συμπράξει στην γαλλογερμανική στάση, μόνο εφόσον δεν επηρεαστούν το Χονγκ Κονγκ και το Μακάο, τα οποία κατά την κινεζική κυβέρνηση δεν αποτελούν «φορολογικούς παραδείσους». Η Γαλλία που χάνει τεράστια ποσά από επιχειρήσεις οι οποίες δηλώνουν την έδρα τους στα εν λόγω κράτη-πλυντήρια, όχι μόνο δεν μπόρεσε να τα βρει με την Κίνα, παρά μόνο για το ζήτημα…του Θιβέτ, αλλά έβαλε στο παιχνίδι των φορολογικών-παραδείσων ακόμα και το χρηματοπιστωτικό κέντρο της, την Σαγκάη. Το σύνολο των συμμετεχόντων αποφάσισε την επιβολή κυρώσεων και την δημιουργία μιας ιδιότυπης «μαύρης λίστας» για τα κράτη που δεν συμμορφώνονται με τους κανόνες του OECD και βοηθούν στο «ξέπλυμα» χρήματος και την φοροδιαφυγή. Παρέμεινε όμως προς συζήτηση αν, πως και με ποιο ακριβώς τρόπο θα καταγραφούν οι «φορολογικοί παράδεισοι» που δεν λειτουργούν με θεσμούς διαφάνειας Όσον αφορά τα πακέτα ενίσχυσης των οικονομιών από τα κράτη, η γραμματέας του Βρετανικού Υπουργείου Οικονομικών Ιβέτ Κούπερ είχε συνοψίσει την Πέμπτη τις Αμερικανοβρετανικές θέσεις δηλώνοντας ότι «οι κυβερνήσεις χρειάζεται να ενισχύσουν την παγκόσμια οικονομία, παρέχοντας μεγαλύτερα χρηματικά ποσά προς αυτήν». ΗΠΑ, Αγγλία και Ιαπωνία ήταν οι «ισχυροί» του μπλοκ που θεωρούσε ως άμεση ανάγκη τις αυξημένες δημοσιονομικές δαπάνες προς αντιμετώπιση της κρίσης και την σύσταση –σε εθνικό κυρίως επίπεδο- εποπτικών οργάνων αντιμετώπισης των συστημικών κινδύνων, βρίσκοντας απέναντί τους σε κοινό μέτωπο την Γερμανία και την Γαλλία, που απορρίπτουν κατηγορηματικά τα κρατικά «πακέτα ενίσχυσης» φοβούμενες ακόμα μεγαλύτερα ελλείμματα, κάνοντας λόγο για ενιαίους ρυθμιστικούς κανόνες. Η λογική Ομπάμα –που πολλοί τον κατηγορούν για εθνικοποίηση των ζημιών και ιδιωτικοποίηση των κερδών μέσω των πακέτων ενίσχυσης- δεν κατάφερε να πείσει. Η απόλυτη και ομόφωνη καταδίκη του προστατευτισμού από την Σύνοδο, ως τροχοπέδη για την παγκόσμια ανάπτυξη, δείχνει ξεκάθαρα ότι οι ηγέτες που οδήγησαν στην οικονομική κρίση ίσως θεωρούν αναγκαίο τον προστατευτισμό μέσω των κρατικών πακέτων τύπου Ομπάμα και Μπράουν, μόνο όταν χρειάζεται να σωθούν κάποιοι υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι και τα golden boys ή/και για να καλυφθούν οι ζημίες των ιδιωτικών επιχειρήσεων. Το κοινό σημείο αποδοχής των ΗΠΑ-Αγγλία-Ιαπωνίας με τον γαλλογερμανικό άξοναέμοιαζε να είναι ο έλεγχος επί του «σκιώδους» τραπεζικού συστήματος: Όλοι συμφωνούσαν στον έλεγχο των μπόνους των τραπεζικών και άλλων στελεχών, στον αυστηρό έλεγχο των μπόνους, στην αντιμετώπιση των «τοξικών» και στην υιοθέτηση ενός πλαισίου ελέγχου των τραπεζικών και άλλων οικονομικών οίκων και οργανισμών. Δεν συμφώνησαν όμως και στον τρόπο που θα τεθεί το απαιτούμενο αυτό πλαίσιο. Η υιοθέτηση προγραμμάτων και κανόνων τα οποία θα απαλλάξουν τον παγκόσμιο τραπεζικό τομέα από τα «τοξικά» στοιχεία καθώς και η αναθέωρηση των υπαρχόντων λογιστικών προτύπων ήταν στην πρώτη γραμμή των προτεραιοτήτων. Ο Αμερικανοβρετανικός άξονας μιλούσε για απορρόφηση τους μέσω κρατικών πακέτων στήριξης, ενώ ο γαλλογερμανικός για την επιβολή παγκόσμιου πλαισίου ρύθμισης και ελέγχων. Η κοινή θέση για τα «τοξικά» στοιχεία του παγκόσμιου τραπεζικού συστήματος και τον έλεγχο μεγάλων τραπεζικών και οικονομικών οίκων αποφασίστηκε ότι θα γίνει μέσω του Συμβουλίου Χρηματοικονομικής Σταθερότητας, τον τερματισμό του τραπεζικού απορρήτου. Όπως και με τις περισσότερες αποφάσεις, ο έλεγχος επί των «τοξικών» αφορούσε περισσότερο διακηρύξεις παρά συγκεκριμένους τρόπους αντιμετώπισής τους. Στο ζήτημα της νομισματικής πολιτικής και της παγκόσμιας ανισορροπίας που έχει προκύψει –σύμφωνα με σειρά οικονομολόγων- από αυτή, η Ουάσινγκτον και το Λονδίνο, σταθερά σε κοινή γραμμή από την αρχή της Συνόδου, κατάφεραν να παραπέμψουν για το μέλλον τις όποιες συζητήσεις για τα προβληματικά νομίσματά τους. Η πτώση δολαρίου και λίρας δεν συζητήθηκε, όπως άλλωστε και το κοινό αίτημα Ρωσίας και Κίνας για αντικατάσταση του δολαρίου ως κύριου εμπορικού νομίσματος στις παγκόσμιες οικονομικές συναλλαγές. Τα αποτελέσματα της Συνόδου κατάφερε να συνοψίσει μέσα σε λίγες γραμμές ο καθηγητής Οικονομικών του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ Κένετ Ρόγκοφ, μιλώντας στους New York Times: «Οι πλούσιες χώρες αρνούνται να πιστέψουν το βάθος των προβλημάτων των οικονομιών τους. Θέλουν να συγχαρούν τον εαυτό τους για το γεγονός ότι ήδη πήραν όλα τα σωστά μέτρα, λες και το μόνο πρόβλημα που υπάρχει είναι να ανανήψουν οι αναδυόμενες αγορές». Τελευταίο, αλλά όχι και λιγότερο σημαντικό το γεγονός ότι στις στις εννέα σελίδες του τελικού Κειμένου της Συνόδου το περιβάλλον μετά βίας χώρεσε σε δύο παραγράφους, παραπεμπόμενο για την πολυπρόβλητη Σύνοδο της Κοπεγχάγης τον ερχόμενο Δεκέμβριο. (Πηγές: AP, New York Times, BBC, Independent, Reuters) |
|
Άρης Καπαράκης |
