|
|
Τα βιοκαύσιμα θεωρούνται τον τελευταίο καιρό ουσιώδες τμήμα της προσπάθειας της Ευρώπης να εξασφαλίσει τον ενεργειακό εφοδιασμό της και να μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Η απόφαση των ηγετών της ΕΕ τον Μάρτιο του 2007 να διασφαλίσουν ότι μέχρι το 2020 το 10% των καυσίμων που τροφοδοτούν τα ευρωπαϊκά οχήματα θα είναι βιοκαύσιμα έγινε θερμά αποδεκτή.|
Όμως, καθώς αυξάνεται η παραγωγή βιοκαυσίμων, ομάδες για τη διατήρηση της φύσης και άλλοι αμφισβητούν όλο και περισσότερο το όφελός τους όσον αφορά τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και εκφράζουν την ανησυχία τους σχετικά με τον αντίκτυπό τους στις τιμές των τροφίμων και στη βιοποικλότητα. Λίγοι αμφισβητούν το κυριότερο περιβαλλοντικό όφελος βιοκαυσίμων όπως η αιθανόλη ή το βιοντίζελ. Όταν καίγονται για θέρμανση, παραγωγή ενέργειας ή μεταφορές, εκπέμπουν λιγότερα αέρια του θερμοκηπίου απ’ ό,τι τα ορυκτά καύσιμα, επειδή το διοξείδιο του άνθρακα που απελευθερώνουν απορροφήθηκε από την ατμόσφαιρα κατά την ανάπτυξή τους. Ωστόσο, όταν λαμβάνεται υπόψη ολόκληρος ο κύκλος ζωής των βιοκαυσίμων – από την καλλιέργεια μέχρι το ντεπόζιτο –, τα σχετικά με τα αέρια του θερμοκηπίου οφέλη ποικίλλουν ανάλογα με τον τύπο βιοκαυσίμου. Υπέρ και κατά Επειδή αποτελούνται από φυτικές ύλες ή καλλιέργειες που μπορούν να φυτευτούν πολλές φορές, τα βιοκαύσιμα είναι θεωρητικά βιώσιμα. Όμως έχουν πια αρχίσει να ακούγονται απόψεις που δεν συμμερίζονται τον ενθουσιασμό των επισήμων για τα βιοκαύσιμα στην Ευρώπη και αλλού. Καθώς οι γεωργοί στρέφονται προς την καλλιέργεια βιοκαυσίμων, ορισμένοι οργανισμοί και άτομα τους κατηγορούν ότι χρησιμοποιούν γη που ήταν παραδοσιακά αφιερωμένη στην παραγωγή πολύτιμων ειδών διατροφής, όπως το καλαμπόκι και το ρύζι. Απομένει να δούμε αν αυτή η στροφή είναι η κύρια αιτία για τις πρόσφατες σημαντικές αυξήσεις στις τιμές ορισμένων βασικών ειδών διατροφής. Όμως διάφορες προβεβλημένες διαμαρτυρίες σε ολόκληρο τον κόσμο έχουν οδηγήσει ορισμένους εμπειρογνώμονες να ζητήσουν τη γενική αναθεώρηση της πολιτικής για τα βιοκαύσιμα. “Τα βιοκαύσιμα οφείλουν να σεβαστούν τα κριτήρια βιωσιμότητας για να συμβάλουν στο στόχο του 10%” Αυξάνονται επίσης οι φόβοι για τον αντίκτυπο που θα έχει στη βιοποικιλότητα η χρήση τεράστιων εκτάσεων γης για την καλλιέργεια βιοκαυσίμων. Χιλιάδες εκτάρια δασών και υγροτόπων στην Ασία, στη Νότια Αμερική και αλλού χρησιμοποιούνται ήδη ή πρόκειται να χρησιμοποιηθούν για την καλλιέργεια βιοκαυσίμων όπως το ζαχαροκάλαμο, η σόγια και το φοινικέλαιο. Αυτές οι μονοκαλλιέργειες προκαλούν σοβαρές βλάβες σε περιοχές που προηγουμένως χαρακτηρίζονταν από πολύπλοκα, ποικίλα οικοσυστήματα και η μέθοδος καθαρισμού του εδάφους για βιοκαύσιμα απελευθερώνει τεράστιες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα. Στόχος το 10% Τον Ιανουάριο του 2008 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε μια σημαντική δέσμη μέτρων ώστε να επιτύχει φιλόδοξους στόχους για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και την αύξηση της ανανεώσιμης ενέργειας. Η δέσμη περιλάμβανε μια πρόταση να αυξηθεί ο τωρινός στόχος για τα βιοκαύσιμα από το ενδεικτικό 5,75% το 2010 στο υποχρεωτικό 10% μέχρι το 2020. Αναγνωρίζοντας ότι τα βιοκαύσιμα έχουν κι αυτά ένα περιβαλλοντικό κόστος, η δέσμη περιλάμβανε επίσης μια ομάδα κριτηρίων βιωσιμότητας. Τα βιοκαύσιμα θα πρέπει να πληρούν αυτά τα κριτήρια για να συμβάλουν στο στόχο του 10%. Μια σκέψη είναι να δημιουργηθεί ένα σύστημα περιβαλλοντικής πιστοποίησης για τα βιοκαύσιμα, παρόμοιο με αυτό που προτείνεται στην οδηγία της Επιτροπής για την ανανεώσιμη ενέργεια. Η Επιτροπή σημειώνει ότι έχει επίγνωση των δυνητικών έμμεσεων επιπτώσεων της καλλιέργειας βιοκαυσίμων, όπως η αύξηση των τιμών των τροφίμων και η μετακίνηση του φαινομένου που οδηγεί σε αλλαγή της χρήσης γης, και ότι αυτές έχουν ληφθεί υπόψη στις προτάσεις για τα κριτήρια βιωσιμότητας. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο μελετούν τώρα αυτά τα κριτήρια. Η άποψη της βιομηχανίας Δρ Ines Bilas Εξωτερικές υποθέσεις Τα συνθετικά βιοκαύσιμα είναι μια αναδυόμενη εναλλακτική λύση στα βιοκαύσιμα που παράγονται από καλλιέργειες τροφίμων και αποτελούν τμήμα της δεύτερης γενιάς βιοκαυσίμων. Μια σημαντική τεχνολογία για την επίτευξη των κλιματικών στόχων στην οδική κυκλοφορία είναι τα υγρά καύσιμα από βιομάζα (BTL). Τα BTL μπορούν να συνεισφέρουν τα μέγιστα στη βιώσιμη κινητικότητα, καθώς παράγουν βιοκαύσιμα με εκπομπές CO2 μέχρι και κατά 90% χαμηλότερες από το συμβατικό ντίζελ. Αυτά τα βιοκαύσιμα δεν ανταγωνίζονται την παραγωγή τροφίμων και έχουν καλύτερη απόδοση απ’ ό,τι τα συμβατικά ορυκτά καύσιμα. Η Choren Industries GmbH ολοκλήρωσε πρόσφατα την κατασκευή του πρώτου εργοστασίου παραγωγής BTL στον κόσμο στο Freiberg της Γερμανίας. Σε λίγους μήνες το εργοστάσιο θα παράγει 18 εκατομμύρια λίτρα συνθετικού βιοκαυσίμου. Η διαδικασία μετατροπής της στέρεης βιομάζας σε υγρό καύσιμο έχει τρία στάδια: αεριοποίηση, με τη χρήση της διαδικασίας Carbo-V της εταιρείας, επεξεργασία αερίων και σύνθεση Fischer-Tropsch. Εκτός από τις σημαντικά μειωμένες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και υδρογονανθράκων, όπως επίσης οξειδίων του αζώτου και σωματιδίων, τα BTL περιέχουν απειροελάχιστες αρωματικές ουσίες και θείο, βοηθώντας τον κινητήρα να επιτύχει βέλτιση καύση. Τα BTL είναι συνθετικά καύσιμα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως τμήμα μείγματος σε οποιονδήποτε υπάρχοντα ή μελλοντικό κινητήρα χωρίς να χρειάζεται καμία τροποποίηση. Τα κατάλοιπα υλοτομίας, τα υπολείμματα ξύλου, το ξύλο που μεγαλώνει γρήγορα και τα γεωργικά κατάλοιπα όπως το άχυρο μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως βιομάζα με σκοπό την παραγωγή. Αυτό σημαίνει ότι η διαδικασία παραγωγής BTL δεν ανταγωνίζεται την παραγωγή τροφίμων. Τα βιοκαύσιμα BTL έχουν επίσης υψηλότερη απόδοση ανά εκτάριο, π.χ. περίπου τρεις φορές υψηλότερη από το βιοκαύσιμο από κράμβη. Η άποψη των ΜΚΟ για τη διατήρηση της φύσηςAriel Brunner, Η φασαρία γύρω από τα βιοκαύσιμα είναι τόσο ισχυρή που είναι εύκολο να χαθεί κανείς μέσα στις τεχνικές λεπτομέρειες. Όμως δεν μπορούμε να αγνοήσουμε ορισμένα γεγονότα. Η βιομάζα είναι βασική πηγή ανανεώσιμης ενέργειας και δεν πρέπει να μετατραπεί σε ιδεολογικό πεδίο μάχης. Ας αρχίσουμε επιστρέφοντας στα βασικά. Η βιοενέργεια, δηλ. η χρήση βιομάζας για την παραγωγή ενέργειας, παρέχει εξαιρετικές προοπτικές για τη θέρμανση και την ενέργεια. Το πρόβλημα είναι ότι αν δεν χρησιμοποιήσουμε απόβλητα βιομάζας, μεγάλες εκτάσεις γης και ποσότητες νερού είναι απαραίτητες για την καλλιέργεια των φυτών που παράγουν ενέργεια τέτοιου είδους. Δύο βασικά ερωτήματα πρέπει να απαντηθούν προτού δαπανηθεί δημόσιο χρήμα σε εφαρμογές βιοενέργειας και προτού εγκριθεί νομοθεσία για να ενθαρρυνθεί η χρήση τους. Πρώτ’ απ’ όλα: η συγκεκριμένη βιοενέργεια ελαττώνει σε σημαντικό βαθμό τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου; Και δεύτερον, χρησιμοποιεί με σωστό τρόπο τη γη; Με άλλα λόγια, αρκεί η εξοικονόμηση σε εκπομπές για να δικαιολογήσει τη θυσία εναλλακτικών χρήσεων του ίδιου εκταρίου – όπως ένας φυσικός βιότοπος που αποθηκεύει άνθρακα και φιλοξενεί βιοποικιλότητα ή αγροτική γη που παράγει τρόφιμα; Τα περισσότερα βιοκαύσιμα προς το παρόν αποτυγχάνουν και στις δύο περιπτώσεις. Η ανανεώσιμη ενέργεια έχει νόημα μόνο όταν οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα είναι μηδαμινές. Αν είναι απλώς ελάχιστα καλύτερη από το πετρέλαιο είναι τελείως άχρηστη και θα αυξήσει την πίεση στους ήδη εξαντλημένους φυσικούς πόρους του πλανήτη. Η BirdLife International δημοσίευσε πρόσφατα μια καινούργια έκθεση με θέμα την πολιτική περί βιοκαυσίμων της ΕΕ. Το συμπέρασμά της είναι ότι η πολιτική στην παρούσα μορφή της μπορεί να προκαλέσει περιβαλλοντικές βλάβες μεγάλης κλίμακας σε ολόκληρο τον πλανήτη. Η παραγωγή πρώτων υλών βιοκαυσίμων θα οδηγήσει μάλλον στον αφανισμό φυσικών βιοτόπων, ειδικά στη Νοτιοανατολική Ασία και στη Νότια Αμερική, και ακόμα κι οι πιο σοβαρές περιπτώσεις περιβαλλοντικής καταστροφής θα θεωρηθούν «βιώσιμες» σύμφωνα με την προτεινόμενη νομοθεσία της ΕΕ. Συνεπώς καλούμε την ΕΕ να παγώσει τυχόν νέους στόχους και κίνητρα για τα βιοκαύσιμα και αντί γι’ αυτό να οικοδομήσει ένα εύρωστο σύστημα διασφάλισης για όλα τα είδη βιοενέργειας. Πιστεύουμε σ’ έναν φιλόδοξο στόχο για τη συνολική χρήση ανανεώσιμης ενέργειας και σε αυστηρά πρότυπα βιωσιμότητας για να εξασφαλιστεί ότι η βιομάζα θα χρησιμοποιείται μόνο εκεί όπου έχει νόημα. Το παιχνίδι των γενεών Βιοκαύσιμα πρώτης γενιάς: διαθέσιμα τώρα, κυρίως καλλιέργειες τροφίμων όπως καλαμπόκι και σιτάρι για αιθανόλη ή φοινικέλαιο για βιοντίζελ. Μέγιστη εξοικονόμηση σε αέρια του θερμοκηπίου: μέχρι 60%. Βιοκαύσιμα δεύτερης γενιάς: προς το παρόν δεν είναι διαθέσιμα στο εμπόριο, μπορεί να περιλαμβάνουν όλα τα μέρη του φυτού, δίνοντας μεγαλύτερη απόδοση ανά εκτάριο και απαιτώντας λιγότερη γη. Μέγιστη εξοικονόμηση σε αέρια του θερμοκηπίου: μέχρι 95%. Τα απόβλητα και τα φύκια είναι επίσης πολλά υποσχόμενα. Για να μάθετε περισσότερα: Έκθεση της BirdLife International για τα βιοκαύσιμα ΠΗΓΗ http://ec.europa.eu/environment/news/efe/sust_dev/080929_biofuel_el.htm |
|
Ανάδειξη Κειμένου: Αλέξανδρος Μπέλεσης, Μέλος της ΜΚΟ ΣΟΛΩΝ |
