ΕΙΝΑΙ ΠΙΘΑΝΟ ΤΕΛΙΚΑ Ο ΟΜΠΑΜΑ ΝΑ ΑΠΟΤΥΧΕΙ ΚΑΙ ΠΟΙΑ ΘΑ ΕΙΝΑΙ Η ΕΠΙΤΥΧΙΑ Ή Η ΑΠΟΤΥΧΙΑ ΤΟΥ ΟΜΠΑΜΑ ;
Το πιο δύσκολο σημείο για τον Ομπάμα δεν ήταν και δεν θα είναι η σταδιοδρομία του μέχρι να γίνει Πρόεδρος των ΗΠΑ. Το πιο δύσκολό του σημείο αρχίζει τώρα. Γι’ αυτόν τώρα άρχισαν τα πιθανά λάθη του τύπου Σάρας Πέϊλιν (την επιλογή της δηλαδή από το Μακέην ως αντιπροέδρου των ΗΠΑ σε περίπτωση που εκλεγόταν αυτός πρόεδρος).
| Στο δικό του επίπεδο και με τον δικό του τρόπο μπορεί να βρει τις δικές του Σάρες Πέϊλιν γυναικείου ή ανδρικού φύλου, άσχετα από το φύλο ή το χρώμα. Δεν έχει να κάνει με ρατσισμούς ή προκαταλήψεις.
Για τον Ομπάμα τα δύσκολα αρχίζουν τώρα και φαίνεται πώς στην προσπάθειά του να δώσει εξετάσεις συστημικού καθωσπρεπισμού και κομφορμισμού επί του κατεστημένου δίνει τις πρώτες του απαντήσεις, οι οποίες, σαφέστατα, δεν είναι καθόλου μεταρρυθμιστικές. Ο ψυχισμός και η νοοτροπία των συνεργατών που επέλεξε δε δείχνει πως είναι και ό,τι το καλύτερο. Δεν είναι μια συνέχεια της ποιότητας του αντιπροέδρου Μπάϊντεν παρά τα στοιχεία πολιτικού νεποτισμού. Ο Ομπάμα βέβαια θα κριθεί πέρα από τους συνεργάτες του και από το ίδιο το έργο του. Αλλά το έργο βρίσκεται σε συνάρτηση και με τους συνεργάτες. Πόσο μάλιστα όταν υπάρχει ένα πολιτισμικό και ψυχολογικό προηγούμενο, που είδαμε πόσο καθοριστικό ρόλο έπαιξε στην περίπτωση της κας Σάρας Πέϊλιν. Στην αρχή και η Σάρα Πέϊλιν φάνηκε σαν ένα δυνατό χαρτί και όντως έτσι θα λειτουργούσε -ας μην γελιόμαστε- αν δεν μεσολαβούσε η οικονομική κρίση για να δώσει ένα σταθερό προβάδισμα στον Ομπάμα. Πιθανόν να είχαμε τώρα μια Σάρα Πέϊλιν αντιπρόεδρο και αργότερα ίσως και Πρόεδρο. Αυτή είναι η επικοινωνιακή σαθρότητα της πολιτικής αλλά και η επικοινωνιακή σαθρότητα των λαών. Εξάλλου ένας λαός που έβγαλε για δεύτερη φορά τον George W. Bush για να τον απαξιώνει συνέχεια, (να τον έχει ως θέατρο απαξίωσης) γιατί να μην το κάνει αυτό; Γιατί να μην το κάνει ένας λαός όπου ακόμη και οι Ισπανόφωνοι για παράδειγμα υποστήριζαν με σημαντικό ρεύμα τον George W. Bush; Γιατί; Μην βλέπουμε τώρα που εκ των υστέρων ακόμη και το Fox News απαξιώνει την κα Πέϊλιν. Ήδη υπάρχουν οι επιλογές από τον Ομπάμα. Το πρώτο μήνυμα το οποίο δεν το παρακολούθησαν από την εκλογική του βάση πολλοί αρκετά σθεναρά επειδή αισθανόντουσαν την απειλή του «Μπουσικού» κατεστημένου ήταν δηλώσεις του για την Ιερουσαλήμ. Υπήρξε μια πτώση και ένα μούδιασμα στον διεθνή χώρο, απλώς μετά μεσολάβησε η κα Σάρα Πέϊλιν και έβγαλε αυτή την στριγκλιά κραυγή μιας αγριότητας που θύμιζε νότες μεσοπολεμικού ολοκληρωτισμού. Κατά τα άλλα ο Ομπάμα με την μέχρι τώρα προσέγγιση του ζητήματος του Ιράν και της Πολωνίας και η προσέγγισή του σε ζητήματα που αφορούν την διεθνή του ατζέντα δείχνει διαχειριστής. Είχαμε πει παλιότερα ότι μερικές φορές το περίπου τίποτε ανταγωνίζεται το ολοσχερώς τίποτα και υπονοούσαμε με αυτή τη φράση τον κίνδυνο μιας διαχειριστικής προσέγγισης παρά την συμβολική ανατροπή που περιέχει το ίδιο το γεγονός της καταγωγής του στην εκλογή του ως Προέδρου. Είχαμε μιλήσει επίσης για εικονοποίηση και για πολιτικό μηδενισμό της πολιτικής στην Αμερική και όχι μόνο. Αν η διακυβέρνηση Ομπάμα εξελιχθεί σε ένα διαχειριστικό πολιτικό εικονοποιημένο και ειδωλοποιημένο μηδενισμό, είναι σίγουρο ότι αυτό που θα μείνει στην ιστορία είναι πως άνθρωποι με σπουδές στο Χάρβαρντ παρότι ξεπέρασαν την προκατάληψη του χρώματος και τις εξωτερικές προκαταλήψεις (αυτό από μόνο του δεν είναι ουδόλως επαρκές στοιχείο για προσδιορισμό προοδευτικού image ή καλύτερα προοδευτικής ουσίας από πολιτικούς και παρατάξεις). Είναι τραγικά ικανός ή ιδανικός για την αποτυχία. Η Αμερική σίγουρα δεν είναι κάτι διαφορετικό από κάθε άλλη χώρα. Έχει κάποιες βασικές διαφορές αλλά δεν είναι αυτές που τη χαρακτηρίζουν. Χαρακτηρίζουν την ισχύ της όχι την φύση του χαρακτήρα της. Το ανθρωπολογικό πρόβλημα της πολιτικής αναδεικνύεται όλο και περισσότερο ως κεντρικό θέμα της δημοκρατίας. Σε τι συνίσταται όμως μια επιτυχία του Ομπάμα; Να διασώσει τις αγορές από τις φούσκες τους ή να μεταρρυθμίσει τις αγορές και να προβεί σε ένα νέο New Deal εσωτερικό και διεθνές; Να επιφέρει μια διεθνή συνεργασία και ειρήνη πολυπολική ή να συνεχίσει σε έναν ηγεμονικό Ατλαντικό διπολισμό με καλύτερους όρους από τον προκάτοχό του; Να επιλύσει δίκαια το Μεσανατολικό ή να το επιλύσει με όρους ισχύος και εθνοθρησκευτικής προκατάληψης; Να προσεγγίσει ζητήματα που αφορούν το παγκόσμιο όραμα, την ανθρωπότητα ως ολότητα και να δώσει μια νέα προοπτική στους ανθρώπους για συμμετοχή στην πολιτική, για όραμα, ιδέες και δράση; Ή να λειτουργήσει σαν μια εικόνα υπερκάλυψης των ελλειμμάτων της πολιτικής ουσίας και των πολιτικών υποκειμένων; Αντιμετωπίζει ο ίδιος τέτοια διλήμματα; Θα έχουν τέτοια διλλήματα οι συνεργάτες του; Θα θέσουμε εμείς αυτά τα διλήμματα; (Όλοι εμείς, γιατί λίγο πολύ και όλοι ψηφίζαμε σχεδόν στις τυπικές και άτυπες δημοσκοπήσεις, σε όλες τις χώρες του κόσμου).Ή θα διαψευσθεί όλη αυτή η υποσχετικότητα που είχε συσσωρευτεί, που είχε πυκνώσει είχε δυναμοποιηθεί μέσα από την συμβολική του έγχρωμου στην χώρα του πάλαι ποτέ ρατσισμού; Μα «έγχρωμους» (θύματα της κοινωνικής προκατάληψης δηλαδή) είχαμε και στο παρελθόν. Είδαμε μειονοτικούς του Μεσοπολέμου διωκόμενους και κατατρεγμένους να γίνονται κυρίαρχοι και να μην αλλάζουν τα πρότυπα κυριαρχίας και ο νοών νοείτω. Ποια θα είναι η αλλαγή λοιπόν του Ομπάμα; Και αυτά βέβαια είναι ερωτήματα που αφορούν και τους ημέτερους οραματιστές (μιας που πάντα είναι οραματιστές ως Αντιπολίτευση και διαχειριστές ως Εξουσία) τους οποιουσδήποτε ημέτερους όχι μόνο στην χώρα μας, γενικότερα. Τα ζητήματα είναι επίμονα. Οι προκλήσεις είναι τεράστιες και δεν παίρνουν από αστεία. Η κλιματική αλλαγή δε θα σεβαστεί κανέναν Ομπάμα, καμιά συμβολική αντιρατσιστική κορώνα. Δε θα χαριστεί σε κανέναν πλούσιο, σε κανένα φτωχό. Δε θα χαριστεί σε κανένα γεωγραφικό μήκος και πλάτος. Θα παίξει με όλα αυτά. Αλλά και αυτή η κρίση του οικονομικού συστήματος ενδεχομένως να συνεχίσει να παίζει άγρια τον ρόλο της με ύπουλες φάσεις συγκάλυψής της. Τα γεωπολιτικά είναι βαθιά πάθη της εξουσίας. Το έλλειμμα πολιτικής συνείδησης μαζί με τις στρεβλώσεις των διαδικασιών και των πολιτικών συστημάτων επίσης είναι διαρκή. Τι θα κάνει απέναντι σε όλα αυτά ο Ομπάμα; Τι θα κάνουμε εμείς στον χρόνο που μας μένει; Πόσος χρόνος μας δίνεται από την δυναμική των εξελίξεων; Αυτός είναι ο ορίζοντας μας, αυτά είναι τα διλήμματα μας. Ελπίζουμε να είναι και διλήμματα του Ομπάμα, του κάθε Ομπάμα από δω και πέρα. Και εδώ τίθεται το ερώτημα: ο Ομπάμα θα κάνει τις αλλαγές με τον Μέρντοχ και με τον Μπάφετ στις πρώτες του συναντήσεις; Αυτοί είναι κοντά στα προβλήματα τα οποία ήρθε υποτίθεται για να αντιμετωπίσει ή μήπως είναι γενεσιουργοί των προβλημάτων; Ο Μέρντοχ δε συνέτρωγε με το Μίλιμπαν και το Μπλέρ στο μοναστήρι, σαν να λέμε στο δικό μας ανάλογο μοναστήρι την ίδια ώρα που ζοριζόταν στο συνέδριο των εργατικών ή προσπαθούσε να αντεπεξέλθει στα προβλήματα ο Μπράουν; Μήπως τελικά ο Ομπάμα εξελιχθεί σε κάτι λιγότερο από τους Ευρωπαίους ηγέτες όπως ο Γκόρντον Μπράουν και ο Σαρκοζί; Είναι και αυτό δυνατό. Μήπως πρέπει να κλείσουμε πολύ γρήγορα την αυλαία εκτός και αν κάνει κινήσεις τακτικής. Αλλά είχε πολύ περισσότερο χρόνο για να κάνει αυτές τις κινήσεις τακτικής. Γιατί τόσο βιαστικά; Αυτό δείχνει κάποιους περιορισμούς στρατηγικής στο χρόνο και ίσως η νεύρωση να κερδίσει κάποιος το στοίχημα της αναμέτρησης σε έναν δρόμο εξουσίας, να αφήνει βαθιά σημάδια. Είναι η στόφα του ηγέτη όμως που θα δείξει πόσο μπορεί να απεξαρτηθεί από αυτά. Για την ώρα πάντως δεν μπορούμε να πούμε ότι πάει καλά το πράγμα. Ή στραβός είναι ο γιαλός ή στραβά αρμενίζουμε. |
| Γιάννης Ζήσης, Δημοσιογράφος – Συγγραφέας Μέλος της γραμματείας της ΜΚΟ ΣΟΛΩΝ |
