ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ, ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑ

ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΩΝ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΜΑΣ (του Αλέξανδρου Μπέλεση)

apotimisi oikosysthmatwn petalouda - Σόλων ΜΚΟ
image_pdfimage_print

apotimisi oikosysthmatwn petalouda - Σόλων ΜΚΟΣύμφωνα με πρόσφατη έρευνα το 11% της χερσαίας βιοποικιλότητας του πλανήτη μπορεί να χαθεί μέχρι το 2050. 
Λαμβάνοντας υπόψη μόνο τα κύρια οφέλη που αποφέρουν τα δάση στον άνθρωπο, η μείωση αυτή μπορεί να σημαίνει οικονομικό κόστος ίσο με 5% του ετήσιου παγκόσμιου ΑΕΠ ως το 2050.

Η μελέτη Οικονομία οικοσυστημάτων και βιοποικιλότητας (ΤΕΕΒ), που παρουσιάστηκε στην ένατη Διάσκεψη των Μερών (COP 9) της Σύμβασης για τη βιοποικιλότητα (CBD ) του ΟΗΕ, στη Βόννη της Γερμανίας τον Μάιο του 2008, απευθύνεται σε φορείς χάραξης πολιτικής και στο ευρύ κοινό, και περιλαμβάνει τα πρώιμα αποτελέσματα μιας επισκόπησης της βιοποικιλότητας και των οικοσυστημάτων που εγκαινιάστηκε στη σύνοδο της Ομάδας των 8 στο Πότσνταμ το 2007.

Τις τρεις τελευταίες δεκαετίες σημειώθηκε μια πρωτοφανής απώλεια βιοποικιλότητας, με συνολική πτώση των τάσεων των πληθυσμών κατά 27% μεταξύ 1970 και 2005 όπως μετρήθηκε από το Living Planet Index (ευρετήριο έμβιων όντων του πλανήτη). Οι ανθρώπινες δραστηριότητες προκάλεσαν αύξηση του ρυθμού εξαφάνισης κατά 100 φορές τουλάχιστον σε σύγκριση με τον φυσικό ρυθμό και οι κλιματικές αλλαγές αναμένεται να επιδεινώσουν την κατάσταση αυτή.
Τα αποτελέσματα μιας εκτενούς αξιολόγησης της βιοποικιλότητας θα ανακοινωθούν εντός του 2009.

Η μελέτη Οικονομία οικοσυστημάτων και βιοποικιλότητας παρουσιάστηκε στη Βόννη στις 29 Μαΐου και αποτελεί τμήμα μιας επισκόπησης σε δύο φάσεις με τη συμμετοχή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και εταίρων από όλο τον κόσμο. Η αναφορά αποκαλύπτει ότι πολλές πολύτιμες υπηρεσίες οικοσυστήματος –π.χ. καθαρισμός νερού, παραγωγή τροφίμων και δασοκομική παραγωγή, έλεγχος πλημμυρών και δέσμευση του άνθρακα – δεν μεταφράζονται, ή μεταφράζονται οριακά, σε οικονομική δραστηριότητα. Όμως τονίζει επίσης την πρόσφατη πρόοδο στην ανάπτυξη οικονομικών εργαλείων για τον καθορισμό της αγοραίας αξίας αυτών των οικοσυστημικών υπηρεσιών ζωτικής σημασίας.

Οδικός χάρτης για τη βιοποικιλότητα
Καθώς προχωρά η επισκόπηση θα συνοψίσει τα υπάρχοντα επιστημονικά στοιχεία για τη βιοποικιλότητα, ενημερώνοντας και εμπλουτίζοντάς τα καθώς αποκτούνται νέες πληροφορίες.

Τρεις συγκλίνουσες τάσεις έδωσαν το έναυσμα γι’ αυτή την επισκόπηση, τα τελικά αποτελέσματα της οποίας θα παρουσιαστούν στα τέλη του 2009. Η πρώτη ήταν η αυξανόμενη επίγνωση ότι πρέπει να γίνουν πολύ περισσότερα για να επιτευχθεί ο στόχος της Σύμβασης για τη βιοποικιλότητα (CBD) για σημαντική μείωση της απώλειας βιοποικιλότητας ως το 2010. Η δεύτερη ήταν η Έκθεση Στερν για την Οικονομία των Κλιματικών Αλλαγών, που υπογράμμισε τη σημασία της επικοινωνίας σχετικά με τις οικονομικές επιπτώσεις των πολύπλοκων περιβαλλοντικών προβλημάτων. Τέλος, εμπειρογνώμονες περί βιοποικιλότητας ήθελαν να εκμεταλλευθούν τα αποτελέσματα της αξιολόγησης των οικοσυστημάτων επ’ ευκαιρία της χιλιετίας (MEA).

Η ΜΕΑ αποτελεί μια καλή βάση για την επιστημονική κοινότητα σε ό,τι αφορά την ανάπτυξη της οικονομικής αξιολόγησης της βιοποικιλότητας. Από το 2001 ως το 2005, περίπου 1.400 εμπειρογνώμονες σε όλο τον κόσμο αξιολόγησαν τις επιπτώσεις στον άνθρωπο από την κατάρρευση των ζωτικής σημασίας υπηρεσιών οικοσυστήματος. Συμπέραναν ότι πλέον απειλείται το 60% των παγκόσμιων υπηρεσιών οικοσυστήματος, γεγονός που κρύβει σημαντικούς κινδύνους για την ποιότητα ζωής και την οικονομική ανάπτυξη.

Η ΜΕΑ υπογράμμισε επίσης την ανάγκη για περισσότερο έργο στον τομέα της απώλειας βιοποικιλότητας. Κι αυτό γιατί παρόλο που μπορούν να συγκριθούν οι κίνδυνοι και οι επιπτώσεις των κλιματικών αλλαγών και της απώλειας βιοποικιλότητας, υπάρχει γενική συμφωνία ότι η δεύτερη είναι πιο πολύπλοκη και οι επιστημονικές γνώσεις λιγότερο ώριμες. Πολυάριθμοι δείκτες χρησιμοποιούνται για να μετρηθεί η μείωση της βιοποικιλότητας, λόγω της ποικιλομορφίας της ζωής σε επίπεδο οικοσυστήματος, γενετικό επίπεδο και επίπεδο ειδών. Προς το παρόν δεν υφίσταται αναλυτικό οικονομικό μοντέλο για να αξιολογηθούν και να προβλεφθούν οι καθαρές οικονομικές συνέπειες της απώλειας βιοποικιλότητας και των πολιτικών για τον περιορισμό αυτής της μείωσης, ενώ έχουν ήδη αναπτυχθεί και χρησιμοποιηθεί καλά μοντέλα για τις κλιματικές αλλαγέ

Τα οικοσυστήματα στο επίκεντρο
Η νέα επισκόπηση επικεντρώνεται στις υπηρεσίες οικοσυστήματος, δεδομένου ότι αυτή η προσέγγιση θεωρείται ιδιαίτερα καρποφόρα για την οικονομική αξιολόγηση των συνεπειών της απώλειας βιοποικιλότητας. Πολλά από τα οφέλη που παρέχουν η βιοποικιλότητα και τα οικοσυστήματα δεν μπορούν να αξιολογηθούν πλήρως λόγω της περιορισμένης κατανόησης των οικολογικών μηχανισμών εκ μέρους μας και της ανεπάρκειας δεδομένων, παρόλο που το σύνολο των στοιχείων αυξάνεται.

Δύο ευρείς ορισμοί αποτελούν τη βάση της επισκόπησης. 
Πρόκειται για τον ορισμό της βιοποικιλότητας από τη CBD (η ποικιλομορφία της ζωής σε όλες τις κλίμακες για είδη, γονίδια και οικοσυστήματα) και την ερμηνεία των υπηρεσιών οικοσυστήματος εκ μέρους της ΜΕΑ, που στην πραγματικότητα περιλαμβάνει πολλά προϊόντα και υπηρεσίες. 
Ορισμένα, ειδικά η προμήθεια προϊόντων όπως τα είδη διατροφής και η ξυλεία, μπορούν να αποτιμηθούν σχετικά εύκολα από βιοφυσικής και νομισματικής πλευράς αφού αποτελούν τουλάχιστον κατά ένα μέρος εμπορεύσιμα αγαθά σε αγορές. Άλλα, όπως αυτά που σχετίζονται με τη ρύθμιση φυσικών διεργασιών, είναι πιο δύσκολο να αξιολογηθούν επειδή είναι συχνά περίπλοκα και πολυποίκιλα, ο αντίκτυπός τους γίνεται αισθητός σε βάθος χρόνου και συχνά ωφελούν ανθρώπους που απέχουν πολύ από τα αρχικά οικοσυστήματα. 

Η ασάφεια που χαρακτηρίζει τις «πολιτιστικές υπηρεσίες» τις καθιστά πιο δύσκολα μετρήσιμες από κάθε άλλη υπηρεσία. Με βάση αυτούς τους ορισμούς η επισκόπηση επιδιώκει να αποφύγει παρεξηγήσεις και να εξασφαλίσει ότι τίποτα δεν θα ξεφύγει από την αξιολόγηση της τρέχουσας επιστημονικής γνώσης, της οικονομικής βιβλιογραφίας και των δεδομένων.

Επικεφαλής της επισκόπησης είναι ο Pavan Sukhdev, τραπεζίτης και οικονομολόγος. Η έκθεση βασίζεται στις προπαρασκευαστικές εργασίες που πραγματοποίησε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μαζί με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος, το ομοσπονδιακό υπουργείο Περιβάλλοντος της Γερμανίας και άλλους εταίρους. Σε αυτούς συμπεριλαμβάνονται επίσημοι οργανισμοί στη Γαλλία και στο Ηνωμένο Βασίλειο, καθώς και οργανισμοί όπως το Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον, ο ΟΟΣΑ και η Διεθνής Ένωση για τη Διατήρηση της Φύσης.

Πρόσκληση για υποβολή στοιχείων
Οι αρχικές εργασίες για την επισκόπηση περιλάμβαναν μια «πρόσκληση για υποβολή στοιχείων» στο Διαδίκτυο, που έληξε τον Ιανουάριο του 2008. Πάνω από 60 ενδιαφερόμενα μέρη από όλο τον κόσμο υπέβαλαν ποικίλο υλικό για την απώλεια βιοποικιλότητας και το σχετικό οικονομικό κόστος, καθώς και για το κόστος και τα οφέλη της προστασίας της βιοποικιλότητας. Η συλλογή επιστημονικών στοιχείων θα συνεχιστεί κατά τη δεύτερη φάση της επισκόπησης. Σκοπός είναι να λάβουν μέρος περισσότεροι εταίροι και να διευρυνθεί το έργο της τελικής έκθεσης εξασφαλίζοντας παγκόσμια κάλυψη.

Στα αξιοσημείωτα τμήματα της πρώτης φάσης περιλαμβάνεται μια επισκόπηση της οικονομικής βιβλιογραφίας που αξιολογεί τη δασική βιοποικιλότητα και μια πρώτη επισκόπηση της βιβλιογραφίας για τους κοραλλιογενείς υφάλους. Προκειμένου να αναπτυχθούν συστάσεις για τη δεύτερη φάση της επισκόπησης, η Επιτροπή οργάνωσε ένα εργαστήριο τον Μάρτιο 2008 όπου συμμετείχαν πάνω από 90 οικονομολόγοι και οικολόγοι από όλο τον κόσμο.

Ο επικεφαλής της μελέτης Pavan Sukhdev θα παρουσιάσει την τελική έκθεση στη δέκατη Διάσκεψη των Μερών της CBD στη Βόννη την άνοιξη του 2010.

Στόχοι της επισκόπησης της οικονομίας των οικοσυστημάτων και της βιοποικιλότητας
Στη συνάντηση του Πότσνταμ το αντικείμενο της μελέτης συμφωνήθηκε ως εξής: «Σε μια παγκόσμια μελέτη θα θέσουμε σε κίνηση τη διαδικασία ανάλυσης των παγκόσμιων οικονομικών ωφελειών της βιοποικιλότητας, το κόστος της απώλειας βιοποικιλότητας και της μη λήψης προστατευτικών μέτρων σε σύγκριση με το κόστος της αποτελεσματικής διατήρησης».

Η μελέτη θα προτείνει επίσης μεθοδολογίες αποτίμησης για περαιτέρω αξιολογήσεις και θα αναπτύξει μια εργαλειοθήκη για τη βελτίωση της ενσωμάτωσης των οικονομικών αξιών της βιοποικιλότητας και των υπηρεσιών οικοσυστήματος στη χάραξη πολιτικής.[1]

Αναφορές:
[1]
 Europa.eu 

Επιλογή Κειμένου: 
Αλέξανδρος Μπέλεσης,
 Μέλος της ΜΚΟ ΣΟΛΩΝ

10 Ιανουαρίου 2009

Σχετικά άρθρα