ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ - ΟΛΟΚΛΗΡΩΤΙΣΜΟΣ, ΣΥΝΘΕΣΗ & ΣΧΕΔΙΟ ΙΔΕΩΝ

ΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΜΙΑΣ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΤΙΚΗΣ ΑΠΟΤΥΧΙΑΣ ΤΟΥ ΟΜΠΑΜΑ (του Γιάννη Ζήση)

120px barackobama wikipedia - Σόλων ΜΚΟ
image_pdfimage_print

120px barackobama wikipedia - Σόλων ΜΚΟΕίναι προφανές ότι στην Αμερική θα δοθεί μια σκληρή μάχη για να διατηρηθεί ένα σύστημα ισχύος σε όλες τις όψεις του αλώβητο ώστε να ξαναχρησιμοποιηθεί ως βιτρίνα μια τακτοποίηση θεσμική και διαχειριστική των εξαιρετικά των υπερβολικά ανώμαλων σημείων της κατάστασης των ΗΠΑ.

Δηλαδή θέλουν να λειτουργήσει ο Ομπάμα σαν ένα συμβολικό νομιμοποιητικό στοιχείο του συστήματος, σαν μια απενοχοποίηση των ακροτήτων της εποχής Μπους, σαν μάζεμα των σκουπιδιών κάτω από το χαλί. Αυτό προφανώς δείχνουν οι πολλές υποδείξεις που γίνονται και θα γίνονται μέχρι την ανάληψη εξουσίας και βέβαια εδώ σηματοδοτούνται στοιχεία που αφορούν την στελέχωση του περιβάλλοντος του, καθώς μάλιστα ο προσωπάρχης χαρακτηριζόταν από νεοφιλελεύθερες προσεγγίσεις σε προσωπικό αλλά και σε πολιτικό πεδίο, ενώ υπήρξε και αρωγός για τον πόλεμο στο Ιράκ.
       Στο περιβάλλον του Ομπάμα δεν υπάρχουν άνθρωποι και δεν είναι ένας άνθρωπος όπως οι συνεργάτες του Ρούσβελτ στο New Deal. Το περιβάλλον του Ομπάμα, το πλέον επώνυμο, είναι ένα περιβάλλον χωρίς αναθεωρητικό βάθος, χωρίς αναστοχαστικό ορίζοντα. Υπάρχει μια στελεχιακή στένωση θα έλεγε κανείς. Μένει μόνο η συμβολικότητα του Ομπάμα για την ώρα. Είναι σαφές βέβαια ότι για να βγει ο Ομπάμα ριζοσπαστικοποιήθηκε συμμετοχικά ένα νέο μεγάλο κομμάτι, τόσο του Δημοκρατικού Κόμματος όσο και της αμερικάνικης κοινωνίας όπως επίσης και ένα σχεδόν καθολικό μέρος της φυλετικής μειονότητας. Παράλληλα μεσολάβησε η αποτυχημένη  πολιτική Μπούς και κυρίως η οικονομική κρίση.
       Συνεπώς πρέπει να συμπεράνουμε ότι στην περίπτωση που ο Ομπάμα δεν δικαιώσει τις προσδοκίες υπό το πρίσμα του επικεφαλής του Δημοκρατικού Κόμματος, που το αναδιοργάνωσε όντας και ο βασικός εμπνευστής αυτής της νίκης, σ’ αυτή την περίπτωση όλο αυτό το κομμάτι που δραστηριοποιήθηκε με έναν τρόπο αυτό-οργάνωσης και αυτοδιαχείρισης της επικοινωνίας, θα απογοητευτεί και θα αποσυρθεί .Αυτό θα γίνει αν δούμε αυτή την προοπτική μιας απλής εξομάλυνσης του κατεστημένου ισχύος να λειτουργεί σαν μια επιφανειακή λήθη της περιόδου Μπους.
       Εκ των πραγμάτων η απαιτητικότητα του κατεστημένου, αν ο Ομπάμα πετύχει να εξομαλύνει την οικονομική κατάσταση, πιθανόν θα ριζοσπαστικοποιηθεί ρεπουμπλικανικά ξανά και πλέον θα εξουθενωθεί πολύ βαθύτερα το δημοκρατικό κόμμα έχοντας καταστρέψει τις τελευταίες του συμβολικές δυνάμεις. Το ρεπουμπλικανικό κόμμα θα ξανά λειτουργήσει σαν συντηρητική  ανασυγκρότηση του κατεστημένου και ταυτόχρονα θα υποχωρήσει ένα μέρος από αυτούς που θα είναι διαψευσμένοι σε μια κατάσταση παθητικότητας, ενώ ένα άλλο μέρος θα αρχίσει να ενεργοποιείται ριζοσπαστικά.
       Παράλληλα βέβαια ο Ομπάμα έχει να αντιμετωπίσει ένα νέο διεθνές τοπίο στο οποίο πλέον δεν θα χωρά η αλαζονεία, γιατί όλοι πια μπορούν να περιμένουν μια εκτόνωση απέναντι στην οξυμένη κατάσταση που είχαν φτάσει οι σχέσεις τους όπως με τη Ρωσία ή επίσης με άλλες χώρες της Λατινικής Αμερικής.  Όμως παράλληλα έχουν συμβολικά χειραφετήσει επίσης πολλοί παράγοντες την πολιτική τους απέναντι στις ΗΠΑ και τις έχουν χρεώσει αυτή την ηθική αποχαλίνωση της διεθνούς πολιτικής, τόσο με αυτή την έκρηξη της οικονομικής κρίσης όσο και με αυτή την παγκόσμια γεωπολιτική όξυνση των σχέσεων.
       Αν μάλιστα διαφανεί ότι επανασυγκεντρωτικοποιείται στις ΗΠΑ η οικονομική ισχύς, ενώ θα υπάρχει μια επιβράδυνση της ανάπτυξης στις αναπτυσσόμενες χώρες και στις αναδυόμενες μεγάλες δυνάμεις όπως η Κίνα, η Ινδία, η Ρωσία και άλλες, σε αυτή την περίπτωση θα υπάρχει μια όξυνση των πολιτικών προσεγγίσεων στο διεθνές πεδίο. Μάλιστα θα υπάρχουν σημεία πραγματικά μεγάλης αντιπαράθεσης, όπως η εκμετάλλευση του Αρκτικού Κύκλου, τα ζητήματα που αφορούν τις κλιματικές αλλαγές, η επίλυση του Μεσανατολικού, η διεθνής κυριαρχία lobbies επιχειρηματικών, εθνοθρησκευτικών και άλλων.
       Ούτως ή άλλως υπάρχει μια μεθόριος που έχει γίνει πια φανερό και απροσχημάτιστα ότι λειτουργεί σαν μεθόριος αντιπαράθεσης όπως η μεθόριος από τον Καύκασο ως την Βαλτική. Ταυτόχρονα βέβαια δεν πρέπει να υποτιμά κανείς και τις χώρες που βρίσκονται σε εξαθλίωση, μερικές των οποίων ακροβατούν πολιτικά έχοντας ένα τεράστιο και ευαίσθητο πολιτικό ρόλο όπως πχ η Αίγυπτος και το Πακιστάν.
       Καθώς έχουν αναδυθεί οι αναμνήσεις από την εποχή του Ρούσβελτ με το New Deal και με τον συνδυασμό ελευθερίας και δικαιοσύνης, καθώς έχουν αναδυθεί ιδεολογικοπολιτικά η θεωρία του Κέυνς και η ανάγκη ενός επανασυνδυασμού του σε παγκόσμιο επίπεδο συμβολαιοποιημένη στην επίτευξη ενός «νέου Μπρέντον Γουντς», είναι φανερό ότι αν ο Ομπάμα αποτύχει μεταρρυθμιστικά σε βάθος και ποιότητα στον εσωτερικό και στον διεθνή ορίζοντα, σε αυτή την περίπτωση η πορεία των διεθνών εξελίξεων αλλά και η νέα επαναπόλωση των ΗΠΑ σε μια αναζωογονημένη «Δεξιά», θα εκθέσει την πορεία των παγκόσμιων εξελίξεων σε έναν ριζικότερο και μακροχρόνιο κίνδυνο, σε πολλά μέτωπα. Στο μέτωπο το γεωπολιτικό και γεωπολιτιστικό, στο μέτωπο το περιβαλλοντικό ειδικά στο θέμα των κλιματικών αλλαγών αλλά και σε άλλα, στο μέτωπο το οικονομικό και το γεωοικονομικό,  στο μέτωπο του προσανατολισμού τελικά των κοινωνιών και της αμερικάνικης κοινωνίας σε μια νέα μη προοδευτική πορεία, σε μια παλινδρόμηση. Τότε η τόσα πολλά υποσχόμενη και τόσα πολλά εκτονώνουσα συμβολικά εκλογή του Ομπάμα θα εξελιχτεί σε κάτι ανάλογο με την απαξίωση του Γκορμπατσόφ στην Σοβιετική Ένωση.
       Η αποτυχία  ενδεχόμενα, αν γίνει, θα είναι προϊόν όχι ακριβώς αυτώ καθεαυτώ εκ μέρους του ίδιου, αλλά της αδυναμίας του να διαφοροποιηθεί από ένα περιβάλλον πιέσεων αλλά και της ολοκληρωτικότητας ενός κύκλου συμφερόντων και ισχύος στο εσωτερικό των ΗΠΑ, παράλληλα του γεγονότος ότι δεν έχουμε την ίδια αποδόμηση της οικονομικής πραγματικότητας των ΗΠΑ με αυτήν που είχαμε στην πορεία από του κραχ του ’29 ως το ’33 που ανέλαβε ο Ρούσβελτ ώστε η μεταρρυθμιστική πίεση ναναι βαθειά και διαρκής.
       Για το δημοκρατικό χώρο και για τις αξιώσεις της διεθνούς ειρήνης και συνεργασίας, όλη αυτή η συμβολική επιτυχία θα διαμορφώσει βέβαια μια πιο εύκολη λευκή επιταγή στα συμβολικά θέματα αλλά θα είναι μια επιταγή που θα βολεύει και την αμερικάνικη και κατά ένα μέρος την ευρωπαϊκή και διεθνή νομενκλατούρα.  Ο Ομπάμα θα έχει εξουθενωθεί ως ένα επικοινωνιακό φαινόμενο. Έχει ένα μεγάλο μέρος συμβολικής αναλογίας με το New Deal του Ρούσβελτ και θα ‘λεγε κανείς ότι θα μπορούσε να επανενεργοποιήσει και την «Διακήρυξη των Τεσσάρων Ελευθεριών» στον εσωτερικό και στον διεθνή ορίζοντα.
       Η πρόκληση είναι δική του αλλά ταυτόχρονα είναι και πρόκληση της ανθρωπότητας και όλων μας και της αμερικάνικης κοινωνίας βέβαια, που πρέπει πλέον να είναι πολύ πιο σαφής, καθώς έχει όλα τα ερεθίσματα και τις εμπειρίες στην εκπομπή των δικών της πολιτικών σημάτων. Κάθε κοινωνία, κάθε άνθρωπος και  η ανθρωπότητα έχουν ευθύνη, έτσι ώστε οι ηγεσίες να μην είναι απλά νομιμοποιητικά συμβολικές μιας διαχειριστικής και πατερναλιστικής νομενκλατούρας, αλλά να είναι βαθύτερα δημοκρατικές και να εκφράζουν την ουσιαστική ανάγκη, το ουσιαστικό όραμα και την ουσιαστική δημοκρατική απόφαση.
       Σαφώς βέβαια δεν πρέπει να προικίσουμε την αφετηρία της ηγεσίας του Ομπάμα με μια κακοπιστία. Οφείλουμε να σταθούμε εποικοδομητικά επιφυλακτικοί γνωρίζοντας βέβαια πώς έντονες αρνητικότητες και αρνητικές τοποθετήσεις  είχαν υπάρξει και από τα «Αριστερά» απέναντι στον Ρούσβελτ. Εδώ ακριβώς βρίσκεται η ανάγκη να έχουμε μια ιστορική διορατικότητα για τον ρόλο των προσώπων.
       Εξάλλου θα έλεγε κανείς ότι εκτός από το New Deal το κύριο έργο στο οποίο οδηγήθηκε ο Ρούσβελτ είναι στην αντιμετώπιση ενός παγκόσμιου αναδυόμενου ολοκληρωτισμού, που αλληλενεργούσε βέβαια με την οικονομική κρίση και ύφεση.
       Οι επισημάνσεις αυτές στοχεύουν σε μια συνεισφορά για μια δημιουργική προοδευτική κατεύθυνση, για ένα μεγάλο συμβολικό γεγονός που ελπίζουμε να αποδειχθεί και ένα μεγάλο πολιτικό και ιστορικό γεγονός μέσα από την εξέλιξη του. Και αυτό το συμβολικό γεγονός ήταν η εκλογή του Ομπάμα ως προσώπου- πάντα θα θέλαμε να πιστεύουμε πολύ περισσότερο ως ανθρώπου και πολύ λιγότερο υπό την φυλετική και καταγωγική έννοια- που σηματοδοτεί βέβαια μια συμβολική ανατροπή. 

Γιάννης Ζήσης
Δημοσιογράφος – Συγγραφέας
Μέλος της ΜΚΟ ΣΟΛΩΝ

Σχετικά άρθρα