1

«ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ (ΜΚΟ, ΕΥΘΥΝΕΣ ΠΟΛΙΤΩΝ)»

στην ενότητα του συνεδρίου 4. Θεσμοί προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος, κοινωνία των πολιτών 
Άννα Αλευρά, μέλος Ε.Γ. ΠΑΝΔΟΙΚΟ, Πρόεδρος Οικολογικής Κίνησης Σερρών, Δημοσιογράφος
Κραχ στα οικοσυστήματα-Η καταστροφή των δασών «πιο δαπανηρή από την κρίση της Γουόλ Στριτ» in.gr 10-10-08

«…Ενώ η Γουολ Στριτ έχει χάσει μέχρι σήμερα 1 με 1,5 τρισεκατομμύρια δολάρια, σύμφωνα με διάφορες εκτιμήσεις , η καταστροφή των Δασών σε παγκόσμιο επίπεδο  προκαλεί ζημία στην Διεθνή οικονομία ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ από ο,τι η σημερινή κρίση στις χρηματαγορές…» Αυτά εκτιμούν οικονομολόγοι σε έκθεση τους για λογαριασμό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. (έκθεση Σούκντεβ, «Οικονομία των Οικοσυστημάτων και της Βιοπικιλοτητας», Παβαν Σουκντεβ οικονομολος της Deutsche Bank. Η Έκθεση παρουσιάσθηκε στο συνέδριο της Διεθνούς Ένωσης Προστασίας της Φύσης  (IUCN) στη Βαρκελώνη Barcelona, 5-14 October 2008).

Οι συντάκτες της έκθεσης υπολόγισαν  την αξία των υπηρεσιών που προσφέρουν στον άνθρωπο τα δάση, από την παραγωγή της τροφής και την κατακράτηση πόσιμου νερού, μέχρι την απορρόφηση διοξειδίου του άνθρακα. Η πραγματικότητα  είναι, ότι με τους σημερινούς ρυθμούς  χάνουμε φυσικά κεφάλαια τουλάχιστον 2 με 5 τρισεκατομμυρίων δολαρίων κάθε χρόνο».  Ζούμε  σε κοινωνίες όπου ο πλούτος εκφράζεται και μετριέται σε χρηματικούς όρους Το κόστος των διεθνών μέτρων … μεγαλύτερο ή μικρότερο από τις ζημιές που θα προκύψουν εάν το… φαινόμενο αφεθει ανεξέλεγκτο…  Η οικονομία στις 10ετιες που έρχονται θα εξαρτάται άμεσα από το περιβάλλον!!! 

       Στη βάση κάθε κοινωνίας όμως, στη βάση κάθε οικονομίας, υπάρχει μια μη οικονομία, που αποτελείται από πλούτη τα οποία δεν είναι ανταλλάξιμα, από δώρα χωρίς ανταπόδοση, από ανιδιοτελείς προσφορές, από κοινά αγαθά: ΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ.! Και η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ

       Η Κοινωνία των πολιτών που με τις επι μέρους εκφράσεις της, υποστηρίζει  και λέει: «Δεν έχουμε το δικαίωμα να υποθηκεύουμε τη ζωή των μελλοντικών γενεών υπηρετώντας βραχυπρόθεσμα το δικό μας συμφέρον.»
       Η Κοινωνία των πολιτών που διαπιστώνει ότι «Ο δεσμός ανάμεσα στην δημιουργία της αξίας και στη δημιουργία του πλούτου διερράγη».Η Κοινωνία των πολιτών η οποία διεκδικεί από τους “decision makers”. Και εδώ έρχεται το Αίσθημα ευθύνης του καθένα μας, ατομικά.Και εδώ τίθεται το ερώτημα «Εάν, και Πώς, οι ατομικές επιλογές θα αλλάξουν «γρήγορα και ριζικά» το μοντέλο παραγωγής και κατανάλωσης?Πώς η  παραγωγή του ωφέλιμου και του αναγκαίου πρέπει θα είναι η κινητήρια δύναμη της ανάπτυξης? Για να υπάρξει βιώσιμη ανάπτυξη!
        Αυτό το μοντέλο – το οποίο ζούμε σήμερα – έχει σχεδιαστεί και έχει επιβληθεί ακριβώς για να επεκτείνει την κυριαρχία του κεφαλαίου/κατανάλωσης  πάνω στις ανάγκες μας, τις επιθυμίες, τις σκέψεις, τις προτιμήσεις του καθένα μας, για να μας κάνει να αγοράζουμε, να καταναλώνουμε, να επιδιώκουμε αυτό που συμφέρει σε αυτόν/αυτούς, τους λίγους και δυνατούς, στο σύστημα που τα παράγει. Η ηθική της ευθύνης προϋποθέτει πολλά πράγματα:
       Ριζική κριτική των ύπουλων μορφών κυριαρχίας που ασκούνται πάνω μας και μας εμποδίζουν να συγκροτηθούμε σε συλλογικό υποκείμενο ,  που ενώνεται από μια κοινή άρνηση  και μια κοινή δράση.
       Η αντίσταση των κατοίκων μιας περιοχής όταν εισέρχονται οι «ρυπαντές» για να ανατρέψουν, να μπετονοποιησουν να αντικαταστήσουν το λιγοστό φυσικό περιβάλλον με τεχνητό, δεν είναι μια απλή «υπεράσπιση της φύσης» είναι επίσης μια πάλη εναντία στην κυριαρχία.
       Η αντίσταση και τα μποϊκοτάζ των καταναλωτών στην αισχροκέρδεια, δεν είναι μια απλή πράξη υπεράσπισης της αξιοπρέπειας και της ποιότητας ζωης είναι μια πάλη εναντία στα στην κυριαρχία των καρτελ. Η οικολογία είναι φορέας ηθικήςΕπανάληψη:«Δεν έχουμε το δικαίωμα να υποθηκεύουμε τη ζωή των μελλοντικών γενεών υπηρετώντας βραχυπρόθεσμα το δικό μας συμφέρον.» Οι ΜΚΟ, οικολογικές οργανώσεις έχουν ρόλο:       Σε ό,τι αφορά τον τομέα του περιβάλλοντος ο ρόλος των ΜΚΟ προκύπτει αφενός από το πλαίσιο που καθορίζεται από την Ατζέντα 21 της Διακηρυκτικής του Ρίο  για το κεκτημενο της διαβουλευσης των κοινωνικών ομάδων στην βιώσιμη ανάπτυξη και το περιβάλλον / και αφ ετέρου από το 6ο  πρόγραμμα Δράσης της ΕΕ που εκφράζεται στο τρίπτυχο της Συμμετοχής των αρχών Διοίκησης και διακυβέρνησης, των οικονομικών συμφερόντων και των  ΜΚΟ.

       Επισημαίνουμε ότι ο νόμος ( Ν. 2371/99) που όρισε το καθεστώς των ΜΚΟ για την Ελλάδα έγινε μέσα σε συνθήκες ατελούς διαβουλευσης και στην βάση κάλυψης ελλείμματος Συμμετοχής ΜΚΟ σε ανθρωπιστική βοήθεια.( Ένα έλλειμμα που καθυστέρησε την συμμετοχή της χώρας μας στο συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ επειδή ακριβώς δεν είχαμε έναν ενεργητικό ρόλο και κυρίως μέσα από ΜΚΟ στην Διεθνή ανθρωπιστική βοήθεια).

 
       Οι Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις (ΜΚΟ) είναι ίσως η πληρέστερη μορφή έκφρασης της Κοινωνίας των πολιτών. Οι ΜΚΟ αποτελούν σήμερα έναν ουσιαστικό βραχίονα της κοινωνικής οικονομίας και του κοινωνικού τομεα.

       Στην χώρα μας οι Οικολογικές- Περιβαλλοντικές ΜΚΟ έχουν αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια. Αρκετές από αυτές έχουν πετύχει σημαντικές Περιβαλλοντικές νίκες. Οι ΜΚΟ δεν έχουν ιδιοτέλεια, είναι ο φερεγγυότερος κοινωνικός φορέας διότι ωθείται μόνο από  αγωνία, μεράκι, εθελοντική δράση.
        Η δράση τους / η δράση μας,  εκτείνεται σε τοπικό, περιφερειακό ακόμη και σε πανελλαδικό επίπεδο. Άλλες ΜΚΟ, μετρούν δεκαετίες ύπαρξης και λειτουργίας άλλες είναι νεοσυσταθείσες. Άλλες είναι μεγάλες, με πολλά μέλη, άλλες με πολλούς υποστηρικτές και λίγα μέλη.
  
       Ωστόσο, «Όλες οι ΜΚΟ έχουν προβλήματα και αδυναμίες στην λειτουργία τους τόσο εξωτερικές όσο και εσωτερικές. Άλλοτε λείπει η τεχνογνωσία σε έναν επιστημονικό τομέα, Άλλοτε η ηθική υποστήριξη του κόσμου ή η συμπαράσταση άλλων ΜΚΟ και άλλοτε πάσχουμε από έλλειψη εσωτερικής οργάνωσης!»
       Η ανταλλαγή τεχνογνωσίας και εμπειριών μέσα σε ένα Δίκτυο Οργανώσεων, μπορεί να μας βοηθήσει να ξεπεράσουμε τις δυσκολίες να γίνουμε πιο αποτελεσματικοί. Να υποστηρίζουμε τις κινητοποιήσεις τοπικών ΜΚΟ, να ενώνουμε τη φωνή μας σε κοινές εκστρατείες να αγωνιζόμαστε για τον ίδιο σκοπό. Την προστασία του περιβάλλοντος την εφαρμογή της νομοθεσίας. Να προσδιορίζουμε τρόπους αλληλοβοήθειας.
      Όλες ή οι περισσότερες οικολογικές και περιβαλλοντικές ΜΚΟ στερούνται την πληροφόρηση, πάσχουν από χρηματοδότηση, ενώ, στην πραγματικότητα κάθε κοινοτική δράση – δηλαδή πρόγραμμα- διαθέτει ένα σοβαρό χρηματικό ποσό για ενημέρωση και ευαισθητοποίηση.
       Οι ΜΚΟ ως συγκροτημένη μορφή Κοινωνίας των πολιτών, μπορούν εξ ορισμού, παρ’ όλες τις αδυναμίες τους να διαδραματίσουν ρόλο σημαντικό όχι μόνο στην ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ, αλλά και στη ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ, και στη Συνέργια και στην ΣΥΝΕΥΘΥΝΗ, και τελικά, να λειτουργήσουν προς όφελος της κοινωνικής συνοχής. Πράγμα το οποίο αποτελεί και το τελικό ζητούμενο στις κοινωνικές συνθήκες που υφίστανται αυτήν την στιγμή στην παγκόσμια κοινότητα.
        Οι  ΜΚΟ μπορούν και πρέπει να έχουν αποτελεσματική εκπροσώπηση στην διαβούλευση, στη ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ, στην Συνέργια, στην Συνευθύνη, μπορούν και πρέπει να ενισχυθούν με πληροφόρηση και προοπτικές, να έχουν ενεργητική στρατηγική, αποτελεσματικότητα να εμπλουτίζουν τον διάλογο και την δημοκρατία με νέα ζητήματα, ιδέες και λύσεις για την επείγουσα ανάγκη περιβαλλοντικής προστασίας.
       Οι ΜΚΟ / εμείς, μπορούμε να ενεργοποιήσουμε το θυμικό των συνανθρώπων μας μέσα από τη συλλογική μνήμη, να πείσουμε για τις προθέσεις μας και να κερδίσουμε την εμπιστοσύνη ιδιαίτερα στους νέους και να συμπορευτούμε μαζί τους.
       Μπορούμε και πρέπει να είμαστε αξιόπιστος και αποτελεσματικός Παράγοντας Συμμετοχής στην βιώσιμη ανάπτυξη.
       Οι καλές πρακτικές στη στόχευση, στην καινοτομία και την πρωτοπορία όταν αναλαμβάνουμε να υλοποιήσουμε δράσεις είναι μια ηχηρή απάντηση της σοβαρής Δράσης των ΜΚΟ, / της Δράσης μας. Ο αγώνας είναι άνισος!

       Παρ’όλες τις ευρωπαϊκές συνθήκες που διασφαλίζουν τη συμμετοχή της Κοινωνίας των πολιτών  και τις θετικές επιπτώσεις που έχει αυτή η συμμετοχή τόσο στην στήριξη του κοινωνικού ιστού όσο και στην οικονομία στην Ελλάδα τουλάχιστον, η εφαρμογή αυτών διαστρεβλώνεται συστηματικά. (πχ.  ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ περιορίζεται μόνον στην εταιρική ευθύνη. Και η Εταιρική ευθύνη περιορίζεται στην σχέση της όποιας εταιρείας με την τοπική κοινωνία εν ειδεί παροχής Και όχι συμμετοχής και συνυπευθυνότητας …
        Η πολιτεία, έχει υποχρέωση να δημιουργήσει συνθήκες Συμμετοχής των πολιτών  στις κοινές δράσεις για την τοπική ανάπτυξη, για την ποιότητα ζώνης, για την βελτίωση της καθημερινότητας των πολιτών, και οι πολίτες, έχουν την υποχρέωση να κατακτήσουν το δικαίωμα της παρέμβασης τους, της ενεργούς Συμμετοχής τους στην Κοινωνία των Πολιτών. Για εμάς είναι απαραίτητος ο επαναπροσδιορισμός της αναπτυξιακής διαδικασίας.
        Είναι προφανής η ανάγκη παγκοσμίως για μια νέα αναπτυξιακή θεωρία δεσμευμένη στην συν-εξέλιξη της ανθρώπινης και της μη ανθρώπινης φύσης που επιδιώκει τον επαναπροσδιορισμό των σχέσεων ανάμεσα στα βιοφυσικά και τα κοινωνικά συστήματα.
       Επίκεντρο σ αυτή  είναι ο άνθρωπος και το περιβάλλον και ως εκ τούτου η ανάπτυξη συνιστά και ζήτημα περιβαλλοντικής δικαιοσύνης για να γίνει πραγματικά αειφόρος και αξιοβίωτη. 

       Σήμερα, διαπιστώνεται από όλους η επείγουσα ανάγκη περιβαλλοντικής προστασίας και οι Μ.Κ.Ο. δεν θα αρκεστούν μόνο να είναι « ταμιακώς εντάξει».