1

ΙΡΑΚ: ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ (της Ιωάννας Μουτσοπούλου)

 

 

    Επιτρεπόμενες εθνοθρησκευτικές καθάρσεις;

    Διαβάζουμε: «Μαζική έξοδο χριστιανών από τη Μοσούλη καταγράφει ο ΟΗΕ» στο Βόρειο Ιράκ τις δύο τελευταίες βδομάδες, μετά από απειλές θανάτου σε βάρος τους, όπως ανακοίνωσε η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR) (Βλέπετε 1α και 1β).
     Είναι προφανές ότι όλες οι προηγούμενες κρίσεις του κόσμου -πρέπει να σημειώσουμε με κάθε ειλικρίνεια- δεν λύθηκαν πραγματικά, όπως αυτή των εθνοθρηκευτικών διαφορών, της οικονομικής και εδαφικής απληστίας και της συνειδησιακής αδράνειας. Αντίθετα επιχειρήθηκε μέσω καλοπέρασης μια αυτοτύφλωση που μας έκανε να ξεχάσουμε την αληθινή ιστορία και, αφού ακόμη δεν υπήρχαν κακά αποτελέσματα, να πούμε ξένοιαστοι ότι όλα ήταν καλά και σωστά.   Δεν είναι η πρώτη φορά που γίνεται αυτό και δεν θάναι όπως φαίνεται ούτε η τελευταία.

Τα παραπάνω γεγονότα εκτυλίσσονται σε ελεγχόμενη από τους Κούρδους μουσουλμάνους και τον αμερικανικό στρατό περιοχή του Βόρειου Ιράκ, τη Μοσούλη. Όπως τουλάχιστον θυμόμαστε, το 2003 ο αμερικανικός και αγγλικός στρατός εισέβαλαν στη χώρα αυτή για να λυτρώσουν τον ιρακινό λαό από μία σκληρή δικτατορία (κατά τα λεχθέντα επισήμως). Η αλήθεια όμως ποια είναι;
       Το αποτέλεσμα: η χώρα διαιρέθηκε, σπαράσσεται έκτοτε από έναν εμφύλιο πόλεμο (έστω και αν επισήμως δεν τον ονομάζουν έτσι οι δυτικοί αξιωματούχοι), το βιοτικό επίπεδο των πολιτών είναι εξαθλιωμένο, η διαφθορά οργιάζει ακόμη και εναντίον του θεσμού της δικαιοσύνης και οι Κούρδοι στον βορρά βρίσκονται τελικά κοντά στο να δημιουργήσουν το πολυπόθητο κράτος τους, που σημαίνει φυσικά νέα διαίρεση της χώρας και νέα αιματοχυσία. Παράλληλα θα σημαίνει και νέα διανομή της ισχύος στην περιοχή αυτή, που όμως καθόλου δεν είναι σίγουρο ότι θα διανεμηθεί όπως επιθυμούσαν οι πρωτεργάτες της αναδιανομής (κυρίως οι αμερικανοί).
       Το παρόν σχόλιο δεν στοχεύει σε κάποια στρατηγική ανάλυση για την περιοχή, οι στρατηγικές εξάλλου οδηγούν συνήθως σε μια ανοησία ισχύος και σπαραγμού όπως αυτή που συμβαίνει μπροστά στα μάτια μας σήμερα. Στοχεύει σε εννοιολογική και ψυχολογική διευκρίνιση ενάντια στη στρατηγική. Μπορούμε λοιπόν να επισημάνουμε μερικά πράγματα, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι αυτά θα είναι και τα μόνα που θα μπορούσε κανείς να προσέξει ή τα σπουδαιότερα:
       1) Οι αμερικανοί βρίσκονται στην περιοχή και δεν φαίνεται ποιον προστατεύουν από ποιον. Όταν μπροστά στα μάτια τους γίνεται μαζικός εκτοπισμός πολιτών με την απειλή του θανάτου, τι ακριβώς κάνει ο στρατός τους;  Ή είναι ισχυρός και επομένως μπορεί να επέμβει αλλά δεν το κάνει, επειδή αδιαφορεί ή επιδιώκει αυτή την εθνοκάθαρση στα πλαίσια δημιουργίας νέων εθνοθρηκευτικών κρατών, ή είναι ανίσχυρος και δεν μπορεί να κάνει τίποτε, οπότε ο όλος σχεδιασμός της Δύσης ήταν μια αποτυχία, που σημαίνει ότι στο τέλος θα έχουν θυσιασθεί ζωές από όλες τις πλευρές στο βωμό μιας υπερφίαλης ανοησίας.
       2) Οι Κούρδοι παραπονούνται επί δεκαετίες τώρα για την έλλειψη κράτους (για την οποία έλλειψη φυσικά ευθύνονται κυρίως οι δυτικοί σύμμαχοί τους!) και για την κακή μεταχείριση που υπέστησαν από τις ντόπιες πλειοψηφίες στα κράτη που ζούσαν. Όμως οι Κούρδοι έχουν κατηγορηθεί πρόσφατα για εθνοκάθαρση κατά των Τουρκομάνων που ζουν στις κουρδικές περιοχές, αλλά η Δύση σιωπά, επειδή σήμερα οι Κούρδοι είναι στρατηγικοί της εταίροι. Η Δύση παίζει τα γνωστά παιχνίδια ισχύος που είναι η ανά τους αιώνες συνήθεια όλων των ισχυρών, όμως οι Κούρδοι πότε ξέχασαν τα δεινά τους και άρχισαν τόσο γρήγορα να έλκονται από τα ίδια παιχνίδια (σκληρότητας και ισχύος), ενώ είναι ακόμη νωπές οι μνήμες της δυστυχίας;
       Τι να αναφέρει κανείς από αυτό το χάος γεγονότων και συγκρούσεων; 
     Ότι: Οι Κούρδοι (μουσουλμάνοι σουνίτες ως επί το πλείστον, αλλά όχι άραβες) κατηγορούνται πως με νοθεία και χονδροειδή αλλαγή της δημογραφικής σύνθεσης του πληθυσμού του Κιρκούκ πήραν τις εκλογές στην περιοχή και φιλοδοξούν έτσι να την εντάξουν στο κράτος που ονειρεύονται (Βλέπετε 2).
       Οι Κούρδοι ανέβαλαν τις εκλογές στο Κιρκούκ για να βρουν χρόνο να  διευθετήσουν δημογραφικά τα πράγματα στην περιοχή έτσι ώστε να την πάρουν αυτοί και όχι οι άλλες εθνότητες και μάλιστα σύμφωνα με αναλυτές από την ίδια την ιστοσελίδα της κουρδικής κυβέρνησης προκύπτει ότι επιδιώκουν να διπλασιάσουν την επικράτειά τους από 40.000 σε 78.000 τ.χλμ.! (Βλέπετε 3).Συγκρούσεις μεταξύ των διαφόρων εθνοτήτων της περιοχής γινόντουσαν και παλιά όπως το 1959 (Βλέπετε 4).
       Έχουν φθάσει σε τέτοια απαιτητική συμπεριφορά με τη βοήθεια φυσικά των αμερικανών, που όλοι πια τους αντιπαθούν και στρέφονται εναντίον τους , ακόμη και οι πρώην σύμμαχοί τους, όπως λένε οι New York Times,  και θέλουν οπωσδήποτε τον έλεγχο των πετρελαιοπηγών της περιοχής, εξάλλου ήδη κάνουν συμβόλαια πετρελαίου, αν και οι σημερινοί ιρακινοί αξιωματούχοι αμφισβητούν την νομιμότητά τους (Βλέπετε 5 και 6).
       Οι χριστιανοί της Μοσούλης αναγκαζόντουσαν να πληρώνουν λύτρα σε άγνωστο εκβιαστή για να μη τους σκοτώσει. Όταν ο χριστιανός αρχιεπίσκοπός τους σταμάτησε να δίνει τα λύτρα, τον σκότωσε. Οι αμερικανοί αφήνουν τους χριστιανούς της Μοσούλης στο έλεος των κούρδων πεσμεργκά, που και αυτοί τους αφήνουν απροστάτευτους επίτηδες για να αναγκασθούν να μετοικήσουν και να αλλάξουν έτσι τη σύνθεση του πληθυσμού προς όφελός τους (Βλέπετε 7).        Δεν είναι γνωστό ποιος το έκανε αυτό, μπορεί να μην είναι οι Κούρδοι, όμως είναι φυσικό να υποθέσει κανείς αρχικά ότι είναι αυτοί. Αν δεν είναι, και πάλι έχουν ευθύνη γι’ αυτό, επειδή αυτό συμβαίνει σε μια περιοχή που ελέγχουν και επομένως όσα οι ίδιοι επαγγέλθηκαν για μια ευνομούμενη πολιτεία ήταν σαθρά. Αυτό θα σημαίνει ότι στην πραγματικότητα αδιαφορούσαν για τους άλλους ανθρώπους, φυλάγοντας τα δάκρυα μόνον για τον εαυτό τους, και ότι αποδέχονται παθητικά κάτι επειδή σε τελευταία ανάλυση τους συμφέρει. Αν όμως την εθνοθρησκευτική αυτή κάθαρση την κάνουν οι ίδιοι (που θα είχαν τέτοιο συμφέρον) όπως προκύπτει από πολλά στοιχεία, τότε και πάλι ισχύουν τα παραπάνω στην πιο επιθετική τους όμως μορφή.
       Όλη αυτή η ιστορία όπως άλλες παραπλήσιες στο παρελθόν και η ιστορία της εθνοθρησκευτικής διένεξης στην Παλαιστίνη θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί, αν υπήρχε ψυχολογική διορατικότητα για τις εθνοθρησκευτικές ταυτότητες και συλλογικότητες, ώστε να μην παρασυρόμαστε από την κυκλικότητα του ρόλου θύματος και θύτη με φορέα μια εθνοτική ή θρησκευτική ομάδα. Δυστυχώς όμως, μη προβλέποντας το πώς και πόσο γρήγορα τα θύματα θα γίνουν θύτες σε βάρος άλλων, γινόμαστε υποστηρικτές μέσα από απατηλά ανθρωπιστικά αισθήματα αλληλεγγύης, ενώ ταυτόχρονα γινόμαστε όργανα στρατηγικών συμφερόντων και πολιτικών ισχύος, που πρόκειται να διευρύνουν και να διαιωνίσουν τα ανθρωπιστικά προβλήματα σε έναν απέραντο φαύλο κύκλο που στο τέλος απαξιώνει την ίδια την επίκληση των ανθρωπιστικών αρχών και αξιών.
       3) Θα μπορούσαν να είναι φανατικοί μουσουλμάνοι, που μισούν τους χριστιανούς ως αλλόθρησκους και ως εκπροσώπους της μισητής Δύσης. Όλοι οι άνθρωποι που με φανατισμό πιστεύουν ότι η δική τους θρησκεία είναι η ανώτερη, βλέπουν τους αλλόθρησκους ως άπιστους που τους αξίζει μόνον ο θάνατος. Γενικά η θρησκεία (ως η ανθρώπινη αντίληψη περί του θείου και όχι το ίδιο το θείο, γιατί το θείο διαφεύγει του ελέγχου μας και της πλήρους κατανόησής μας)  παίζει πολύ με τον θάνατο, και ο άνθρωπος, μιας και βασανίζεται συνεχώς από αυτόν το φόβο του θανάτου (είτε αφορά το σώμα του είτε τα πιστεύω του), έχει αποφασίσει να τον επιβάλει στους άλλους για να αισθάνεται ότι ο ίδιος τον έχει κυριαρχήσει. Όμως η αληθινή θρησκεία δεν έχει σχέση με το μίσος. Αυτό το σύνδρομο μίσους είναι καταστροφικό για τις ανθρώπινες σχέσεις και τον κόσμο ειρήνης που ούτως ή άλλως κατά βάθος όλοι επιθυμούν. Αυτό είναι δυστυχώς ένα χαρακτηριστικό εξαπλωμένο σε όλο τον κόσμο και αν δεν κάνουμε γρήγορα κάτι με αυτό (δηλαδή και με τους εαυτούς μας τελικά!), τα πράγματα θα εξελιχθούν ακόμη χειρότερα από ό,τι εξελίσσονται μέχρι τώρα. Ακόμη και αν δεν ισχύει η τελευταία πιθανότητα, δηλαδή αν οι δράστες δεν είναι φανατικοί μουσουλμάνοι,  αυτό δεν αλλάζει το γενικό πρόβλημα που υπάρχει σε όλον τον κόσμο σχετικά με διάφορες θρησκευτικές ομάδες και θα παρουσιασθεί εντονότερα στο μέλλον.
       Και για να μη φανεί ότι το παραπάνω εμπεριέχει την παραμικρή μομφή κατά της ανατολής και επειδή το πρόβλημα είναι πραγματικά παγκόσμιο, αν και προς το παρόν σε κάποιες περιοχές είναι πιο οξυμένο, να πούμε και το εξής: Η Δύση μέχρι σχετικά πρόσφατα σπαρασσόταν από τέτοιες διαμάχες και ακόμη και στην εποχή μας ένας γνωστός και σημαντικός πρωθυπουργός (ο Τόνυ Μπλερ) θεώρησε σημαντικό να αλλάξει θρησκευτικό δόγμα (μάλιστα τόκανε μέσα στα πλαίσια των χριστιανικών δογμάτων!) και να γίνει καθολικός, λες και η επίσημη αλλαγή δόγματος θα έκανε κάποια διαφορά στη συνείδησή του (!), δεδομένου ότι ζεί στη Δύση και στην εποχή μας. Το λεχθέν ότι ο Θεός είναι πνεύμα και εν πνεύματι λατρεύεται δεν έχει μέχρι σήμερα, όπως φαίνεται, αγγίξει και πολύ-πολύ ούτε τους χριστιανούς.
       Αλλά το θέμα μας είναι ότι οι καταστάσεις υποταγής και ταπείνωσης που δοκιμάζουν οι λαοί είναι κυκλικές για όλους. Αυτό όμως φαίνεται να το ξεχνούν και όταν βρίσκονται σε ανάγκη επιστρατεύουν κάθε ιδέα δικαιοσύνης, θείου και αρχών για να αντικρούσουν την εκμετάλλευση, αλλά, μόλις βρεθούν σε θέση ισχύος, δεν έχουν την ηθική ακεραιότητα να χρησιμοποιήσουν και προς όφελος άλλων αυτές τις αρχές. Λες και όλες αυτές οι αρχές ισχύουν μόνον για αυτούς και για ώρα ανάγκης.
       Όμως πρέπει να πούμε ότι αυτό αποτελεί στρέβλωση των ιδεών, της ίδιας της δύναμης των εννοιών μέσα μας και σε τελευταία ανάλυση της ίδιας της συνείδησής μας. Μπορούμε επίσης να πούμε ότι αυτό είναι το χειρότερο έγκλημα που διαπράττουμε ως άνθρωποι ενάντια στον εαυτό μας και στον κόσμο. Και δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τις ιδέες και την ιδεολογία δεν πρέπει να την χρησιμοποιεί κανείς για λόγους ισχύος ή αδυναμίας (ανάλογα με το αν είναι ισχυρός ή αδύνατος), αλλά για λόγους λογικής, αρχών και δικαίου. Είναι παρατηρημένο ότι οι ισχυροί θέλουν περισσότερη ελευθερία (για να κάνουν αυτό που θέλουν) και οι αδύνατοι θέλουν περισσότερη δικαιοσύνη και αρχές για να περιορίζεται η αυθαιρεσία των ισχυρών, αν και αμφότεροι θα είναι έτοιμοι να αλλάξουν στρατόπεδο μόλις αλλάξει η κατάστασή τους. Στην πραγματικότητα βέβαια δεν βρίσκονται σε αντίφαση ψυχολογική, αντίθετα είναι σύμφωνοι με αυτό που κατά βάθος επιθυμούν και θέλουν: δηλαδή να έχουν τις λιγότερες δυνατές απώλειες και, αν είναι δυνατόν, το μεγαλύτερο δυνατό κέρδος. Όμως βρίσκονται σε αντίθεση με τις ίδιες τις ιδέες που πρεσβεύουν, επειδή ούτε η ελευθερία ως ιδέα αφορά τον ισχυρό και την εξουσία (αφού ως ιδέα εφαρμόζεται εξίσου σε όλους και απελευθερώνει ακόμη και τον εξουσιαστή και από την εξουσία) ούτε η δικαιοσύνη αφορά τον αδύνατο ως στρατήγημα αλλά όλους και μάλιστα την κορύφωσή της την πετυχαίνει μόνον όταν την ακολουθεί ένας ισχυρός, γιατί τότε δεν έχουμε υπαγωγή της στην ανάγκη και το φόβο, αλλά μία ελεύθερη και υπεύθυνη επιλογή. Στην τελευταία αυτή περίπτωση έχουμε μία τέλεια σύνθεση της ελευθερίας και της δικαιοσύνης, όπου οι αρχές στην αντίληψή μας αποδεσμεύονται από το βασίλειο της ανάγκης.
       Αν τα ζητήματα των εθνοθρησκευτικών «καθάρσεων» παντός είδους αντιμετωπίζονται κατά περίπτωση και όχι γενικά για όλους και με δύο μέτρα και σταθμά, και επιδεικνύεται αδιαφορία σε κάποιες περιπτώσεις, τότε μειώνουμε την αξία και την έννοια των ατομικών δικαιωμάτων και ελευθεριών στην αντίληψη των λαών και τα υποβιβάζουμε σε εργαλεία στρατηγικών επιλογών για την άσκηση επιρροής. Αυτό είναι το χειρότερο που μπορούμε να κάνουμε για την απαξίωση αρχών και αξιών, ώστε να προετοιμάζουμε το έδαφος για έναν επερχόμενο και χωρίς αντιστάσεις ολοκληρωτισμό.
       Αλλιώς, θα ρωτήσει κανείς (ειρωνικά ίσως), τι πρόκειται να γίνει; Αυτό που ήδη βλέπουμε πως άρχισε να εκτυλίσσεται μπροστά στα μάτια μας και σαν αφελείς πιστεύαμε ότι το είχαμε αφήσει πίσω μας να πεθαίνει! 

ΑΝΑΦΟΡΕΣ
   1)α.http://www.kathimerini.gr/4Dcgi/4dcgi/_w_articles_kathremote_1_25/10/2008_253510, «Μαζική έξοδο χριστιανών από τη Μοσούλη καταγράφει ο ΟΗΕ», Καθημερινή, 25/10/2008.
β. http://worldorigin.flash.gr//cosmosl/2008/10/25/39419id/
«Ύπατη Αρμοστεία ΟΗΕ: Μαζική έξοδος χριστιανών από Μοσούλη», Φλας (δ/νση άρθρου:
http://world.flash.gr/cosmosl/2008/10/25/39419id/). 
  2)http://news.kathimerini.gr/4Dcgi/4Dcgi/_w_articles_civ_12_06/02/2005_132772,
Νοθεία των Κούρδων, οργή των Τούρκων – Η «αρπαγή» του Κιρκούκ στις εκλογές του Ιράκ προκαλεί τριβές μεταξύ Άγκυρας-Ουάσιγκτων και σκλήρυνση στο Κυπριακό», Γιώργου Δελαστίκ, 6/2/2005.
  3)http://news.kathimerini.gr/4Dcgi/4Dcgi/_w_articles_civ_12_14/08/2008_281183
«Θέατρο επιθέσεων στο Βόρειο Ιράκ», Η Καθημερινή, 14/8/2008.
  4)http://news.kathimerini.gr/4Dcgi/4Dcgi/_w_articles_civ_12_20/07/2008_278304,
«49 χρόνια πριν … 21.VII.1959», Μιχάλης Κατσίγερας, Καθημερινή, 20/7/2008.
  5)http://news.kathimerini.gr/4Dcgi/4Dcgi/_w_articles_civ_12_08/03/2008_262229,
«Οι  κουρδικές απαιτήσεις προκαλούν αραβική οργή», Η Καθημερινή, 8/3/2008.
  6)http://news.kathimerini.gr/4Dcgi/4Dcgi/_w_articles_civ_12_21/12/2007_253091,
«Το Κιρκούκ, στοίχημα για το Ιράκ»,  David Ignatius, αρθρογράφους της Washington Post, Καθημερινή, 21/12/2007.
  7)http://news.kathimerini.gr/4Dcgi/4Dcgi/_w_articles_civ_12_27/06/2008_275582,
«Για τους χριστιανούς στο Ιράκ το χρήμα εξασφάλιζε την επιβίωση», από τους Νew York Times, Καθημερινή, 27/6/2008. 


27 Οκτωβρίου 2008, 

Ιωάννα Μουτσοπούλου, Δικηγόρος

Μέλος της γραμματείας της ΜΚΟ ΣΟΛΩΝ