ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣ, ΣΥΝΘΕΣΗ & ΣΧΕΔΙΟ ΙΔΕΩΝ

ΠΟΛΙΤΟΓΡΑΦΗΣΗ ΤΩΝ ΜΕΤΑΝΑΣΤΩΝ (του Δημήτρη Χριστόπουλου)

αρχείο λήψης 55 - Σόλων ΜΚΟ
image_pdfimage_print

αρχείο λήψης 55 - Σόλων ΜΚΟΟι νέοι Έλληνες πολίτες — Δεύτερο Μέρος– Ιθαγένεια και δίκαιο 
Για το Πρώτο Μέρος πατήστε εδώ

       Η ιθαγένεια είναι μια νομική κατασκευή που συστήνει μια σχέση μεταξύ ενός ανθρώπου και ενός κράτους. Στην Ελλάδα, οι όροι «ιθαγένεια», «υπηκοότητα» και «ιδιότητα του πολίτη» έχουν ακριβώς την ίδια σημασία. Αποδίδουν το περιεχόμενο που η ιδιότητα του πολίτη αντανακλά με τον πλέον σύγχρονο τρόπο.

      Ωστόσο, η χρήση του όρου «ιθαγένεια» είναι βαθιά χαραγμένη στην ελληνική πολιτική ιστορία, διότι παραπέμπει στον πολυσήμαντο χαρακτήρα του «ορθόδοξου γένους», της θρησκευτικής κοινότητας των επαναστατημένων ορθόδοξων που σταδιακά εθνικοποιείται. Δεν είναι λοιπόν καθόλου τυχαίο πως ακόμα και σήμερα είναι εξαιρετικά δύσκολο να λάβει κανείς την ιδιότητα του έλληνα πολίτη εάν προηγουμένως δεν αποδείξει ότι ανήκει σε αυτό «το γένος». 

     Το ελληνικό δίκαιο της ιθαγένειας είναι δίκαιο του αίματος και εκφράζεται με την αυτοδίκαιη απόκτηση της ιθαγένειας των γονέων (μόνο του πατέρα ως το 1984) από το παιδί, ανεξάρτητα από τον τόπο όπου αυτό γεννήθηκε. Ο κανόνας λοιπόν είναι πως «Έλληνας γεννιέσαι». Το λεγόμενο δίκαιο του εδάφους χρησιμοποιείται ελάχιστα. Με απλά λόγια, η γέννηση ενός ανθρώπου στην Ελλάδα δεν οδηγεί στην κτήση της ιδιότητας του έλληνα πολίτη.
      Σήμερα, ισχύουν δύο διαδικασίες που αφορούν πρόσωπα που ενώ δεν γεννήθηκαν με την ελληνική ιθαγένεια, επιθυμούν να την αποκτήσουν: Η διαδικασία κτήσης της ιθαγένειας για τους αλλοδαπούς είναι αυτή της πολιτογράφησης, με αυστηρές χρονικές προϋποθέσεις, ανάμεσα στις οποίες αξίζει να σημειώσουμε τη νόμιμη και μόνιμη διαμονή στη χώρα για δέκα συνολικά έτη την τελευταία δωδεκαετία και πέντε χρόνια από την υποβολή της αίτησης πολιτογράφησης. Η δεύτερη διαδικασία είναι αυτή της «αναγνώρισης» της ελληνικής ιθαγένειας σε πρόσωπα που αποδεικνύουν ότι είναι ομογενείς και «συμπεριφέρονται πράγματι ως Έλληνες», όπως τονίζουν οι διάφορες εγκύκλιοι του υπουργείου Εσωτερικών. Να σημειωθεί πως καμία από τις δύο διαδικασίες δεν δεσμεύει το ελληνικό κράτος να δώσει ιθαγένεια.

      Με το τέλος του ψυχρού πολέμου, η ελληνική ιθαγένεια εισέρχεται στην πιο κρίσιμη δεκαετία που γνώρισε στον πολυτάραχο βίο της. Στη δεκαετία του ’90, οι αλλαγές στην πολιτική σκηνή της Ανατολικής Ευρώπης και το μεταναστευτικό κύμα προς την Ελλάδα θέτουν την ιστορία της ελληνικής ιθαγένειας ενώπιον όντως δύσκολων περιστάσεων.
      Χρειάστηκε περίπου ενάμισης αιώνας προκειμένου να καταφέρει να εκπληρώσει τις προσδοκίες χιλιάδων ελλήνων που τη στερήθηκαν. Η μέθοδος στέρησης της ελληνικής ιθαγένειας ήταν το βασικό όπλο αντιμετώπισης αυτών που το ελληνικό κράτος θεωρούσε εχθρούς του: τους κομμουνιστές ως τη μεταπολίτευση, καθώς και τους μειονοτικούς της Μακεδονίας (περίπου ως το 1980) ή της Θράκης ως το 1998. 
      Τη στιγμή λοιπόν που, με αμέτρητες παλινδρομήσεις, παλεύει να επουλώσει τις πληγές που της έχει αφήσει η κληρονομιά της πολιτικής ιστορίας και των διεθνών σχέσεων της Ελλάδας, η ελληνική ιθαγένεια βρίσκεται αντιμέτωπη με την κατακλυσμιαία αλλαγή που επέφερε στον δημογραφικό και εθνοτικό χάρτη της Ελλάδας η μετανάστευση. Το επιτακτικά ζητούμενο σήμερα είναι ένα νέο δίκαιο της ιδιότητας του πολίτη, απαλλαγμένο από αγκυλώσεις εθνοθρησκευτικής καθαρότητας. Η εισαγωγή στοιχείων δικαίου του εδάφους στην απόλυτη ηγεμονία του δικαίου του αίματος είναι πλέον επιβεβλημένη, μέσω της υιοθέτησης κανόνων που θα επιτρέπουν σε αυτούς που έχουν μεταφέρει εδώ το κέντρο των βιοτικών τους σχέσεων να «γίνουν» Έλληνες.

      Αλήθεια, πόσο καιρό πρέπει να περιμένει το ελληνικό κράτος για να καταλάβει πως αυτοί που ήλθαν στην Ελλάδα την περασμένη δεκαετία ήλθαν για να μείνουν; Πόσο δύσκολο είναι να αντιληφθεί ότι η ίδια η Ελλάδα έχει κάθε συμφέρον να εντάξει στον λαό της αυτό το νέο δυναμικό κομμάτι της κοινωνίας της και ότι η διαιώνιση της κατάστασής τους σε καθεστώς αλλοδαπού είναι πολλαπλώς προβληματική;       Σε τελευταία ανάλυση, οι περισσότεροι μετανάστες με αυτή τη νέα πατρίδα συνδέονται πλέον, σε πείσμα αυτών που πιστεύουν ότι «Έλληνας γεννιέσαι, δεν γίνεσαι».
* Ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΣ είναι πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, ιδρυτικό μέλος του Κέντρου Ερευνών Μειονοτικών Ομάδων και λέκτορας στο τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου. 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ
Δημήτρης Χριστόπουλος
«Η ελληνική ιθαγένεια στην εποχή της μετανάστευσης/”παλιννόστησης”» 
(υπό έκδοση, 2004). 
Άρθρο από τον τόμο με τα Πρακτικά του Συνεδρίου της Ελληνικής Ένωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου με θέμα «Τα δικαιώματα στην Ελλάδα από το τέλος του εμφυλίου, στο τέλος της μεταπολίτευσης».

Κωνσταντίνος Μαυρέας
«Όψεις του μεταναστευτικού φαινομένου στην Ελλάδα: Η περίπτωση του νομού Αττικής»(περιλαμβάνεται στον τόμο του 2002 «Η κοινή γνώμη στην Ελλάδα – Έρευνες, Δημοσκοπήσεις» της VPRC, επιμέλεια: Χρ. Βερναρδάκης, εκδόσεις Α. Α. Λιβάνη). 
     Ενδελεχής παρουσίαση και ανάλυση μιας από τις λίγες έρευνες που πραγματοποιήθηκαν με ερωτήματα προς τους ίδιους του μετανάστες. Ανάμεσα σε πολλά άλλα προκύπτει ότι στην Αττική περίπου το 50% των μεταναστών έχει ήδη κλείσει 10ετία στη χώρα μας και κάθε χρόνο για τα επόμενα 3-4 χρόνια θα προστίθεται ένα επιπλέον 10%. 

ΕΠΙΣΚΕΦΘΕΙΤΕ
http://www.kemo.gr
Στο πολύ ενδιαφέρον site του Κέντρου Ερευνών Μειονοτικών Ομάδων, υπάρχουν και τα συμπεράσματα του Συνεδρίου «Κράτος, Κοινωνία και Μετανάστες» της Ελληνικής Ενωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (14-15 Νοεμβρίου 2003). Μεταξύ άλλων, θεωρείται επιβεβλημένη η αλλαγή του Κώδικα Ιθαγενείας και η απαλλαγή του από την απόλυτη ηγεμονία του «δικαίου του αίματος». 

http://www.et.gr
Στο site του Εθνικού Τυπογραφείου βρίσκεται ο νόμος περί αλλοδαπών 2910/2001 και φυσικά τα άρθρα 58 έως 64 όπου περιγράφεται ολόκληρη η περιπέτεια στην οποία υποβάλλεται ο αλλοδαπός ώστε να μην καταφέρνει σχεδόν ποτέ την πολιτογράφησή του. 

Ο Δημήτρης Χριστόπουλος είναι πρόεδρος της Ελληνικής Ενωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, ιδρυτικό μέλος του Κέντρου Ερευνών Μειονοτικών Ομάδων και λέκτορας στο τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου

26 Αυγούστου 2008

Σχετικά άρθρα