Συνέντευξη του καθηγητή και διευθυντή μεταπτυχιακών σπουδών του Α.Π.Θ. και προέδρου του τμήματος μαθηματικών, συμμετέχοντα, επίσης, στο διοικητικό συμβούλιο του μεγαλύτερου ερευνητικού σταθμού της Ρωσίας «Ντούμπνα» και πρώην αναπληρωτή διευθυντή των διεθνών Ινστιτούτων Solvay επί αειμνήστου Ilya Prigozine, Ιωάννη Αντωνίου στον Γιάννη Ζήση και στον τηλεοπτικό σταθμό Star Κεντρικής Ελλάδας, με θέμα την εκπαίδευση, την επιστήμη και την κοινωνία στην Ελλάδα και τον κόσμο. (Η συνέντευξη πραγματοποιήθηκε το 2008.)
Στην Ελλάδα γίνονται ζωηρές συζητήσεις για τα «κοινά» και τη «γνώση» μέσα στην ακαδημαϊκή και φοιτητική κοινότητα σε εθελοντική όμως βάση και όχι οργανωμένα χάνοντας έτσι ένα προβάδισμα που υπάρχει για τη χώρα μας στην αγάπη για τη γνώση. Η γραφειοκρατία στα πανεπιστήμια από το έτος 2002 έχει τριπλασιαστεί και η γραμματεία τους έχει μειωθεί με αποτέλεσμα απλά πράγματα όπως η κάλυψη των οδοιπορικών να απαιτούν τόσο χρόνο ώστε να προτιμάται η ματαίωση μετακινήσεων ή η κάλυψή τους με ίδια μέσα, την ώρα που υπάρχει πολύς εθελοντισμός για την απόκτηση και διανομή της γνώσης στη χώρα σε αντίθεση με τον υπόλοιπο κόσμο.
Μεταξύ άλλων στη συνέντευξη αυτή εντοπίζεται η απαξία με την οποία αντιμετωπίζεται η αγάπη της γνώσης σε πολλές σύγχρονες κοινωνίες (κυρίως στις ΗΠΑ). Έτσι, η αγάπη της γνώσης χαρακτηρίζεται ως «σύνδρομο των υπανάπτυχτων» και αυτό το φαινόμενο αποτελεί συνέπεια μιας γενικότερης στάσης ζωής που βλέπει την επιστήμη αποκλειστικά ως μέσο πλουτισμού τόσο σε ατομικό όσο και σε εθνικό επίπεδο. Τα πράγματα στην Ευρώπη περιγράφονται ως λίγο καλύτερα γιατί από την μία γίνεται μια προσπάθεια ανταπόκρισης στις απαιτήσεις του ανταγωνισμού της αγοράς και από την άλλη διατήρησης της παράδοσης του πολιτισμού της με την όποια συσσωρευμένη ανθρωπολογική πείρα φέρει η παράδοση αυτή.
Στη Ρωσία υπάρχει τα τελευταία χρόνια μια οικονομική ανάπτυξη που επιτρέπει να δοθεί μεγαλύτερο βάρος στην εκπαίδευση. Η Ιαπωνία ακολουθεί τα Αμερικάνικα πρότυπα διατηρώντας παράλληλα για την επιστήμη μια τιμητική θέση σοφού συμβούλου. Στην με μεγάλη ταχύτητα ανάπτυξης Κίνα παρατηρείται επιστροφή επιστημόνων από το εξωτερικό για θέσεις με λιγότερα έσοδα αλλά με «αυξημένη συνεργασία και διοικητικές θέσεις». Η Ινδία είναι μια χώρα που κάνει μεγάλες προόδους στην ανάπτυξη του λογισμικού, αλλά διατηρεί μεγάλες αντιθέσεις συναντώντας πλούτο και τρομακτική φτώχεια.
Η επιστήμη «προσδιορίζει τη θέση του ανθρώπου στον κόσμο και τη φύση» και βοηθά τον άνθρωπο «να γνωρίσει τον εαυτό του» και δεν αποτελεί πρωταρχικά ένα μέσο επιβίωσης. Η γενικότερη «πτώση του μορφωτικού επιπέδου» αποτελεί «κατάλυση της δημοκρατίας εκ των έσω», γιατί «η δημοκρατία προϋποθέτει γνώση της ιστορίας και επίγνωση της στιγμής που περνάμε, εάν δεν υπάρχει αυτή η γνώση δεν υπάρχει τρόπος αξιολόγησης, άρα, δεν υπάρχει και τρόπος συζήτησης, και, τότε, οι πολίτες δεν μπορούν να λειτουργήσουν μέσα στη δημοκρατία. Η δημοκρατία προϋποθέτει πολίτες ελεύθερους και με παιδεία».
Σχολιασμός: Αλέξανδρος Μπέλεσης
Μέλος της ΜΚΟ ΣΟΛΩΝ
19 Αυγούστου 2008
