1

Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΨΥΧΟΣΥΝΘΕΣΗΣ ΣΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΚΑΛΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ (‘Α Μέρος)

Ψυχοσύνθεση είναι μια συνολική θεώρηση της ανθρώπινης ανάπτυξης που βασίζεται στην ανακάλυψη και την έκφραση του ανώτερου Εγώ. 
        Η ιδέα της ψυχοσύνθεσης άρχισε να καλλιεργείται από το 1910, οπότε ο ιδρυτής της R. Assagioli* (ιταλός ψυχίατρος) έγραψε την πρώτη του μελέτη «περί των μεθόδων της ψυχοσύνθεσης». Το 1926 ιδρύεται στη Ρώμη, από τον ίδιο, το Ινστιτούτο Ψυχοσύνθεσης, που λειτούργησε μέχρι το 1938, οπότε η φασιστική πολιτική παρεμπόδισε τη συνέχιση της λειτουργίας του. 

        Μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, το 1948, το Ινστιτούτο άρχισε πάλι να λειτουργεί στη Φλωρεντία.  Θιασώτης αρχικά της ψυχανάλυσης ο διαπίστωσε ότι η ψυχανάλυση δεν έδινε αρκετή προσοχή στις ανώτερες φάσεις της ανθρώπινης προσωπικότητας και ότι για να αναπτυχθεί μια πραγματική συνολική αντίληψη της ανθρώπινης ύπαρξης είναι απαραίτητο να συμπεριληφθούν και οι υπερβατικές διαστάσεις της ανθρώπινης εμπειρίας.
        Διαπίστωσε επίσης ο Assagioli ότι υπάρχει μια φυσική τάση στον άνθρωπο να εναρμονίζει ή να συνθέτει τις ποικίλες φάσεις, προσωπικές και διαπροσωπικές (υπερβατικές) σε υψηλότερα επίπεδα οργάνωσης και ότι ο άνθρωπος μπορεί να συμμετέχει ενεργά σε μια τέτοια διαδικασία.

        Επομένως η ψυχοσύνθεση δίνει έμφαση στη σπουδαιότητα όχι μόνο της ανάλυσης της ψυχής αλλά και της επανασύνθεσης ή επαναενσωμάτωσης των απελευθερουμένων ενεργειών γύρω από ένα ενοποιό κέντρο ενημερότητας και βούλησης.

        Η σύνθεση της προσωπικότητας οργανώνεται γύρω από το προσωπικό εγώ (προσωπική ταυτότητα). Φυσιολογικά, ομαλά, τείνουμε να ταυτίζουμε τον εαυτό μας με τις διάφορες φάσεις της προσωπικότητας μας (με τη νοημοσύνη μας, με τις συγκινήσεις μας ή με τις «υποπροσωπικότητές μας»). 
        Τα μέρη εκείνα δηλ. της προσωπικότητάς μας που είναι μισο-αυτόνομα, και συχνά αλληλοσυγκρουόμενα, και που ακολουθούν ένα εξαρτημένο πρότυπο, όταν αφυπνισθούν από ένα σετ περιστάσεων.

        Μόνο όταν αποταυτίσουμε τον εαυτό μας από τα μέρη αυτά της προσωπικότητας μας είναι δυνατόν να αρχίσουμε την εμπειρία με το προσωπικό εγώ, απελευθερωμένοι από τον έλεγχο όλων αυτών των μερών. Στη συνέχεια μπορούμε όχι μόνο να επεκτείνουμε τη συνείδηση μας σε νέες περιοχές της προσωπικότητας μας, αλλά επίσης και να κατευθύνουμε και να ενσωματώνουμε αυτές τις ενέργειες σε περισσότερο αποτελεσματικές και θετικές κατευθύνσεις.

         Αρχίζοντας από κάτι που είναι σημαντικό για το άτομο, η διαδικασία αυτή μπορεί να συμπεριλάβει την ανάπτυξη και οργάνωση-ενσωμάτωση, της νοημοσύνης, του συναισθήματος και του σώματος, την εναρμόνιση των υπερπροσωπικοτήτων, την εξερεύνηση του ασυνειδήτου και την άσκηση της βούλησης. Οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται για το σκοπό αυτό είναι πολλές και ποικίλες. Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας της σύνθεσης της προσωπικότητας του, σε ορισμένες δε περιπτώσεις και πριν από αυτή, ο άνθρωπος στρέφει την προσοχή του προς τις διαπροσωπικές-υπερβατικές διαστάσεις. Όπως υπάρχει ένα κατώτερο ασυνείδητο (το βασίλειο των αταβιστικών και βιολογικών ορμών) έτσι υπάρχει και ένα ανώτερο ασυνείδητο ή υπερσυνειδητό απ’ το οποίο προέρχονται τα υψηλότερα κίνητρα: αλτρουιστική αγάπη και θέληση, πνευματικότητα, και η επιθυμία για νόημα και σκοπό στη ζωή.

        Ο άνθρωπος, υπογραμμίζει ο Assagioli, είναι δυνατόν να υποφέρει όχι μόνο από την απώθηση των βασικών βιολογικών του ορμών, όπως υποστηρίζει ο Freud, αλλά και από την απώθηση των ιδεωδών του.

      Το 1957 μια ομάδα ψυχιάτρων και ψυχολόγων, μεταξύ των οποίων και ο υποφαινόμενος, ιδρύουν στην Πολιτεία Delaware των Ηνωμένων Πολιτειών το Ίδρυμα Ψυχοσύνθεσης της Αμερικής, (Psychosynthesis Research Foundation), το οποίο είναι μια αφιλοκερδής οργάνωση με τους παρακάτω σκοπούς: 
       1.   Να προαγάγει και να ενισχύσει την ερευνητική εργασία στον τομέα της ψυχολογίας, ο οποίος αφορά στη σύνθεση των διαφόρων στοιχείων της ανθρώπινης φύσης, γνωστή με τον όρο ψυχοσύνθεση. 
       2.   Να ερευνήσει τον τρόπο χρησιμοποίησης των ανώτερων ψυχολογικών λειτουργιών, όπως της ενόρασης, της έμπνευσης, της πνευματικής και καλλιτεχνικής δημιουργίας. 
       3.   Να αναπτύξει κριτήρια για την έγκαιρη αναγνώριση των ευφυών και ιδιοφυών παιδιών και να επινοήσει μεθόδους αγωγής και διδασκαλίας κατάλληλες για τα άτομα αυτά. 
       4.   Να μελετήσει τη φύση της βούλησης, τη σχέση της με τις άλλες ψυχολογικές λειτουργίες και να επινοήσει μεθόδους για την ασφαλή ανάπτυξη και χρησιμοποίηση της. 
       5.   Να αναπτύξει νέα κριτήρια για την κατάταξη των ατόμων σε τύπους και να επινοήσει μεθόδους ψυχοσύνθεσης και θεραπείας κατάλληλες για κάθε τύπο. Να αναπτύξει και να χρησιμοποιήσει ψυχοσυνθετικές μεθόδους κατάλληλες να εφαρμοστούν στην οικογένεια και στο σχολείο, και στην αγωγή των ενηλίκων. 
        6.   Να αναπτύξει και να χρησιμοποιήσει ψυχοσυνθετικές μεθόδους και να τις συγχωνεύσει με τις ήδη υπάρχουσες για τη θεραπεία των ψυχολογικών και νευρικών διαταραχών. Να μελετήσει τη φύση, τις ποικιλίες και τις μεθόδους της ψυχοσύνθεσης του ατόμου, του ζεύγους, της οικογένειας, της κοινότητας, του έθνους και γενικά της ανθρωπότητας. 
       7.   Να μεταδώσει πληροφορίες σχετικές με την ψυχοσύνθεση. Να βοηθήσει στη δημιουργία παρόμοιων ιδρυμάτων σε όλα τα μέρη του κόσμου και στη συνεργασία μεταξύ τους.  
       
        Από το 1957 μέχρι σήμερα έχουν ιδρυθεί Κέντρα, Ινστιτούτα και Εταιρείες Ψυχοσύνθεσης στη Νέα Υόρκη, Λος Άντζελες και σε πολλές άλλες πόλεις των Η.Π.Α., στο Μόντρεαλ, στο Παρίσι, στο Μπουένος Άιρες, στο Λονδίνο, στη Φλωρεντία, στην Ελβετία, στις Ινδίες, στην Αργεντινή, στη Γερμανία και στην Ελλάδα.

       Από το 1958, οπότε ο υποφαινόμενος επέστρεψε από την Αμερική, εξακολούθησε τις επαφές του με το Ίδρυμα Ψυχοσύνθεσης των ΗΠΑ και κυκλοφόρησε σε μετάφραση αρκετές από τις εκδόσεις του Ιδρύματος. Τα περισσότερα έντυπα έχουν διατεθεί δωρεάν στους εκπαιδευτικούς της χώρας με τη βοήθεια του Υπουργείου Παιδείας.

     * Ο R. Assagioli γεννήθηκε στη Βενετία της Ιταλίας το 1888. Έλαβε το πτυχίο της ιατρικής στο Πανεπιστήμιο της Φλωρεντίας και ειδικεύτηκε στη Νευρολογία και την Ψυχιατρική. Συγχρόνως παρακολούθησε ψυχολογικές και φιλοσοφικές σπουδές. Έγινε ενεργό μέλος της ομάδας των νεαρών φιλοσόφων, καλλιτεχνών και ανθρώπων των γραμμάτων, οι οποίοι δημοσίευσαν την επιθεώρηση «Leonardo». Αργότερα ο ίδιος έγινε αρθρογράφος του επιστημονικού περιοδικού «Ψυχή».
        Συγγραφέας και καθηγητής, ο Assagioli ταξίδεψε σε πολλές χώρες του κόσμου. Οι πραγματείες και τα άρθρα του ανέρχονται σε εκατοντάδες και έχουν μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες. Πέθανε τον Ιούλιο του 1974.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ 
ΤΡΙΑΝΤ. Τ. ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΥ Ph.D. 
Επίτιμου Συμβούλου Α’ του ΚΕΜΕ Υπουργείου Παιδείας

Διαβάστε επίσης:
Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΨΥΧΟΣΥΝΘΕΣΗΣ ΣΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΚΑΛΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ (‘Β Μέρος)
Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΨΥΧΟΣΥΝΘΕΣΗΣ ΣΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΚΑΛΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ (‘Γ Μέρος)

17 Αυγούστου 2008