1

«ΟΡΝΙΘΟΠΑΝΙΔΑ ΚΑΙ ΛΟΙΠΗ ΠΑΝΙΔΑ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΣΠΕΡΧΕΙΟΥ ΜΑΛΙΑΚΟΥ»

ΕΙΣΗΓΗΣΗ – ΟΜΙΛΙΑ ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ 
(Υπεύθυνος συνεργάτης της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας για την περιοχή του Σπερχειού Μαλιακού) 

Μια σηµαντική περιοχή µε πλούσιο φυσικό περιβάλλον και αρκετούς οικοτόπους, θα ήταν αδύνατον να µην έχει και πλούσια ορνιθοπανίδα. Πουλιά απειλούµενα, σπάνια, κινδυνεύοντα, αλλά και συνηθισµένα ή πολύ κοινά έχουν παρατηρηθεί στην ευρύτερη περιοχή, σε σύνολο 260 ειδών περίπου, δηλαδή το 62% των ειδών που έχουν παρατηρηθεί µέχρι τώρα στην Ελλάδα. Ο αριθµός αυτός δείχνει, σε σύγκριση µε τα είδη και τους πληθυσµούς αυτών, πως η περιοχή αποτελεί σηµαντικό βιότοπο και η φυσικότητά της και η υγεία του περιβάλλοντος βρίσκονται σε κάπως καλά επίπεδα, µιας και τα πουλιά χαρακτηρίζονται ως δείκτες υγείας του περιβάλλοντος.

Δυστυχώς όµως µε τον καιρό τα πράγµατα γίνονται όλο και πιο σοβαρά και οι αριθµοί αυτοί έχουν πτωτικές τάσεις, δείχνοντας την αργή και σταθερή αλλοίωση της περιοχής. Οι πλούσιοι βιότοποι προσφέρουν στα πουλιά κατάλληλους χώρους φωλιάσµατος, κι έτσι από τα 260 είδη τα 100 αναπαράγονται, τα υπόλοιπα είτε περνούν από την περιοχή κατά την µετανάστευση, είτε ξεχειµωνιάζουν, είτε είναι επισκέπτες από τα γειτονικά βουνά, είτε είναι τυχαία ή σπάνια. Τα 85 είδη περιλαµβάνονται στο παράρτηµα Ι της Οδηγίας της ΕΟΚ 79/409. “περί της διατήρησης αγρίων πτηνών”, όπου προστατεύονται, ενώ αρκετά άλλα βρίσκονται σε κατηγορίες 5ΡΕΟ, όπου αφορούν είδη πτηνών για τα οποία είναι αναγκαία τα µέτρα διατήρησης στην Ευρώπη. Επίσης από την περιοχή έχουν εκλείψει ορισµένα είδη, όπου µέχρι τα τέλη του ‘70 ήταν κοινά. Χαρακτηριστικό είδος, το Όρνιο, το οποίο ήταν διαδεδοµένο στην κοιλάδα Σπερχειού και έχει να παρατηρηθεί µερικά χρόνια. Άλλα εκλιπόντα είναι ο Αγριόγαλος, ο Μαυρόγυπας, ο Ψαλιδιάρης και οι Καµπίσιες Πέρδικες.
Η περιοχή κοιλάδα-δέλτα Σπερχειού και Μαλιακός κόλπος αποτελεί ΙΣΑ., δηλαδή Σηµαντική περιοχή για τα πουλιά στην Ευρώπη και µέχρι πρόσφατα ως Ι.Β.Α. χαρακτηριζόταν µ6νο το δέλτα Σπερχειού, το οποίο αποτελεί και προτεινόμενο τόπο κοινοτικού ενδιαφέροντος. Η ευρύτερη αυτή Περιοχή αποτελείται από 3 σημαντικούς βιότοπους, οι οποίοι λειτουργούν και σαν διαφορετικά οικοσυστήµατα µε κάποια αλληλεξάρτηση μεταξύ τους, αυτοί είναι η Κοιλάδα Σπερχειού, το Δέλτα Σπερχειού και ο Μαλιακός κόλπος. Είδη πτηνών μεγάλου εθνικού ενδιαφέροντος για τα οποία η περιοχή έχει μεγάλη σηµασία σε εθνικό και διεθνές επίπεδο είναι η Λαγγόνα, ο Στικταετός και το Σπιτοκιρκίνεζο, ενώ τα είδη που έχουν κάνει την περιοχή να ενταχθεί στις Σηµαντικές Περιοχές για τα Πουλιά στην Ελλάδα και Ευρώπη και στις Ζώνες Ειδικής Προστασίας είναι η Βαλτόπαπια, η Αβοκέτα, η Λεπτοµύτα, ο Λεπτόραµφος γλάρος και το Νανογλάρονο.

ΚΟΙΛΑΔΑ ΣΠΕΡΧΕΙΟΥ 

Μια µεγάλη περιοχή που βρίσκεται ανάµεσα στα όρη Οίτη, Όθρυς και Τυµφρηστός. Το µεγαλύτερο τµήµα της καλύπτεται από καλλιέργειες, πρόποδες βουνών, την κοίτη του Σπερχειού, ενώ ένα µικρότερο από ρέµατα, λόφους, παραποτάµια δάση και χωριά και ένα ελάχιστο από έλη γλυκού νερού και υγρολίβαδα. Λόγω της ευφορίας του εδάφους, έχει αναπτυχθεί ιδιαίτερα στην περιοχή η γεωργία µε αποτέλεσµα να υπάρχει ποικιλία καλλιεργειών, πυκνής και όχι µόνο βλάστησης. Αυτό έχει κάνει την κοιλάδα του Σπερχειού σε συνδυασµό και µε άλλους οικοτόπους (π.χ. ρέµατα, δάση, λόφοι) να έχει ιδιαίτερη σηµασία για την επιβίωση άνω των 117 ειδών, κυρίως αγροτικών. Το µεγαλύτερο ποσοστό, χρησιµοποιούν τις καλλιέργειες (π.χ. βαµβάκι, σιτάρι, ελαιώνες, ακτινίδια, κλπ.).
Τέτοια είδη είναι οι κεφαλάδες, οι τσιροβάκοι, οι γαλιάντρες, οι αµπελουργοί και δεκάδες άλλα. Σε άλλους τύπους ενδιαιτηµάτων στις καλλιεργούµενες εκτάσεις όπως αρδευτικά κανάλια, φυτοφράκτες, αγραναπαύσεις, κ.α., απαντούν πελαργοί, δρυοκολάπτες, αρπακτικά, κορακοειδή και πολλά άλλα στρουθιόµορφα. Οι κίνδυνοι για τα είδη αυτά είναι αρκετοί, για το λόγο ότι η γεωργία εξελίσσεται µε γρήγορους ρυθµούς και το αγροτικό τοπίο αλλοιώνεται. Οι φωλιές των εδαφόβιων πουλιών καταστρέφονται από τα γεωργικά µηχανήµατα, τα εντοµοφάγα δεν βρίσκουν τροφή από την εντατική χρήση εντοµοκτόνων και αρκετά άλλα δεν βρίσκουν καταφύγιο από την µείωση αγραναπαύσεων και την αποψίλωση φυτοφρακτών. Χαρακτηριστικό παράδειγµα µείωσης στην περιοχή είναι το σπιτοκιρκίνεζο όπου µέχρι τα τέλη του ‘70 φώλιαζε σε όλη την περιοχή σε αρκετά ικανοποιητικούς αριθµούς εκατοντάδων ατόµων, σήµερα έχουν αποµείνει στην περιοχή λιγότερα από 10 ζευγάρια και το είδος παγκοσµίως απειλείται. Ο αγριόγαλος επίσης φώλιαζε κι αυτός στην περιοχή στο παρελθόν, σήµερα όχι απλώς έχει µειωθεί, αλλά συγκαταλέγεται στα εκλιπόντα της περιοχής, αλλά και της Ελλάδας.
Ένας άλλος πολύ σηµαντικός οικότοπος στην κοιλάδα είναι η κοίτη του Σπερχειού, που σχηµατίζονται λόγω της ορµητικότητας του ποταµού συσσωρεύσεις κροκάλων, αµµώδης αποθέσεις και νησίδες και χαρακτηρίζουν την κοίτη. Επίσης µικρά έλη, λιµνάζοντα νερά και πληµµυρισµένες εκτάσεις, παρόχθια βλάστηση και παραποτάµια δάση και διαβρωµένες χωµάτινες πλαγιές, σηµαντικές για το φώλιασµα του µελισσοφάγου και του οχθοχελίδονου, βρίσκονται σε αρκετά τµήµατα της κοίτης. Τα παραποτάµια δάση του Σπερχειού, µια ιδιαιτερότητα της περιοχής, είναι από τα τελευταία που έχουν αποµείνει στην Ελλάδα, κινδυνεύουν όµως να χαθούν. Ήδη µεγάλα τµήµατα είχαν καταστραφεί κατά τις προηγούµενες δεκαετίες. Τα δέντρα που τα αποτελούν είναι κυρίως το πλατάνι, η ιτιά, οι λεύκες και το κλήθρο. Επίσης αρµυρίκια, αναρριχώµενα φυτά, διάφοροι θάµνοι και αρκετά αγριολούλουδα συνθέτουν το εσωτερικό των δασών. Μέσα τους βρίσκουν καταφύγιο περίπου αρκετά είδη πουλιών, όπου φωλιάζουν, τρέφονται ή πηγαίνουν µόνο για κούρνιασµα. Εδώ σηµαντική είναι η παρουσία και φωλεοποίηση νυκτόβιων και ηµερόβιων αρπακτικών και δρυοκολαπτών. Οι ερωδιοί έχουν βρεθεί να στήνουν τις φωλιές τους σε ορισµένα σηµεία των παραποτάµιων δασών. Τα στρουθιόµορφα βρίσκονται σε καλούς πληθυσµούς και τα περισσότερα φωλιάζουν, όπως η σακουλοπαπαδίτσα, το αηδόνι, η κουρούνα, η κάργια, ο συκοφάγος, η λευκοσουσουράδα, κ.α. Μέσα στα δάση αυτά γίνεται βόσκηση, ρίψη µπαζών και σκουπιδιών, κοπή δέντρων, ενώ σε µερικά έχει σηµειωθεί φωτιά.
Στις συσσωρεύσεις κροκάλων και τις αµµώδεις αποθέσεις τώρα, βρίσκουν τροφή αρκετά παρυδάτια, ερωδιοί και σουσουράδες. Στις νησίδες µε κρόκαλα φωλιάζει το µικρό παρυδάτιο ποταµοσφυριχτής, όπου στήνει η φωλιά του ανάµεσα στις πέτρες και την χαµηλή βλάστηση, οι εντατικές χαλικοληψίες και αµµοληψίες όµως αποτελούν την κύρια απειλή για το είδος.
Τα λοιπά ενδιαιτήµατα, δηλαδή, τα µικρά έλη, τα λιµνάζοντα. νερά και οι πληµµυρισµένες εκτάσεις χρησιµοποιούνται κυρίως για τροφοληψία ερωδιών, πελαργών, παπιών, νερόκοτων και διαφόρωνάλλων.
Όσο αφορά τα ρέµατα που τροφοδοτούν τον Σπερχειό, αυτά χωρίζονται σε δύο κατηγορίες, στα µόνιµης ροής και στα εποχιακής ροής. Στα πρώτα βρίσκουν καταφύγιο στην πλούσια βλάστηση πάρα πολλά µικροπούλια, όπως αηδόνια, τσιροβάκοι, ψευταηδόνια, κ.λπ., αλλά και µεγαλύτερα όπως µπεκάτσες, ερωδιοί, γερακίνες. Υπάρχουν ορισµένα ρέµατα που καλύπτονται από καλαµιές και έχουν ιδιαίτερή σηµασία για την τσιχλοποταµίδα, διότι το είδος ζει αποκλειστικά σε καλαµιώνες. Το κάψιµο και το κόψιµο των καλαµιώνων, ο καθαρισµός των ρεµάτων, οι εκβαθύνσεις και οι ευθυγραµµίσεις αυτών απειλούν αρκετά από τα µικροπούλια. Στα ρέµατα εποχιακής ροής όπου, η βλάστηση δεν είναι τόσο πλούσια, επικρατούν ορισµένα είδη φυτών και καλύπτονται κυρίως από κρόκαλα, όπως είναι ο Ξηριάς Λαµίας, η Βίστριζα, ο Ξηριάς Υπάτης, κ.α. Τα πουλιά εκεί περιορίζονται σε ορισµένα είδη, όπως κουρούνες, βραχοκιρκίνεζα, οινάνθες, γερακίνες και καρβουνιάρηδες.
Οι ρεµατιές αυτές πηγάζουν κυρίως από το όρος Οίτη και Όθρυς, όπου και οι πρόποδες των βουνών αυτών αποτελούν τµήµα της κοιλάδας του Σπερχειού, καλύπτονται κυρίως από µακία βλάστηση, ελαιώνες, µικρά λιβάδια και δεντροστοιχίες. Στην βλάστηση αυτή ζουν πουλιά όπως είναι ο πετροκότσυφας, οι τσιροβάκοι, οι κίσσες, ο κούκος, οι µπεκάτσες, ο φιδαετός και τα τρυγόνια. Στους πρόποδες της Οίτης κυρίως, συναντώνται σπηλιές, µικρά φαράγγια και χαράδρες. Εκεί φωλιάζουν αρπακτικά όπως µπούφοι. και πετρίτες, βραχοχελίδονα, βραχοτσοπανάκοι, βουνοσταχτάρες και πέρδικες, ενώ περαστικός µπορεί να είναι κανένας χρυσαετός. Σε ορισµένα σηµεία υπάρχουν και συστάδες δέντρων, σηµαντικές για δρυοκολάπτες κυρίως και αρπακτικά. Στην κοιλάδα επίσης υπάρχουν και µερικοί λόφοι, οι οποίοι καλύπτονται από καλλιέργειες, θάµνους, φρύγανα και µικρές συστάδες δέντρων. Οι λόφοι έχουν ιδιαίτερη σηµασία, όπως και οι πρόποδες των βουνών, για πολλά είδη αρπακτικών και διαφόρων άλλων πτηνών.
Ένα πάρα πολύ µικρό µέρος της κοιλάδας καταλαµβάνουν τα έλη γλυκού νερού και τα υγρολίβαδα, Παρά όµως την ελάχιστη έκτασή τους, είναι ιδιαίτερα σηµαντικά, τόσο για την µοναδικότητα των ειδών, όσο και για την τροφοληψία αρκετών άλλων, Στις µόνιµες κατακλυζόµενες περιοχές σχηµατίζονται φυτοκοινωνίες µε καλάµια, βούρλα, ιππουρίδες και άλλα υγρόφιλα φυτά, κι’ αυτό αποτελεί κατάλληλο χώρο για νερόκοτες, φαλαρίδες, τσικνιάδες και ποταµίδες. Στα πιο ανοιχτά µέρη, όπως είναι τα υγρολίβαδα, αναζητούν την τροφή τους ερωδιοί, παρυδάτια, χήνες, πελαργοί, και αρκετά εντοµοφάγα, όπως χελιδόνια, σταχτάρες, κ.λπ. Κατά καιρούς έχουν παρατηρηθεί αρπακτικά και σπάνια υδρόβια. 
Στα χωριά της περιοχής επίσης βρίσκουν καταφύγιο αρκετά πουλιά, ιδίως κατά τον χειµώνα στους κήπους και στις αυλές, αλλά και την άνοιξη όταν φωλιάζουν σε προεξοχές κτιρίων και κάτω από τα κεραµίδια αρκετών σπιτιών.

ΟΙ ΠΕΛΑΡΓΟΙ ΤΟΥ ΣΠΕΡΧΕΙΟΥ

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η ευρύτερη περιοχή όσον αφορά τους πελαργούς. Περίπου 65 ζευγάρια έρχονται κάθε άνοιξη στις φωλιές τους σε πάνω από 30 χωριά. Οι φωλιές τους είναι χτισµένες πάνω σε εκκλησίες, σε κολώνες της Δ.Ε.Η., και ορισµένες σε δέντρα Τα περισσότερα ζευγάρια, πάνω από 23, βρίσκονται στην Ανθήλη και στην Αγία Παρασκευή-Μεγάλη Βρύση, όπου βρίσκονται κοντά στο δέλτα Σπερχειού. Στην κοιλάδα Σπερχειού βρίσκονται περίπου 35 ζεύγη. Ο πληθυσµός αυτός αποτελεί την τελευταία σηµαντική συγκέντρωση πελαργούστη Στερεά Ελλάδα.

ΔΕΛΤΑ ΣΠΕΡΧΕΙΟΥ

Το δέλτα Σπερχειού είναι από τους σηµαντικότερους υγρότοπους εκτός βορείου Ελλάδας. Μετά από 80 χλµ. περίπου πορείας, ο Σπερχειός εκβάλει στον Μαλιακό κόλπο σχηµατίζοντας κατακλυζόµενες εκτάσεις, εκτεταµένα λασποτόπια, αλίπεδα, καλαµιώνες και νησίδες, ιδιαίτερης σηµασίας για πάρα πολλά πουλιά. Τα αλίπεδα ή αλµυρόβαλτοι και οι νησίδες συγκροτούνται κυρίως από αλόφυτα και εκεί φωλιάζουν τα γλαρόνια και τα διάφορα χαραδριόµορφα. Στα παλιρροιακά λασποτόπια και στις κατακλυζόµενες εκτάσεις συγκεντρώνονται χιλιάδες υδρόβια πτηνά για να τραφούν. Το χειµώνα τις περιοχές αυτές χρησιµοποιούν πάνω από 10000 πάπιες, 6000 παρυδάτια (µε σηµαντικότερη συγκέντρωση της αβοκέτας, πάνω από 1300 και µε max 3500, η µεγαλύτερη συγκέντρωση στην Ελλάδα), εκατοντάδες γλάροι, κ.α. Επίσης φλαµίγκος, σκίουροι, ασβοί, λύκοι και πολλά άλλα είδη βρίσκουν καταφύγιο στα παραποτάµια δάση, στις ρεµατιές, στους θαµνοτόπους, στις καλλιέργειες και αλλού, ενώ στα νερά του Μαλιακού κολυµπούν αρκετά δελφίνια.
Μεγάλη ποικιλία εµφανίζουν εδώ και τα ερπετά µε τα αµφίβιασυνολικά πάνω από 35 είδη ζουν σε όλους τους τύπους ενδιαιτηµάτων της περιοχής, όπως θαµνώνες, ερωδιοί, αρπακτικά (όπως ο στικταετός και σι κίρκοι) και αρκετά µικροπούλια παρατηρούνται σε αυτές τις περιοχές, αλλά και στους καλαµιώνες και στην παρόχθια βλάστηση. Η καλλιέργεια ρυζιού που γίνετε εκεί είναι πολύ σηµαντική για πάρα πολλά πουλιά, σε όλη η διάρκεια του έτους. Στην µετανάστευση η περιοχή είναι σηµαντική για τα αρπακτικά (ιδίως για τους κίρκους), τα χαραδριόµορφα και τους ερωδιούς. Αν και Περιοχή ειδικής προστασίας, Νatura, και Ι.Β.Α., η λαθροθηρία, οι αεροψεκασµοί µε χηµικά, η λαθραλιεία, το κάψιµο καλαµιώνων, η απόρριψη λυµάτων, οι αποξηράνσεις για επέκταση χωραφιών, κα, απειλούν τα πουλιά και µαζί την ισορροπία όλου του οικοσυστήµατος. Η ορνιθοπανίδα του δέλτα γενικά. περιλαµβάνει αρκετά σπάνια είδη που προστατεύονται από διάφορες συµβάσεις, ενώ παρουσιάζει και ως σύνολο µια σύνθεση ειδών η οποία είναι σπάνια στην Ανατολική Ελλάδα και ως προς τα είδη των παλιρροιακών περιοχών. Σπάνιες είναι επίσης και για όλη την χώρα οι εκτάσεις τέτοιου είδους. Η ύπαρξη επίσης πληθυσµών κάποιων ειδών σε σχετική αποµόνωση αποτελεί ιδιαίτερο στοιχείο ενδιαφέροντος. Τέλος, η µοναδικότητα της περιοχής και η φυσικότητα του οικοσυστήµατος είναι σηµαντικά σε τοπικό και εθνικό επίπεδο, ενώ η σπανιότητα ειδών, η αντιπροσωπευτικότητα άγριας ορνιθοπανίδας, τα επίπεδα πληθυσµών πανίδας, η ποικιλία οικοτόπων και το επιστηµονικό ενδιαφέρον έχουν σηµασία όχι µόνο σε τοπικό και εθνικό, αλλά και σε κοινοτικό επίπεδο. Το δέλτα επίσης έχει προταθεί να συµπεριληφθεί στους υγροτόπους µε διεθνή σηµασία, σύµφωνα µε την συνθήκη Ramsar.

ΜΑΛΙΑΚΟΣ ΚΟΛΠΟΣ

Κλειστός και σχετικά ρηχός κόλπος που πλαισιώνεται σε µεγάλο µέρος από παράκτιους υγρότοπους. Στο νότιο και δυτικό τµήµα και σε απόσταση 0,5-2,5 χλµ. από την ακτή, το βάθος δεν ξεπερνά τα µέτρα. Αυτό σε συνδυασµό µε τα δεκάδες ρέµατα που απορρέουν από τα γύρω βουνά, µεταφέροντας αρκετή λάσπη, δηµιούργησαν ένα εκτενές παράκτιο οικοσύστηµα. Οι σηµαντικότεροι παράκτιοι υγρότοποι του Μαλιακού είναι το δέλτα Σπερχειού, η εκβολή Πλατανιά, ηλ/θ Βρωµολίµνης, το έλος Σκάρφειας, η εκβολή του Βελλιά και η εκβολή Αλµυροποτάµου. Η βλάστηση στους υγροτόπους αποτελείται κυρίως από βούρλα, αλόφυτα, καλάµια, αρµυρίκια, κ.α και σε κάποια σηµεία αναπτύσσεται υδροχαρής δενδρώδης βλάστηση υπό µορφή συστάδας. Οι ακτές είναι κυρίως αµµώδεις. Τα πουλιά που απαντούν στον Μαλιακό είναι κυρίως διάφορα είδη γλάρων και γλαρονιών, κύκνοι, βουτηχτάρια που κολυµπούν πολύ κοντά στις ακτές, ερωδιοί και άλλα παρυδάτια. Οι αρκετοί λόφοι και τα µεγάλα παράκτια τµήµατα που βρίσκονται στις ακτές και καλύπτονται από µακία βλάσηση, µεγάλους ελαιώνες, κ.λπ, φιλοξενούν πλήθος από στρουθιόµορφα και αρπακτικά. Κυριότεροι κίνδυνοι στο οικοσύστηµα του Μαλιακού είναι τα λύµατα, η οικιστική ανάπτυξη, τα σκουπίδια καιτα µπαζώµατα.

Λοιπή πανίδα κοιλάδας-δέλτα Σπερχειού και Μαλιακού κόλπου

Η ευρύτερη περιοχή έχει µια µεγάλη ποικιλία θηλαστικών, όπου συνολικά έχουν καταγραφεί πάνω από 35 είδη. Η πιο σηµαντική είναι η παρουσία της Βίδρας, που γίνεται όλο και πιο σπάνια. Επίσης πολλά είδη νυχτερίδων, εντοµοφάγων, λαγοί, αγριόγατοι, σκίουροι, ασβοί, λύκοι και πολλά άλλα είδη βρίσκουν καταφύγιο στα παραποτάµια δάση, στις ρεµατιές, στους θαµνοτόπους, στις καλλιέργειες και αλλού, ενώ στα νερά του Μαλιακού κολυµπούν αρκετά δελφίνια.
Μεγάλη ποικιλία εµφανίζουν εδώ και τα ερπετά µε τα αµφίβια, συνολικά πάνω από 35 είδη ζουν σε όλους τους τύπους ενδιαιτηµάτων της περιοχής, όπως θαµνώνες, καλλιέργειες, παραποτάµια δάση, κ.λπ. ΙΙρασινόσαυρες, λαφίτες, χελώνες (ξηράς και γλυκού νερού), βάτραχοι και φρύνοι είναι µερικά από αυτά.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η ιχθυσπανίδα του Σπερχειού, µε κυριότερα τα κυπρινοειδή (1 ενδηµικό υποείδος) και κάποιων πηγών στις οποίες ζει το ενδηµικό είδος της περιοχής, Ελληνοπυγόστεος. Στον Μαλιακό ζουν κι’ εκεί αρκετά είδη) όπως γλώσσες, κέφαλοι, τσιπούρες, λαβράκια, κ.λπ. Η λαθραλιεία όµως και η καταστροφή ενδιαιτηµάτων απειλούν ορισµένα είδη.
Τέλος, όσο αφορά τα ασπόνδυλα που ζουν εδώ, εκατοντάδες είδη έχουν βρεθεί, όπως πάρα πολλά είδη λεπιδοπτέρων, κολεόπτερων, ορθόπτερων, ετερόπτερων, κ.α. Ακόµη έχουν βρεθεί πολλά είδη αραχνών και κάποιοι σκορπιοί. Τέλος, αρκετά οστρακοειδή, καρκινοειδή, κεφαλόποδα, σκώληκες, τριχόζωα και πολλά άλλα ζουν στο όλο οικοσύστηµα Σπερχειού-Μαλιακού.

* Η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία είναι η µόνη Μη Κυβερνητική, Μη Κερδοσκοπική οργάνωση στην Ελλάδα που έχει σαν κύριο στόχο της, την προστασία των άγριων πουλιών και των βιοτόπων τους. Ιδρύθηκε το 1982 και έκτοτε έχει επιδείξει ένα ιδιαίτερα αξιόλογο έργο για το οποίο βραβεύτηκε το 1993 από την Ακαδηµία Αθηνών. Η ΕΟΕ είναι επίσηµος έταιρος του Birdlife International (Παγκόσµια Ένωση Ορνιθολογικών Οργανώσεων) στην Ελλάδα.